Xitayning amérika bilen soda urushini dawamlashturishi özining iqtisadigha zor qiyinchiliq élip kélidiken

Amérika bilen xitay arisidiki soda urushi ikki heptidin buyan barghanséri keskinliship mangghan bolup, eger ikki terep tamozhna béji mesiliside pat yéqinda kélishmise buning amérika iqtisadigha belgilik derijide, emma xitayning iqtisadigha zor derijide ziyan élip kélidiken. Bu soda urushi netijiside, xitayning bu yilqi milliy daramiti peskoygha chüshidiken. Xitay hökümiti ötken ayda béyjingda ötküzülgen ikki qurultay jeryanida özining 2025-yilliq iqtisadiy tereqqiyat nishanini, yeni milliy daramet nisbitini 5 pirsentke östürimiz dep otturigha qoyghan idi.

Roytérz agéntliqining seyshenbe küni bergen xewirige qarighanda, xitayning bu yil özining milliy daramet nisbitini 5 pirsentke yetküzüshi mumkin emes iken. Chünki xelq'araliq eng chong bankilarning mölcherlishiche, xitayning bu yilqi milliy daramitining ösüsh nisbiti amérika bilen bolghan soda urushi sewebidin ösüshning ornigha bir-ikki pirsent töwenleydiken.

Shiwétsariye birleshme bankisining bildürüshiche, ularning mölcherlishiche hazirqi shara'itta tamozhna béjining örlishi bilen xitayning bu yilliq milliy daramitining ösüshini ikki pirsent keynige sörüshi mumkin iken. Uning éytishiche, aldimizdiki soda peslide xitayning amérikagha qilghan éksporti 3 din 2 qismi kémiyip, amérikagha 2025-yili qaratqan omumiy éksporti 10 pirsent aziyidiken.

Goldman saks bankisining mölcherlishiche, xitaydiki 10 din 20 milyon'ghiche ishchi ishlepchiqirip amérikagha éksport qilidighan mehsulatlar amérika prézidénti xitaygha qoyghan tamozhna béji cheklimisige uchrishi mumkin iken. Bu bankining bildürüshiche, amérikaning pewqul'adde yuqiri tamozhna béji bilen amérikagha éksport qilidighan mehsulatlarning birdinla aziyishi birliship xitayning iqtisadi we xizmet bazirigha yéterlik bésim peyda qilidiken.

En'gliye BBC radiyosining xewiride éytilishiche, xitay re'isi shi jinping düshenbe küni wyétnamni ziyaret qilghinida, amérikaning ismini atimastin turup wyétnamning “Bir tereplime zomigerlik”ke qarshi turushigha chaqiriq qilghan iken. Shinxu'a agéntliqining bildürüshiche, shi jinping wyétnam kompartiyesining bash sékrétari to lam bilen körüshkinide, ikki döletning “Birlikte bir tereplime zomigerlik”ke qarshi turayli dep bildürgen. BBC Xewiride yene amérika prézidénti trampning düshenbide éytqan sözini neqil keltürüp, “Ular alamet bir yighin achti. Yighinda amérikani qandaq jaylashni oylashti” dégen.

Blumbérgning seyshenbe küni bergen yene bir xewiride, xitay hökümitining özining yoluchilar ayropilan shirketlirige amérikaning bo'ing shirkitining ayropilanini zakas qilmasliqi toghrisida buyruq bergenliki éytilghan. Nyuyork waqti gézitining xewer qilishiche, xitay yene amérikagha éksport qilidighan kem uchraydighan minéral topilarni toxtatqan iken.

Blumbérgning seyshenbe bergen xewirige qarighanda, prézidént tramp xitayning söhbet üstilige kélip tamozhna béji mesilisini bir terep qilishqa bésim qilghan. Aq saray bayanatchisi karolin liwit bu toghrisida, “Emdi tallash xitaygha mensup. Xitay biz bilen kélishishi kérek. Bizning ular bilen kélishimizning hajiti yoq... Xitayning bizning amérikaliq istémalchilirimizgha éhtiyaji bar. Bashqiche qilip éytqanda, ularning bizning pulimizgha éhtiyaji bar” dégen.

Amérikadiki meshhur meblegh salghuchi kéwin olé'arining düshenbe küni foks téléwiziyesining bu mesile üstidiki ziyaritini qobul qilghinida, xitayning bu toqunushta yéngilip kétidighanliqini bildürgen. Meblegh salghuchi olé'ari sözide “Gerche men xitaygha 400 pirsent tamozhna béji qoyushni arzu qilsammu, emma u bek yoghan gep. 100 Pirsenttin artuqla baj hemme sodini weyran qilidu. Shi jinping waqti kelgende tramp heptining axiri ikki qétim sun'ghan zeytun shéxini qobul qilishqa mejbur” dégen. U sözide xitayning amérikaning maliye zayomini bazargha qoysa özining putigha özi palta chapidighanliq bolidighanliqini bildürüp, “Uning küchi yoq. Mana bu iqtisad dégen shu. Eger u maliye zayomni sétishni bashlisa, dollarning qimmiti chüshüp, uning (xelq) puli ösüp kétidu. U shuning bilen asasen yéngilidu” dégen.