Xitay hökümiti amérika bilen xitay arisidiki soda urushining aqiwitidin qattiq endishe qilmaqta

Amérika bilen xitay arisidiki soda urushi bir aydin béri barghanséri keskinliship, amérika hökümitining xitaygha qoyghan omumiy tamozhna béjining nisbiti 245 pirsentke yetken bolsa, xitayning 125 pirsentte toxtap qalghan idi. Gerche ikki dölet bir-birige qoyghan tamozhna béjini dawamliq köpeytishni toxtatqan bolsimu, emma bu urush üzlüksiz dawamlashmaqta.

Amérika prézidénti tramp yekshenbe küni xitay we bashqa döletlerning ismini atimastin turup bayanat élan qilip, ularning tamozhna béji qoymighan shekildiki aldamchiliq qilmishlirini otturigha qoydi. Prézidént trampning bildürüshiche, bu hökümetler özining “Pulini kontrol qilish, mallirini bazardin töwen sétish, éksport qilidighan mallirini maliye jehettin yölesh, yéza-igilik sana'etlirini qoghdash üchün ayrim ölchem qoyush, sana'et mexsulatlirini qoghdash üchün ayrim ölchem qoyush, eqliy mülüklerni oghurlash we tamozhna béjidin qéchish üchün mallirini üchinchi dölet arqiliq éksport qilish” qatarliq aldamchiliq qilmishliri élip baridiken. Netijide, amérika her yili bir tirilyon dollardin artuq pul ziyan tartidiken.

 Amérika prézidénti tramp ötken charshenbe küni özining ministirliri bilen aq sarayda achqan yighinida amérika tashqiy ishlar ministiri marko rubiyo xitay shirketliri toghrisida toxtilip, “Biz xitay shirketliri amérikada xalighanni qilalaydighan bir dunyada yashaymiz. Emma bizning shirketlirimiz u yerde <xitayda> ruxset bérilmigiche hich néme qilalmaydu. Andin ular bizning nersilirimizni <eqliy mülüklirimizni> oghurlap bashqiche yasap chiqidu. Bu xil tertipni qayta tengshesh kérek chünki buning dunyaning ténchliqi we bixeterlikige zor tesiri bar” dep bildürgen idi.

 Amérika prézidénti tramp dunyaning soda tertibini qaytidin tengshep chiqish üchün oxshimighan döletlerge oxshimighan derijide tamozhna béji qoyghan bolsimu, emma xitaygha eng yuqiri derijide qoyup, özi bilen soda söhbiti élip barghan döletlerning xitay bilen sodisini cheklishini tepebbus qilip kelgen idi. Bezi analizchilar, amérikaning bundaq qilishining tüp meqsidi bolsa xitayni dunyada yitim qaldurush iken.

 Xitay hökümiti amérikaning bashqa döletler bilen élip barghan soda söhbetliride özi bilen soda qilishni cheklishige qarita qattiq naraziliq bildürgen. Xitay soda ministirliki düshenbe küni bayanat élan qilip, “Xoshamet qilish arqiliq tinchliqqa érishkili bolmaydu. Muresse qilish arqiliq hörmetke érishkili bolmaydu” dégen. Xitay soda ministirliki bayanatida yene, “Xitay hökümiti her qandaq bir döletning xitayning menpe'etini qayrip qoyup ayrim kélishim tüzüshige qattiq qarshi turidu. Eger bundaq weziyet shekillense, xitay terep buni qubul qilmaydu we qayturma zerbe xarektérlik tedbirlerni qollinidu” dep bildürgen.

Amérikadiki meshhur xitayshunas we géytston institutining aliy tetqiqatchisi gordon chang ependi amérika prézidénti trampning xitay bilen bolghan soda urushida téximu qattiq bir meydanda turushini ümid qilip twittér (X) da, “Xitay hakimiyitini qutquzushqa bolmaydu. )Prézidént) nikson, bush we klintonlar neq shuni qildi. Uning netijisi bizni bügünki mushu weziyetke élip keldi” dégen.

 Amérika hökümitining bildürishiche, amérika bilen 70 tin artuq dölet yéqinda ayrim-ayrim soda söhbiti élip barmaqchi bolghan bolup, amérika ötken heptidin béri yaponiye, wétnam we yawropa birliki qatarliq dölet we rayonlar bilen soda söhbiti ötkezgen. Amérika prézidénti tramp ötken hepte xitay bilen aldimizdiki 3-4 hepte ichide söhbet ötküzush mumkinchilikini élan qilghan bolsimu, emma amérikaning xitay bilen qachan soda söhbiti élip bérishi téxiche namelum iken.

 Amérika bilen xitay arisida bir aydin béri élip bériliwatqan soda urushi xitayning hemme yérige qattiq tesir körsetken bolup, hette Uyghur rayonidiki iqtisadiy weziyetmu barghanséri nacharliship mangmaqta. Xitayning doyingda ürümchining iqtisadiy weziyiti teswirlen'gen bir widiyoda bir xitay qiz bu yerdiki weziyetning adem ishen'güsiz bir haletke yétip barghanliqini bildürgen.

 Uyghurlar féysbukta qayta tarqatqan bu widiyoda bu qiz, “Ürümchidiki chong shirketlerning hemmisi dégüdek ma'ashni késish we adem qisqartish bilen aldirash. Nurghun kichik shirketler bolsa ziyan tartip halaket bolush aldida. Kochilardiki dukanlar bolsa tiriship - tirmiship turiwatidu. Bir ayda tapqan pul öy puli we tok-su töleshke yetmeydu. Heqiqiy pul tapalaydighanlar beklam az. Ishxanida ishleydighanlar uni buni qilip béqip chishini chishlep yashawatidu. Özining turmushini dawamlashturush üchün krédit kard qerzige boghulup ketken. Bir ayda tapqan pulining azlighida ademning ichi aghriydu. Bu pul qerz pulni töleshkimu yetmeydu. Puqralarning istimal qilish niyiti yoq emes. Emma mutleq köp qisim puqralarning istimal qilghudek puli yoq ... Mutleq köp qisim ademlerning bankida yighqan puli u yaqta tursun, qerzi bolmisila nahayiti yaxshi halda bolghan bolidu. Mana bu ürümchining hazirqi heqiqiy ehwali” dégen.