Amérika hökümitining xitaygha qoyghan tamozhna béjining omumiy nisbiti 245 pirsentke yetken

Amérika hökümiti xitayning özige qarshi qoyghan “Qayturma zerbe xarektérlik heriketliri” sewebidin xitayning amérikagha éksport qilidighan malliri 245 pirsentkiche tamozhna béji töleshke mejbur bolidiken. Bir aq saray emeldarining seyshenbe kechte heptilik xewerler zhurniligha bildürüshiche, bu yéngi san xitayning bezi malliri duch kélidighan eng yuqiri baj nisbiti bolup, ular tramp hökümiti xitaygha qarshi élan qilghan 125 pirsent tamozhna béji, zeherlik chékimlik féntanil munasiwiti bilen qoyulghan 20 pirsent baj, shundaqla mewjut qanunning 301-maddisigha asasen qoyulghan 100 pirsentke yéqin bajlarning omumiy sani iken.

Heptilik xewerler zhurnilining bu toghrisida bergen xewirige qarighanda, xitayning éléktronluq mashiniliri amérikada 245 pirsent tamozhna béjigha duch kélidiken. Xewerde éytilishiche, xitayning éksport qilishni asas qilghan iqtisadi alliburun astilashqan bolup, amérikagha mallirini éksport qilidighan xitay shirketliri üchün amérika bazirini yoqitishi bir chong zerbe iken. Bu xitay shirketliri özining ziyinini toldurush üchün yawropa birlikige oxshash bazarlarni izdishige toghra kélidiken. Emma xewerde éytilishiche, amérika hökümiti xitaygha qaratqan bésimni qattiq kücheytip, özining soda shériklirining washin'gton yaki béyjingni tallishini otturigha qoyghan iken.

Bir muxbir charshenbe küni xitay tashqi ishlar ministirliqining bayanatchisi lin jendin amérikaning xitaygha qoyghan tamozhna béjining 245 pirsentke yetkenliki toghrisida uning inkasini sorighinida, lin jenning ichi pushup, “Sen bajgha munasiwetlik éniq sanlarni amérika tereptin sora” dégen. U sözide yene, “Xitay terep özining tamozhna béji mesilisidiki meydanini köp qétim éniq bildürüp boldi” dégen.

Xitay hökümiti yéqinqi bir qanche heptidin béri amérika bilen tamozhna béji mesilisi üstide söhbetlishishning ornigha uning bilen tirkiship, amérika prézidénti trampning agahlandurushigha qarimay qayturma zerbe xarektérlik tamozhna béji qoyghan idi. Xitay hökümiti amérikani “Qeghez yolwas” dep haqaretlep téxi ötken jüme küni özining bu mesile üstidiki iradisining mustehkemlikini bildürüsh üchün amérikagha qarshi 125 pirsent baj qoyghan idi.

En'gliye BBC téléwiziyesining xewirige qarighanda, xitay tuyuqsiz charshenbe küni bir yéngi soda wekilini teyinligen. Xewerde bildürüshiche, xitay hökümitining bu yéngi soda wekili sadiq yardemchi soda ministiri we dunya soda teshkilatining elchisi li chénggang iken.

Amérika prézidénti tramp köp qétim xitay terepning baj mesiliside söhbet üstilige kélishini otturigha qoyghan bolsimu, emma xitay hökümiti hazirghiche yenila amérikani eyiblesh bilen aldirash bolup keldi. Blumbérgning seyshenbe küni bergen xewirige qarighanda, prézidént tramp xitayning söhbet üstilige kélip tamozhna béji mesilisini bir terep qilishigha bésim qilghan. Aq saray bayanatchisi karolin liwit bu toghrisida, “Emdi tallash xitaygha mensup. Xitay biz bilen kélishishi kérek. Bizning ular bilen kélishimizning hajiti yoq... Xitayning bizning amérikaliq istémalchilirimizgha éhtiyaji bar. Bashqiche qilip éytqanda, ularning bizning pulimizgha éhtiyaji bar” dégen.

Amérika bilen xitay arisidiki soda urushi bir qanche heptidin buyan barghanséri keskinliship mangghan bolup, eger ikki terep tamozhna béji mesiliside pat yéqinda kélishmise buning amérika iqtisadigha belgilik derijide, emma xitayning iqtisadigha zor derijide ziyan élip kélidiken. Bu soda urushi netijiside, xitayning bu yilqi milliy daramiti peskoygha chüshidiken. Xitay hökümiti ötken ayda béyjingda ötküzülgen ikki qurultay jeryanida özining 2025-yilliq iqtisadiy tereqqiyat nishanini, yeni milliy daramet nisbitini 5 pirsentke östürimiz dep otturigha qoyghan idi.

Roytérz agéntliqining seyshenbe küni bergen xewirige qarighanda, xitayning bu yil özining milliy daramet nisbitini 5 pirsentke yetküzüshi mumkin emes iken. Chünki xelq'araliq eng chong bankilarning mölcherlishiche, xitayning bu yilqi milliy daramitining ösüsh nisbiti amérika bilen bolghan soda urushi sewebidin ösüshning ornigha bir-ikki pirsent töwenleydiken.

Shiwétsariye birleshme bankisining bildürüshiche, ularning mölcherlishiche hazirqi shara'itta tamozhna béjining örlishi bilen xitayning bu yilliq milliy daramitining ösüshini ikki pirsent keynige sörüshi mumkin iken. Uning éytishiche, aldimizdiki soda peslide xitayning amérikagha qilghan éksporti 3 din 2 qismi kémiyip, amérikagha 2025-yili qaratqan omumiy éksporti 10 pirsent aziyidiken.

Amérikadiki meshhur meblegh salghuchi kéwin olé'arining düshenbe küni foks téléwiziyesining bu mesile üstidiki ziyaritini qobul qilghinida, xitayning bu toqunushta yéngilip kétidighanliqini bildürgen. Meblegh salghuchi olé'ari sözide “Gerche men xitaygha 400 pirsent tamozhna béji qoyushni arzu qilsammu, emma u bek yoghan gep. 100 Pirsenttin artuqla baj hemme sodini weyran qilidu. Shi jinping waqti kelgende tramp heptining axiri ikki qétim sun'ghan zeytun shéxini qobul qilishqa mejbur” dégen. U sözide xitayning amérikaning maliye zayomini bazargha qoysa özining putigha özi palta chapidighanliq bolidighanliqini bildürüp, “Uning küchi yoq. Mana bu iqtisad dégen shu. Eger u maliye zayomni sétishni bashlisa, dollarning qimmiti chüshüp, uning (xelq) puli ösüp kétidu. U shuning bilen asasen yéngilidu” dégen.