Amérika prézidénti tramp tamozhna béji mesiliside xitaygha yene qattiq meydanda bolmaqta

Washin'gtondin muxbirimiz alim séytof teyyarlidi
2025.04.14
Trump-Xi-Tariff Amérika prézidénti tramp yekshenbe küni ijtima'iy torda bayanat élan qilip xitayni qattiq eyiblidi.
Photo: RFA

Amérika prézidénti donald tramp ötken hepte xitaygha 125 pirsent tamozhna béji qoyghandin kéyin, xitay hökümitimu amérika bilen bu mesilini söhbet bilen hel qilishning ornigha amérikagha qarshi 125 pirsent tamozhna béji qoyghan idi. Gerche xitay hökümitining amérikagha qoyghan tamozhna béji 125 pirsent bolsimu, emma amérikaning xitaygha qoyghan omumiy tamozhna béji 145 pirsentke yetken idi. Xitay hökümiti özining béjini 125 pirsentke östürgendin kéyin, amérika téxi xitaygha qarshi hazirche heriket élip barmidi.

Emma prézidént tramp yekshenbe küni ijtima'iy torda bayanat élan qilip, xitayni qattiq eyiblidi. Prézidént tramp bayanatida, “Héch kim, bolupmu bizge eng nachar mu'amile qilghan xitaygha oxshash döletler, bizge qarshi ishletken adilsiz soda balans we maliye sirtidiki tamozhna baj cheklimisi sewebidin bizdin qutulghini yoq. Biz aldimizdiki dölet xewpsizlik tamozhna béji tekshürüshimizde yérim ötküzgüch we éléktronluq mehsulatlar teminat zenjirige qarap chiqimiz” dégen.

Prézidént tramp sözide yene, “Ashkarlan'ghan pakit shuki, biz mehsulatlarni amérikada ishlepchiqirishimiz kérek. Biz bashqa döletlerning, bolupmu pütün küchi bilen amérika xelqige hörmetsizlik qilidighan xitaygha oxshash sodida düshmen döletlerning göresi bolup qalmasliqimiz lazim. Biz yene ularning yillardin béri bizge qarshi élip barghan soda buzghunchiliqigha yol qoymasliqimiz lazim. U künler kelmeske ketti” dégen.

Prézidént tramp sözining axirida, “Amérikaning altun dewri dégenlik ... Amérikaliqlar téximu köp we yaxshi ma'ashliq xizmetlerge érishidu, mehsulatlarni amérikada ishlepchiqiridu, bolupmu xitaygha oxshash bashqa döletler bizge qandaq mu'amile qilghan bolsa, bizmu shundaq mu'amilide bolimiz dégenliktur. Asasen, bizning dölitimiz burunqidin téximu chong, téximu yaxshi we téximu qudretlik bolidu. Biz amérikani qayta büyük qilimiz” dep bildürgen.

Xitay hökümiti ötken heptining axiri özining amérikagha qoyghan tamozhna béjini 125 pirsentke östürgendin kéyin, xitay re'isi shi jinping bu mesilide amérikagha qarshi birlik sep qurush üchün malaysiye, kambodiye we wétnam qatarliq sherqiy jenubiy asiya döletlirige qarita ziyaritini bashlighan idi. Xitayning washin'gtonda turushluq bash elchixanisi shenbe küni shi jinpingning bir sinliq nutuqini tarqitip, xitay hökümitining bu mesilidiki meydanining chingliqini bildürgen.

Xitay elchixanisi tarqatqan bu sin körünüshide, xitay re'isi shi jinping, “Xitay xelqi ezeldin héch qandaq bir dölettiki héch qandaq bir xelqqe zomigerlik qilghan, ziyankeshlik qilghan weyaki ularni boysundurghan emes. Biz hergizmu undaq qilmaymiz. Bizmu héch qandaq tashqi küchning bizge zomigerlik qilishi, ziyankeshlik qilishi we shundaqla boysundurushigha yol qoymaymiz” dégen.

Xitay elchixanisi bu sin körünüshini tarqatqandin kéyin, uning X hésabida zor ghulghule peyda bolup, uning astida bir qisim bahalighuchilar xitay hökümitining sherqiy türkistan we tibetni bésiwalghanliqi, Uyghurlargha irqiy qirghinchiliq qilghanliqi, tibetliklerge ziyankeshlik qilghanliqi, shundaqla teywan, filipin, wétnam, hindistan we yaponiyege zomigerlik qilghanliqini yazghan.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.