Xitayning yuqiri derijilik emeldari Uyghur rayonida xitay tilini kéngeytish we térrorizmgha qarshi turushqa chaqiriq qildi

Amérika bilen xitay arisidiki tamozhna béji urushi barghanséri keskinlishiwatqan bir waqitta, xitayning merkiziy siyasiy byurosining ezasi we memliketlik siyasiy qanun komitétining bash katibi yu wénching ötken hepte Uyghur rayonida 4 künlük ziyarette bolup, xitay tilini keng da'iride ishlitish we térrorizmgha dawamliq qarshi turushning muhimliqini alahide tekitligen.

Shinxu'a agéntliqining xewirige qarighanda, yu wénching ötken peyshenbidin yekshenbigiche Uyghur rayonida 4 künlük ziyarette bolghan iken. U bu qétimqi ziyaritide ürümchi, qeshqer we aqsu qatarliq sheherlerge barghan bolup, her derijilik hökümet kadirliri bilen körüshken.

Jenubiy xitay etigenlik gézitining bu toghrisidiki xewiride éytilishiche, yu wénching “Biz qanunni qattiq ijra qilip, qanun boyiche zorawanliq we térrorizm jinayetlirige qattiq zerbe bérishimiz, shundaqla diniy esebiylik bix ündighan tupraqni yoqutishimiz kérek. Her qandaq térrorluq bash kötürishi haman derhal ujuqturushimiz kérek” dégen.

Jenubiy xitay etigenlik gézitining bildürüshiche, yu wénching bu ziyaritide yene yerlik bixeterlikni qoghdash organliri bilen körüshüp, ularning jem'iyetning amanliqi we uzun-muddetlik tinchliqni saqlashni asasiy nishan qilishini tekitligen. U sözide, “Térrorizmgha qarshi” tedbirlerni qanunlashturush we normallashturushqa chaqiriq qilip, xitay tilining Uyghur rayonidiki barliq az sanliq milletler arisida keng da'iride ishlitilishini otturigha qoyghan.

Xitayning yuqiri derijilik bu bixeterlik mesilisige mes'ul emeldarining amérika bilen xitay arisidiki soda urushi jiddiyleshken bir waqitta Uyghur rayonini 4 kün ziyaret qilip yene atalmish térrorizmgha qarshi turushqa chaqiriq qilishi alahide diqqet qozghimaqta. Xitay hökümiti uzun yillardin béri xelq'arada her zaman özige paydisiz bir chong weziyet weyaki siyasiy krizis peyda bolghanda, eng awwal muqimsiz chégra rayoni dep qaralghan Uyghur rayonida ijtima'iy muqimliqni tekitlep, özige qarshi her qandaq bir heriketning yüz bérishining aldini élish üchün térrorizmni bahane qilip teyyarliq qilip kelgen idi. Yu wénchingmu Uyghur rayonigha qaratqan bu qétimqi sepiride neq mushu nuqtilarni alahide tekitligen.

Amérika we uning 10 din artuq ittipaqdashliri xitay hökümitining 2017-yildin béri Uyghurlar we bashqa yerlik türkiy milletlerge qarshi élip barghan qebih jinayetlirini irqiy qirghinchiliq we insaniyetke qarshi jinayet dep jakarlighandin kéyin, xitay da'iriliri özining bundaq jinayetlerni élip barghanliqini inkar qilish üchün chet'el muxbirlirining bu rayon'gha kélishini dewet qilip, shinjangni xitaydiki eng bixeter rayon dep köp teshwiq qilghan idi. Yu wénchingning sözi xitayning shinjang bixeter jay dégen teshwiqatigha zit bolupla qalmastin, uning xitay tilini Uyghur rayonida keng kölemde ishlitish telipi xitayning asasiy qanun we aptonomiye qanunigha xilap bolup, bu ikkila qanunda Uyghur tilining Uyghur aptonom rayonida xitay tili bilen barawer resmiy hökümet tili ornida qollinishi kapaletke ige qilin'ghan.