ေ႟ြးကောက်ပြဲိံြင့် မူးယစ်ဆေးဝၝး ဆန်ႛကဵင်ရေး ူမစ်ဋ္ဌကီးနားမြာ ူပလြုပ်

အဲဒီ ပိုစတာကပ်တဲ့ လြပ်ရြားမကြို ဒီကနေႛ ဇြန်လ ၂၆ ရက် မနက်စောစောမြာ လုပ်ခဲ့ုကတာပၝ။ ကိုယ်တိုင်ပၝဝင်ခဲ့တဲ့ ကခဵင်ကေဵာင်းသားတယောက်က RFA ကို ခုလိုေူပာူပပၝတယ်။

ကခဵင်ကေဵာင်းသား။     ။ “AKSU အဖြဲႚကန္ဘေပီးတော့ ကဵနော်တိုႛ စာစောင်တြေ လိုက်ဝေတာ လိုက်ကပ်တာ အဲဒၝမဵိြးလုပ်တာ ဒီနေႛမနက် ကဵနော်တိုႛ လုပ်တဲ့နေရာတေကြ ဒူကထောင်၊ ရန်ဋ္ဌကီးအောင်၊ ယုဇန၊ ္ဘမိြႚသစ်ဋ္ဌကီး၊ ကြက်သစ်၊ တပ်ကုန်း၊ စီတာပူ အဲဒီရပ်ကြက်တေမြြာ လုပ်ပၝတယ်၊ ္ဘပီးတော့ ူမစ်ဋ္ဌကီးနားတက္ကသိုလ် ပညာရေးကောလိပ် အထက ၅၊ အမက ၄၊ အမက ၇ အဲဒီကေဵာင်းမြာတြေ၊ ္ဘပီးတော့ ဌာနဆိုင်ရာ ႟ုံးအနီးအနား တဝိုက်မြာ လိုက်္ဘပီးတော့ ကပ်ပၝတယ်။”

အဲဒီစာ႟ြက်တြေပေၞမြာ မူးယစ်ဆေးဝၝး လြတ်ကင်းဇုံူဖစ်ရေးနဲႛ ၂၀၁၀ ေ႟ြးကောက်ပြဲ အလိုမရြိဆိုတဲ့ အခဵက် ၂ ခဵက် ရေးထားတယ်လိုႛ သိရပၝတယ်၊ ကခဵင်ကေဵာင်းသားတေဟြာ အာဏာပိုင်တြေ လုံူခံြရေးတင်းကဵပ်ထားတဲ့ ုကားကနေ ခက်ခက်ခဲခဲ လုပ်ဆောင်ခဲ့ရတယ်လိုႛလည်း သိရပၝတယ်၊ အခုအခၝ ကခဵင်ူပည်နယ်မြာ မူးယစ်ဆေးဝၝး သုံးစြဲနေုကတာဟာ နေရာအိံြံႛ ူဖစ်တဲ့အေုကာင်း စောစောက ကခဵင်ကေဵာင်းသားကပဲ ဆက်ေူပာပၝတယ်။

ကခဵင်ကေဵာင်းသား။     ။ “ကဵနော်တိုႛ ကခဵင်ူပည်နယ်မြာ နေရာအိံြံပေၝ့နော်၊ မူးယစ်ဆေးဝၝးပေၝ့၊ ဘိန်းူဖရြယ်၊ နောက်ဖော်ူမလြာလိုႛခေၞတဲ့ ဖော်စပ် သောက်တဲ့ဟာမဵိြးတြေ ဒၝတေကြ ကေဵာင်းသားလူငယ်ထုတေမြြာရော၊ ္ဘပီးတော့ ကေဵာင်းမတက်တဲ့ လူဋ္ဌကီးလူငယ် တော်တော်မဵားမဵားမြာ သုံးစြဲနေုကတာ ္ဘပီးတော့ မူးယစ်ဆေးဝၝးေုကာင့် သေဆုံးတဲ့လူတေလြဲ တော်တော်မဵားနေတယ်၊ ကလေး စတိတ်ကေဵာင်းသားတြေ အဆင့်ထိကို ူမစ်ကမ်းဘေးသြား္ဘပီးတော့ မူးယစ်ဆေးဝၝးတြေ ထိုးသြင်းတာ အဲလိုမဵိြးတြေ ကဵနော်တိုႛ က မဵက်စိနဲႛ တပ်အပ်ူမင်ခဲ့ရတယ်ခင်ဗဵ။ ဘိန်းူဖဆြိုရင် တခၝသုံးဖိုႛအတြက် ၅၀၀ ဖိုႛ ၁၀၀၀ ဖိုး အဲလောက်ထိ ဝယ်လိုႛရတယ်၊ ရာမ တူပားကို ၂၀၀၀၊ ၂၅၀၀၊ ၃၀၀၀ အဲလိုရြိတယ် သူႛနေရာနဲႛ သူလိုက်္ဘပီးတော့။”

ကခဵင်ူပည်နယ်မြာ မူးယစ်ဆေးဝၝး အမဵားအူပား သုံးစြဲတဲ့နေရာတေကြတော့ ူမစ်ဋ္ဌကီးနား၊ ဖားကန်ႛ၊ တိံိုင်းေ႟တြြင်းတေမြြာ မယုံုကညိံိုင်လောက်အောင် မဵားူပားန္ဘေပီး ကဵန်တဲ့ ္ဘမိြႚ႟ြာတေမြြာလဲ ဘယ်ခေတ်ကနဲႛမြ မတူအောင် မူးယစ်ဆေးဝၝး သုံးစြဲမြ မဵားူပားနေတာပၝ၊ အဲဒီလို လူငယ်တြေ မူးယစ်ဆေးဝၝး သုံးစြဲရတဲ့ အေုကာင်းရင်းနဲႛ ပတ်သက်လိုႛ ကခဵင်လူမြ ဖြ္ဘံဖိြးရေး ကြန်ရက်အဖြဲႚ ဥက္ကှူ ဦးအောင်ဝၝက အခုလို ေူပာပၝတယ်၊

ဦးအောင်ဝၝ။    ။ “ကဵနော်တိုႛ သုံးသပ်ခဵက်အရဆိုရင် ဒီမြာ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမကြတော့ ဒီမြာ အလြယ်တကူူဖစ်နေတာ ဒၝ္ဘပီးမြ မူးယစ်ဆေးဝၝးက လြယ်လြယ်ကူကူရရြိနေတာ၊ ဘာူဖစ်လိုႛလဲဆိုတော့ ဒီမြာ မူးယစ်ဆေးဝၝး ရောင်ဝယ်တဲ့နေရာမြာ သက်ဆိုင်ရာ နအဖ တေနြဲႛ ပတ်သက်နေတဲ့ဟာမဵိြးတြေ ူဖစ်နေတယ်။ သူတိုႛကို ငြေပေးရင် လုပ်ပိုင်ခြင့်ရြိနေတယ်၊ ဒၝေုကာင့် အလြယ်တကူနဲႛ ရြိနေတယ် နောက်တခုက ိံိုင်ငံရေးစနစ်ေုကာင့် ူဖစ်တယ်၊ ူမန်မာိံိုင်ငံဟာ ဘာမြ မယ်မယ်ရရ အလုပ်တြေ မရြိဘူး၊ ဒီမိုကရေစီလဲ မရြိဆိုတော့ လူတေကြ အလုပ်မရြိဘူးဆိုတော့ နောက်ဆုံးမြာ ထြက်ပေၝက်အနေနဲႛ မူးယစ်ဆေးဝၝးပဲ သုံးစြဲနေရတယ်။”

ကခဵင်ူပည်နယ်နဲႛ နယ်နမိတ်ခဵင်းထိစပ်နေတဲ့ ရြမ်းူပည်နယ်မြာတော့ မူးယစ်ဆေးဝၝး အမဵားအူပားထြက်သလို သုံးစြဲတဲ့သူတေကြလဲ အလြန်မဵားနေပၝတယ်၊ ရြမ်းူပည်ေူမာက်ပိုင်း နမ့်ခမ်း၊ လားရြိြးနဲႛ တူခားဒေသတေမြြာ ယာဘလိုႛခေၞတဲ့ စိတ့်ကဆေးနဲႛ တူခားမူးယစ်ဆေးဝၝးတြေ သုံးစြဲနေုကတဲ့အေုကာင်း ရြမ်းသံတော်ဆင့်သတင်းဌာန အယ်ဒီတာ ဦးခြန်ဆိုင်းကလဲ ေူပာပၝတယ်။

ဦးခြန်ဆိုင်း။      ။ “ယာဘကတော့ သုံးစြဲမကြ လေဵာ့သြားသည် မရြိပဲနဲႛ ပို္ဘပီးတော့ မဵားလာတယ်၊ ယာဘအူပင် သုံးစြဲလာတာကတော့ ကော်ကို အမဵားဋ္ဌကီး သုံးစြဲလာုကတယ်၊ ္ဘပီးခဲ့တဲ့ ၂ ိံြစ် ၃ ိံြစ်အတြင်းမြာ ကဵနော်တိုႛ လား႟ိြး္ဘမိြႚ ဆိုရင် ရပ်ကြက်ပေၝင်း ၁၂ ကြက်ရြိတာ၊ တကြက်မြ ကော်ကို မသုံးတဲ့ ရပ်ကြက်ဆိုတာ မရြိဘူး၊ အမဵားအားူဖင့် လူငယ်ကေဵာင်းသားလေးတေမြြာ ူဖစ်တယ်၊ ကော်က ကဋ္ဋတ်တာရာတေမြြာ ကြဲတယ်ဆိုရင် ပိတ်တဲ့ ကော်ပေၝ့ဗဵာ။”

ရြမ်းူပည်ေူမာက်ပိုင်း နမ့်ခမ်းနဲႛ မူဆယ်္ဘမိြႚနယ်အတြင်းမြာ ူမန်မာစစ်အစိုးရ ကေဵာထောက်နောက်ခံ ူပထြားတဲ့ ူပည်သူႛစစ်အဖြဲႚတေကြ မူးယစ်ဆေးဝၝး ထုတ်လုပ်နေသလို သုံးစြဲသူတေလြဲ မယုံုကညိံိုင်လောက်အောင် တိုးမဵားလာတယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။

ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ ဒီံြစ်ဘိန်းစိုက်ပဵိြးမြ အနည်းငယ်ပိုမဵားလာသလို စိတ့်ကဆေးထုတ်လုပ်မကြလဲ သိသိသာသာ တိုးလာတဲ့အေုကာင်း UNODC ကုလသမဂ္ဂ မူးယစ်ဆေးဝၝး တိုက်ဖဵက်ရေးအဖြဲႚရဲ့ ၂၀၀၉ ခိုံြစ် အစီရင်ခံစာမြာ ဖော်ူပထားပၝတယ်။