ူမန်မာ့လူႛအခြင့်အရေး တိုးတက်မကြို ကင်တားနား အတည်ူပဖြိုႛခက်

ူမန်မာိံိုင်ငံက လူႛအခြင့်အရေး အေူခအနေဟာ အံတုစိန်ခေၞမြတြေ ရြိနေတာကို တြေႚရြိရ္ဘပီး တိုးတက်မြ ရြိတယ်ဆိုတာကို အတည်ူပြ ေူပာဆိုဖိုႛ ခက်ခဲတဲ့အေုကာင်း ူမန်မာိံိုင်ငံက ူပန်လည်ထြက်ခြာသြားတဲ့ ကုလသမဂ္ဂ လူႛအခြင့်အရေးဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလြယ် Mr. Quintana က ဖေဖော်ဝၝရီ ၁၉ရက် မနေႛက ေူပာပၝတယ်။

2009.02.20
quintana_ban_ki-moon_305_z ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ဘန်ကီမွန်း (ယာ) က မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေး အထူးကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် မစ္စတာ တောမတ်စ် အိုဂျီးယား ကင်တားနား (ဝဲ) အား တာဝန်ပေးအပ်ထားပါသည်။ (UN Photo/ Eskinder Debebe)
UN Photo/Eskinder Debebe
ဒၝပေမဲ့ သူတင်ူပတဲ့ အခဵက်တခဵိြႚကို စစ်အစိုးရ တာဝန်ရြိသူတေကြ လက်ခံတဲ့အတြက် အူပသြဘောဆောင်တဲ့ လက္ခဏာရပ်တြေ တြေႚရတယ်လိုႛတော့ ဆိုပၝတယ်။

ိံိုင်ငံရေး အကဵဉ်းသားတြေ ူပန်လြတ်ပေးရေးအတြက် သူတင်ူပတာကို စဉ်းစားဖိုႛ ူပည်ထဲရေးဝန်ဋ္ဌကီးက သဘောတူညီခဲ့တယ်လိုႛ သူကေူပာပၝတယ်။

ဒၝတင်မက တရားစီရင်ရေးစနစ် ူပြူပင်ရေးအတြက် စတင်ဆြေးေိံြးဖိုႛ တရားသူဋ္ဌကီးခဵြပ်က သဘောတူသလို ရြေႚနေခဵြပ်ကလည်း ဖြဲႚစည်းပုံအေူခခံ ဥပဒေနဲႛ ိံိုင်ငံတကာ လူႛအခြင့်အရေး ဥပဒေနဲႛ ဖီလာူဖစ်တဲ့ ူပဌာန်းဥပဒေတေကြို စတင်္ဘပီး ူပန်လည် သုံးသပ်နေတယ်လိုႛ Mr. Quintana က ေူပာပၝတယ်။

ဒီတခေၝက်မြာတော့ ူမန်မာိံိုင်ငံရဲ့ တရားစီရင်ရေးစနစ်ကို သိရြိသြားလိမ့်မယ်လိုႛ ထင်ူမင်တဲ့အေုကာင်း NLD အမဵိြးသားဒီမိုကရေစီ အဖြဲႚခဵြပ် ေူပာခြင့်ရသူ ဦးဉာဏ်ဝင်းက ေူပာပၝတယ်။

ဦးဉာဏ်ဝင်း။    ။ “သူႛအနေနဲႛ တိုးတက်မြ တစုံတရာ မတြေႚပၝဘူးလိုႛပဲ ကဋ္ဋန်တော်တိုႛ ယူဆပၝတယ်။ ဒီတခေၝက် မင်္စတာ ကင်တားနား လာတာက အဓိက အခဵက် ၄ခဵက်၊ အရေးအဋ္ဌကီးဆုံး ူဖစ်တဲ့ တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေးနဲႛ ပတ်သက်ရင်တော့ ူမန်မာိံိုင်ငံရဲ့ အေူခအနေတေကြို သူကောင်းကောင်းတော့ သိသြားလိမ့်မယ်လိုႛ ကဋ္ဋန်တော် ထင်တယ်လေ။”

“ဒီအပေၞမြာ ဆက်လက် ဆောင်႟ြက်ဖိုႛကတော့ သူတိုႛ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအရ ဆောင်႟ြက်သြားမယ်လိုႛ ကဋ္ဋန်တော်တိုႛ ဒီလို ထင်ပၝတယ်။ တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေး အေူခအနေဆိုတာ ထောင်ကဵနေတဲ့ ိံိုင်ငံရေးအကဵဉ်းသားတေနြဲႛ တြေႚတယ်၊ နောက် တရား႟ုံးခဵြပ် တရားသူဋ္ဌကီးခဵြပ်နဲႛလည်း တြေႚသြားတယ်လိုႛ ုကားရတယ်လေ။”

Mr. Quintana ရဲ့ ူမန်မာိံိုင်ငံ ၆ရက်တာ ခရီးစဉ်အတြင်း ိံိုင်ငံရေး အကဵဉ်းသားတခဵိြႚနဲႛ တြေႚခြင့်ရခဲ့ပေမဲ့ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်နဲႛ တြေႚခြင့်မရခဲ့ပၝဘူး။

ိံိုင်ငံရေး အကဵဉ်းသမားတခဵိြႚနဲႛ Mr. Quintana ကို တြေႚခြင့်ပေးပေမဲ့ လ္တွိြႚဝြက်တဲ့ သဘောမဵိြး ရြိတယ်လိုႛ Ecovision ဂဵာနယ် သတင်းထောက် မအိမ့်ခိုင်ဦးနဲႛ အတူ အဖမ်းဆီးခံရ္ဘပီး ထောင်ဒဏ် ရိံြစ် ကဵခံနေရတဲ့ ကိုကေဵာ်ကေဵာ်သန်ႛကို အင်းစိန်ထောင်မြာ ထောင်ဝင်စာ သြားတြေႚတဲ့ မိသားစုဝင်တယောက်က ေူပာပၝတယ်။

မိသားစုဝင်။     ။ “ကိုကေဵာ်က အဲဒီကိင်္စကိုတဲ့၊ သူက မသိလိုက်ဖူးတဲ့၊ မင်္စတာ ကင်တားနားကလည်း မတြေႚလိုက်ဖူး၊ မသိလိုက်ဖူးပေၝ့နော်၊ အရမ်းကို လ္တွိြႚဝြက်တဲ့ တိတ်တဆိတ် ပုံစံမဵိြး ူဖစ်နေတယ်ပေၝ့နော်၊ အဲဒီ သဘောမဵိြးေူပာတယ်၊ သူကလေ။ လာရောက်တြေႚဆုံသြားတယ် ဆိုတာတောင်မြ တိတိကဵကဵ မသိဘူး။ ္ဘပီးတော့ ူဖသြလား၊ မဲသလားတောင် မသိဘူးတဲ့။ ဒီနေႛ သမီးတိုႛ သြားတြေႚတော့မြလေ အဲ သူက ဒီ မင်္စတာ ကင်တားနား လာမြန်းသိတာ။ ကိုကေဵာ့်လိုမဵိြးပဲ တူခား ိံိုင်ငံရေးအကဵဉ်းသားတေလြည်း သိတောင် မသိလိုက်ဖူးတဲ့။ အဲလိုမဵိြး ေူပာတယ်။”

ူမန်မာိံိုင်ငံကို Mr. Quintana ၂၀၀၈ခု ုသဂုတ်လတုန်းက ရောက်ခဲ့ခဵိန်မြာ NLD ခေၝင်းဆောင်တေနြဲႛ တြေႚဆုံခဲ့ပေမဲ့ ဒီတခေၝက် မတြေႚတာဟာ ိံိုင်ငံရေးနဲႛ လူႛအခြင့်အရေးကို စည်းူခားတာလိုႛ ဦးဉာဏ်ဝင်းက ယူဆပၝတယ်။

ဦးဉာဏ်ဝင်း။    ။ “အရင်တခေၝက်တုန်းက တြေႚခြင့်ပေးခဲ့တယ်၊ ဒီတခေၝက်မြာ တြေႚခြင့်မပေးတာက ဒီတခေၝက်မြာ ကဋ္ဋန်တော်တိုႛတင် မဟုတ်ဖူး၊ ဘယိံိုင်ငံရေး အဖြဲႚအစည်းနဲႛမြ မတြေႚသြားတဲ့အတြက် ိံိုင်ငံရေးနဲႛ ဒီ လူႛအခြင့်အရေးကို သီးူခား စည်းူခား္ဘပီးတော့ လုပ်ူပလိုက်တယ်လိုႛ ကဋ္ဋန်တော် အဲဒီလိုပဲ ူမင်ပၝတယ်။”

ူမန်မာစစ်အစိုးရကို Mr. Quintana တင်ူပတဲ့ အခဵက်လေးခဵက်ထဲမြာ စစ်တပ်တြင်း လူႛအခြင့်အရေးသင်တန်း ပိုႛခဵပေးဖိုႛပၝ ပၝဝင်ပၝတယ်။

ဒီလိုသင်တန်းမဵိြး ပိုႛခဵရင် အဓိပဍ္ဎာယ်ရြိတဲ့ သင်တန်းမဵိြး ူဖစ်ခဵင်မြ ူဖစ်လိမ့်မယ်လိုႛ ထင်တဲ့အေုကာင်း၊ အရင်ကလည်း အစိုးရ အရာရြိတေကြို ုသစေုတးလဵိံိုင်ငံကနေ ဒီလို သင်တန်းမဵိြး ပိုႛခဵဖူးပေမဲ့ ဘာတေပြိုႛခဵတယ်ဆိုတာ မသိရတဲ့အေုကာင်း၊ ဒီနမူနာကို ုကည့်္ဘပီး Mr. Quintana တင်ူပတဲ့အတိုင်း လူႛ အခြင့်အရေးသင်တန်း ပိုႛခဵရင်လည်း ဒီတိုင်းပဲ ူဖစ်မယ်၊ အဓိပဍ္ဎာယ်ရြ္ဘိပီး ထိရောက်တဲ့ သင်တန်းူဖစ်ဖိုႛ ခဲယဉ်းလိမ့်မယ်လိုႛ ထင်ူမင်တဲ့အေုကာင်း၊ ဒီသင်တန်းပိုႛခဵနေတယ်လိုႛလည်း မုကားသိရသေးတဲ့အေုကာင်း၊ ုသစေုတးလဵိံိုင်ငံက လူႛအခြင့်အရေးသင်တန်း ပိုႛခဵ္ဘပီးတဲ့နောက်ပိုင်းမြာလည်း တိုးတက်မြ တစုံတရာ မတြေႚရတဲ့အေုကာင်း၊ သင်တန်း တက်ရောက်ခဲ့သူတေဆြီက လူႛအခြင့်အရေးနဲႛ ပတ်သက်္ဘပီး ေူပာဆိုသံလည်း မုကားရတဲ့အေုကာင်း NLD ေူပာခြင့်ရ ပုဂ္ဂိြလ် ဦးဉာဏ်ဝင်းက ေူပာသြားပၝတယ်။

မှတ်ချက်ပေးပို့ရန်

မှတ်ချက်များကို အောက်ပါ ပုံစံတွင် ရေးသားနိုင်ပါသည်။ RFA ၏ အသုံးပြုခြင်းဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် အညီ လိုအပ်လျှင် တည်းဖြတ်ပြီး ဖော်ပြပါမည်။ မှတ်ချက်များကို ရေးပြီးပြီးချင်း ချက်ခြင်း မြင်ရမှာ မဟုတ်ပါ။ တင်ပြထားသော မှတ်ချက်ပါ အကြောင်းအရာများ အတွက် RFA မှာ တာဝန်မရှိပါ။ ကျေးဇူးပြု၍ တခြား မှတ်ချက်ရေးသူများ၏ အမြင်ကို လေးစားပြီး အကြောင်းအရာကိုသာ အဓိကထား ရေးသားစေလိုပါသည်။