བཀའ་ཟུར་རྒྱལ་ལོ་དོན་གྲུབ་མཆོག་ལ་ཨེ་ཤེ་ཡ་རང་དབང་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གི་དམིགས་བསལ་བཅར་འདྲིའི་སྐབས། བོད་ཀྱི་རང་དབང་འཐབ་རྒོལ་བའི་འགོ་ཁྲིད་ཚོའི་རེ་བ་དང་། སླུ་བྲིད་འོག་ཚུད་པའི་མྱོང་ཚོར་ཁག་ཕྱིར་དྲན་གནང་པ།

*འདིའི་སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་ཞིབ་ཕྲ་དབྱིན་ཡིག་ནང་ཀློག་ཐུབ།

ཁོང་གི་དགུང་ལོའི་བབ་ཀྱིས། སྤྱན་གྱིས་ཡུལ་གཟིགས་པའི་ནུས་པ་ཉམས་ཞིང་། སྙན་མཆོག་གིས་སྒྲ་ཐོས་པའི་ནུས་པ་ཉམས་པ། བཀའ་མོལ་ཡང་དལ་པོའི་ངང་མ་གཏོགས་གནང་གི་མིན་འདུག་ནའང་། བཀའ་ཟུར་རྒྱལ་ལོ་དོན་གྲུབ་མཆོག་གིས་གསུང་འདོད་པའི་བཀའ་མོལ་རྣམས་སྐུ་ལྷོད་ངང་ནས་སྔ་ལོ་ཨེ་ཤེ་ཡ་རང་དབང་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གི་དམིགས་བསལ་བཅར་འདྲིའི་སྐབས་གསུངས་བྱུང་། 

ཨ་མི་རི་ཀའི་དབུས་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ཐོག་མར་བོད་མི་ཚོས་རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་དབང་བསྒྱུར་ནས་རང་དབང་འཐབ་རྩོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རྒྱུའི་ཁས་ལེན་བྱས་ཀྱང་། མཐར་རྒྱབ་སྐྱོར་དེ་མཚམས་འཇོག་བྱས་པར་དགུང་གྲངས་ ༩༧ ཐོག་དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་བཀའ་ཟུར་རྒྱལ་ལོ་དོན་གྲུབ་ལགས་ལ་ཐུགས་ཕམ་དང་དབུ་སྐོར་ཐེབས་པའི་ཚོར་བ་ཡང་བྱུང་འདུག

རྒྱ་གར་ནུབ་སྦང་གྷལ་མངའ་སྡེའི་ཀ་སྦུག་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་རི་འགོར་ཆགས་པའི་སྟག་འཚེར་ཞེས་པའི་ཁོང་གི་གཞི་ཁྱིམ་ནས་འདི་གའི་རླུང་འཕྲིན་ཁང་ལ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༤ ཕྱི་ཟླ་ ༡༡ ནང་། “ངས་ཨ་མི་རི་ཀའི་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་རང་བཙན་འཐབ་རྩོད་ལ་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ཀྱི་རོགས་རོམ་བྱས་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་མེད།”ཅེས་དང་། “གལ་ཏེ་སྐབས་དེ་དུས་ཨ་མི་རི་ཀ་དང་རྒྱ་གར་གཞུང་གཉིས་ཀྱིས་བོད་ལ་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཡོད་ན། ད་ལྟའི་བོད་ཀྱི་གནས་བབ་ཅུང་མི་འདྲ་བ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་སྲིད།”ཅེས་གསུངས་བྱུང་།

བཀའ་ཟུར་རྒྱལ་ལོ་དོན་གྲུབ་མཆོག་གི་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་ལ་གཟིགས་ཚུལ་ཡག་པོ་མེད་པའི་དགོངས་ཚུལ་དེར་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ལ་ཁ་གཏད་ཀྱི་ཕར་རྒོལ་ལས་འགུལ་ནང་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་མཁན་བོད་མི་འཐབ་རྒོལ་བ་ཚང་མས་མོས་མཐུན་བྱེད་ཀྱི་མེད་པ་རེད།  དཔེར་ན་དེའི་ཁྲོད་གཅིག་ནི་རྒྱལ་ལོ་དོན་གྲུབ་མཆོག་གི་ཕྱག་གཡས་པ་ལྟ་བུས་ལས་དོན་སྒྲུབ་མཁན་ཡོངས་གྲགས་སུ་དྲུང་ཡིག་ལྷ་མོ་ཚེ་རིང་ལགས་རེད། ཁོང་ནི་དེ་སྔ་བལ་ཡུལ་གློ་སྨོན་ཐང་དུ་ཨ་རིའི་དབུས་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་འོག་འཇབ་དམག་ལས་འགུལ་སྤེལ་བའི་སྐབས་ཀྱི་མི་སྣ་གཙོ་བོའི་གྲས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། ཁོང་གིས་དེ་སྔོན་བཅར་འདྲིའི་ལེ་ཚན་ཞིག་གི་སྐབས། “གང་ལྟར་ཨ་མི་རི་ཀས་ང་ཚོར་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ཀྱི་རོགས་པ་བྱས་ཡོད་མེད་ལ་མ་བལྟོས་པར། ང་ཚོའི་དམིགས་ཡུལ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཡོད། རོགས་དངུལ་མཚམས་འཇོག་བྱས་པར་ང་སེམས་སྡུག་དེ་ཙམ་མ་བྱུང་། གང་ཡིན་ཟེར་ན་ང་ཚོས་ཨ་རི་དང་རོགས་དངུལ་དུས་བཀག་དང་འབྲེལ་བའི་གཞུང་འབྲེལ་གྲོས་མཐུན་རིགས་གང་ཡང་བཞག་མེད། མདོར་ན། རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་ང་ཚོས་རྒྱ་མིར་ཁ་གཏད་ཆེན་པོ་བཅག་ཡོད།” ཅེས་གསུངས་འདུག

འདས་པའི་ལོ་གཅིག་གི་རིང་ལ་ཨེ་ཤེ་ཡ་རང་དབང་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གིས། ༢༠༢༥ ཕྱི་ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༨ ཉིན་དགུང་གྲངས་ ༩༧ ཐོག་དགོངས་པ་རྫོགས་པ་བཀའ་ཟུར་རྒྱལ་ལོ་དོན་གྲུབ་མཆོག་གཙོས་ཆུ་བཞི་སྒང་དྲུག་གི་འགོ་ཁྲིད་དང་འཐབ་རྒོལ་བ་ཁག་ཅིག་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པ་ཡིན། ད་ལྟ་དགུང་ལོ་ ༧༠ དང་༨༠ དེ་བཞིན་ ༩༠ ཡོལ་ཟིན་པའི་འཇབ་དམག་ཟུར་པ་ཁག་ཅིག་གིས། ཁོང་ཚོས་ཀྱང་བཀའ་ཟུར་དྲུང་ཡིག་ལྷ་མོ་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་ལྟར་གཅིག་མཚུངས་ཀྱི་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་ཀྱི་འདུག། འཐབ་རྒོལ་བ་མང་པོ་ཞིག་གིས་རྒྱ་དམར་དང་འཐབ་འཛིན་བྱས་པའི་རྒྱུད་རིམ་དེས་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་འདུ་ཤེས་མཚོན་པའི་ལེའུ་གསར་པ་ཞིག་བསྐྲུན་་ཡོད་པ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་གི་འདུག

བོད་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་ལས་གྲུབ་པའི་འཇབ་དམག་དེ་དག་གིས་བོད་ཅེས་པའི་ངོ་བོ་གཅིག་གི་ཐོག་ནས་རྒྱ་དམར་ལ་ཕར་རྒོལ་བྱས་པའི་གཅིག་སྒྲིལ་གྱི་ནུས་པ་དེ་དེང་སྐབས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་འགྲོ་ལུགས་ནང་གནས་ཐུབ་ཡོད་པ་བརྗོད་ཀྱི་འདུག་ལ། འོན་ཀྱང་བོད་མི་འཇབ་དམག་ཟུར་པ་དང་གནད་དོན་དབྱེ་ཞིབ་པ་ཚོས། བོད་མིས་རྒྱ་དམར་ལ་ཕར་རྒོལ་བྱས་པའི་ལོ་རྒྱུས་དེ་བརྗེད་སྲིད་པ་དང་། ནང་ཁུལ་ཤོག་ཁག་འཐེན་འཁྱེར་གྱི་དབང་གི་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་ནུས་པ་ཉམས་སྲིད་པ། ཡང་ན་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བྱུང་བ་ཁག་ཆ་ཚང་བའི་སྒོ་ནས་རྒྱུད་སྤེལ་བྱེད་མ་ཐུབ་པ་སོགས་ཀྱི་ཉེན་ཁ་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་འདུག

—

སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་དངོས་སུ་འགོ་བཙུགས་ཏེ། ༡༩༧༤ ལོར་མཇུག་སྒྲིལ་བའི་བོད་མིའི་འཐབ་རྒོལ་ལས་འགུལ་ལ། བཀའ་ཟུར་རྒྱལ་ལོ་དོན་གྲུབ་མཆོག་གིས་ཕྱིར་བལྟས་ཀྱིས་དྲན་གསོ་གནང་སྐབས། ཁོང་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིབ་ཕྲ་འགྲེལ་བཤད་སྐྱོན་རྒྱུར་ཐུགས་མོས་ཆེན་པོ་གནང་མ་བྱུང་། 

དཔེར་ན་ཁོང་གིས། “ཨ་རིའི་དབུས་གསང་བ་ལས་ཁུངས་ལ་ངས་འབྲེལ་བ་བྱས་མེད།” ཅེས་དང་། ཉི་ཧོང་རྒྱལ་ས་ཊོཀྱོ་རུ་ཡོད་པའི་ངའི་གཅེན་པོ་(སྟག་འཚེར་རིན་པོ་ཆེ་ཐུབ་བསྟན་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ)་ལགས་སུ། ཨ་རིའི་དབུས་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་རོགས་རམ་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་ཞུས་པ་ལྟར། ཁོང་ཊོཀྱོ་ནས་རྒྱ་གར་ལ་གདན་འདྲེན་ཞུས་ཤིང་། ངའི་གཅེན་པོས་ང་ཨ་རིའི་གསང་བ་ལས་ཁུངས་ལ་ངོ་སྤྲོད་གནང་བྱུང་། དེ་རྗེས་ཆེད་མངགས་རྒྱ་གར་ལ་སླེབས་པའི་ཨ་རིའི་དབུས་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མི་སྣས་ང་ལ་བོད་མི་འཐབ་རྒོལ་བ་ཚོ་ཨ་རིའི་དབུས་གསང་བ་ལས་ཁུངས་ལ་ངོ་སྤྲོད་དགོས་པ་བརྗོད་བྱུང་།”ཞེས་སྔ་ལོ་ཕྱི་ཟླ་ ༡༡ པའི་བཅར་འདྲིའི་སྐབས་གསུངས་བྱུང་། 

“ང་ལ་ཨ་རིའི་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱིས། བོད་རང་བཙན་ཆེད་དུ་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་རྒྱུའི་འདུན་པ་ཡོད་པ་དང་། ང་ཚོར་རོགས་རམ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པ་བརྗོད་པར་བརྟེན། ངས་བོད་མིའི་འཇབ་དམག་ལས་འགུལ་གྱི་འགོ་ཁྲིད་མགོན་པོ་བཀྲ་ཤིས་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པ་ཡིན།”ཞེས་གསུངས་བྱུང་།

༢༠༡༥ ལོའི་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་ཁོང་གི་ཕྱག་དེབ་༼ཀ་ལིམ་པུང་གི་ཐུག་པ་ལས་བཟོ་བ་༽ཞེས་པའི་ནང་ཁོང་དང་བོད་མིའི་འཇབ་དམག་གི་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་ཞིབ་ཚགས་གླེང་འདུག་པ་དེའི་ནང་། དེ་སྔ་རྒྱ་དམར་གྱིས་བཙན་འཛུལ་བྱེད་པའི་སྐབས་ཀྱི་དཀའ་སྡུག་དང་། བློ་སྟོབས་ཆེ་བའི་ཆུ་བཞི་སྒང་དྲུག་གི་འཐབ་རྒོལ་བའི་སྐོར། དེ་བཞིན་འཇབ་དམག་ཚོར་འཕྲད་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་སོགས་བཀོད་འདུག 

དེབ་འདིའི་ནང་བཀའ་ཟུར་རྒྱལ་ལོ་དོན་གྲུབ་མཆོག་གིས། དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་དཀྱིལ་ནང་། བོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ནི་བཅོས་བསྒྱུར་བྱེད་འོས་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་ཡིན་པ་བཀོད་འདུག་པ་མ་ཟད། བོད་རང་བཙན་གྱི་མངའ་དབང་དང་། ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་བོད་ཀྱི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་ཡིན་པ་ནི་རྩོད་མེད་ཀྱི་གནད་དོན་ཁག་ཡིན་པ་གསལ་སྟོན་གནང་འདུག 

སྐོུ་རྒྱལ་ལོ་དོན་གྲུབ་མཆོག་་སྐུ་ན་ཕྲ་མོ་ཡིན་པའི་སྐབས། ཁོང་གི་སྐུ་མཆེད་ཆུང་བ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་༸སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་་ཆེན་པོར་ངོས་འཛིན་ཞུས་ཤིང་། རྒྱ་ནག་གི་བཅིངས་འགྲོལ་དམག་མིས་བོད་ཤར་ཕྱོགས་ཁམས་ཁུལ་ནས་བཙན་འཛུལ་དང་དཔུང་འཇུག་བྱེད་འགོ་བཙུགས་སྐབས།༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་དགུང་ལོ་ ༡༠ ཙམ་ལས་ཕེབས་མེད་པ་རེད། 

རྒྱལ་ལོ་དོན་གྲུབ་མཆོག་སྐུ་ན་དར་ལ་སོན་སྐབས། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་ལ་ཐུགས་ཕན་གསོས་པའི་རེ་བའི་དམིགས་ཡུལ་གྱི་ཐོག་ནས་ཁོང་རྒྱ་ནག་ཏུ་ལོ་འགའ་ཤས་སློབ་སྦྱོང་དུ་ཆེད་རྫོང་གནང་ཞིང་། འོན་ཀྱང་བོད་ནང་དུས་བསྒྱུར་ཤུགས་ཆེ་བྱུང་བའི་རྐྱེན་གྱི་བོད་དུ་ཕྱིར་ལོག་གནང་ཐུབ་མེད་པ་རེད།།  ༡༩༥༢ ཙམ་ནས་ཁོང་རྒྱ་གར་དུ་གནས་བཞུགས་གནང་འགོ་བཙུགས་པ་དང་། བོད་ནང་དུས་ཟིངས་དང་འཐབ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་ཐོག་མ་སྤེལ་བའི་སྐབས་ཁོང་རྒྱ་གར་ནང་ཡོད་པ་རེད། 

དེ་ནས་ ༡༩༥༤ ལོར་ཨ་རིའི་དབུས་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་རོགས་རམ་བྱེད་རྒྱུ་འགོ་བཙུགས་ནས་འཆར་གཞི་དངོས་སུ་འདིང་བའི་སྐབས་བཀའ་ཟུར་རྒྱལ་ལོ་དོན་གྲུབ་མཆོག་ནི་འབྲེལ་མཐུད་གནང་མཁན་གཙོ་གྲས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་འདུག 

རོགས་སྐྱོར་དང་འབྲེལ་བའི་འཆར་གཞི་དངོས་སུ་ལག་བསྟར་བྱེད་པར་ལོ་འགའ་ཤས་འགོར་འདུག་ཅིང་། ལོ་རབས་ལྔ་བཅུའི་མཇུག་ཙམ་ནས། ཨ་མི་རི་ཀའི་དབུས་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱིས། གསང་བའི་ས་ཚིགས་ཁག་ཅིག་ཏུ་འཐབ་རྒོལ་ནང་ཞུགས་མཁན་བོད་མི་༢༠༠ལྷག་ལ་གསང་བའི་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲད་ཡོད་པ་རེད།

སྤྱི་ལོ་༡༩༥༡ ལོར་གསང་བའི་སྦྱོང་བརྡར་གྱི་བརྟེན་གཞི་དེ་ཨ་རིའི་ཀོ་ལོ་ར་ཌོ་མངའ་སྡེའི་རི་རྒྱུད་ (Rocky Mountains) ཀྱི་མཐོ་སྒང་ཁུལ་དུ་ཆགས་པའི་ཀེམཔ་ཧེལ་ (Camp Hale) དམག་སྦྱོང་ས་ཚིགས་སུ་གནས་སྤོས་བྱས་ཤིང་། ས་ཚིགས་དེ་ནི་དེ་སྔ་ཨ་རིའི་དམག་དཔུང་ལ་གསང་བའི་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲོད་ས་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པ་མ་ཟད། ༡༩༦༤བར་བོད་མི་འཐབ་རྒོལ་བ་ཚོར་ས་ཁུལ་དེར་གསང་བའི་དམག་སྦྱོང་སྤྲད་བའི་རྗེས། ས་ཚིགས་དེའི་སྐོར་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་མང་པོའི་རིང་གསང་བ་དམ་པོའི་འོག་བཞག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལོ་མང་རིང་བརྙེད་སོན་མ་ཐུབ་པར་གནས་ཡོད། འོན་ཀྱང་༢༠༢༤ ལོར་སླར་ཡང་ངོ་ཐག་ཆོད་པའི་རྗེས། ཨེ་ཤེ་ཡ་རང་དབང་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གིས། ཁུལ་དེར་ལས་ཀ་བྱས་་མྱོང་མཁན་ཨ་རིའི་དབུས་གསང་བ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་བྱེད་ཟུར་པ་དང་ད་ལྟ་གསོན་གནས་ཞུགས་པའི་བོད་མི་འཐབ་རྒོལ་བ་ཁག་གཅིག་ལ་འབྲེལ་ཏུག་དང་བཅར་འདྲི་བྱས་པ་ཡིན།

—

ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༨ ལོར་བསོད་ནམས་དབང་ཕྱུག་ལགས་ལོ་གཞོན་ཡིན་པའི་སྐབས་ཡབ་གཞིས་ཚང་གིས་རྒྱ་གར་དུ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པར་འབོད་འགུགས་གནང་ཞིང་། ཡིན་ན་ཡང་ཁོང་གིས་འབོད་འགུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ངོ་མ་དེ་གསང་བའི་ལས་དོན་གྱི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན་པ་ཁོང་གིས་སྐབས་དེར་ཤེས་རྟོགས་མེད་པ་རེད། 

ཁོང་ཚོ་མེ་ལེ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་རྟ་དྲེལ་དང་རྐང་ཐང་བརྒྱུད་རི་ཀླུང་བརྒལ་ནས་མཐར་ཀ་སྦུག་ཏུ་འབྱོར་རྗེས། བཀའ་ཟུར་རྒྱལ་ལོ་དོན་གྲུབ་མཆོག་གིས། བསོད་ནམས་དབང་ཕྱུག་ལགས་དང་བོད་མི་ཁག་ཅིག་ལ་དབྱིན་ཡིག་སྦྱོང་རྒྱུའི་གོ་སྒྲིག་གནང་ཡོད་པ་རེད། 

བསོད་ནམས་དབང་ཕྱུག་ལགས་ལ་དེ་སྔ་ཕ་ཡུལ་ལ་ཡོད་པའི་སྐབས་སློབ་སྦྱོང་གི་གོ་སྐབས་རྩ་བ་ནས་ཐོབ་མྱོང་མེད་ཅིང་།  “ང་ཚོ་ནི་ཞིང་པ་རེད། ཞིང་ལས་དང་སྒོ་ཕྱུགས་འཚོ་སྐྱོང་གི་ལས་ཀ་ལ་བྲེལ་བ་ཆེན་པོ་ཡོད། ང་ཚོའི་མི་ཚེ་ནི་ཞིང་ལས་དང་སེམས་ཅན་བདག་སྐྱོང་གཙོ་བོ་བྱས་ནས་སྡོད་ཀྱི་ཡོད།” ཅེས་ཁོང་གིས་ཨེ་ཤེ་ཡ་རང་དབང་རླུང་འཕྲིན་ཁང་ལ་བརྗོད་བྱུང་། 

འོན་ཀྱང་། དབྱིན་སྐད་སློབ་ཁྲིད་དེས། ཁོང་གི་གཞོན་ནུའི་མི་ཚེར་དགོས་པའི་དམིགས་ཡུལ་གསར་པ་ཞིག་བསྐྲུན་ཞིང་། དེ་ནི་བསོད་ནམས་དབང་ཕྱུག་ལགས་ལ་བོད་གཅིག་འགྱུར་གྱི་འདུ་ཤེས་ཤུགས་ཆེ་སླེབས་པ་དེ་ཡིན་པ་གསུང་གི་འདུག 

“ང་ཚོར་བོད་མི་ཡིན་པའི་སྤོབས་པ་ནི་ཧ་ཅང་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཡོད་ཅེས་དང་། ལྷག་པར་དུ་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་ཀ་ནས་འཐབ་རྒོལ་བ་ཡོད་པ་དེ་དག་གི་ཁྲོད་ད་ལྟ་མཐོང་བཞིན་པའི་ལུང་ཚན་དང་འཐེན་འཁྱེར་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་གང་ཡང་མེད་པ་རེད། ང་ཚོ་ནི་བོད་མི་རིགས་གཅིག་གྱུར་གྱི་འདུ་ཤེས་ཐོག་ནས་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་རྒྱུའི་གྲ་སྒྲིག་ཡོད།” ཅེས་ཁོང་གིས་ཕྱིར་དྲན་གནང་སོང་། 

༡༩༦༡ ལོར་བསོད་ནམས་དབང་ཕྱུག་ལགས་ཨ་རིར་གསང་བའི་སྦྱོང་བརྡར་ཆེད་འབྱོར་ནས་ཟླ་བ་དགུའི་རིང་གནས་སྡོད་བྱས་འདུག “སྐབས་དེར་ང་རང་ལོ་ན་ཧ་ཅང་ཆུང་ཆུང་དང་ཉམས་མྱོང་མེད་པ་ཞིག་རེད།” ཅེས་ཁོང་གིས་སྦྱོང་བརྡར་དེ་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་ཡོད་མེད་ལ་མ་བལྟོས་པར། དགའ་སྤོབས་ངང་ནས་གསང་བའི་སྦྱོང་བརྡར་ལ་བཞུགས་ཡོད་པ་དྲན་གསོ་གནང་གི་འདུག  སྐབས་ཤིག་ལ། མི་མེད་ལུང་སྟོང་ས་ཁུལ་དུ་འཚོ་གནས་ཇི་ལྟར་བྱེད་དགོས་པའི་སྦྱོང་བརྡར་ནང་ཞུགས་པའི་སྐབས། དུག་ཡོད་པའི་རི་སྐྱེས་ཤ་མོ་བཟས་པའི་རྐྱེན་གྱིས། ན་ཚ་ཕོག་སྟེ་སྨན་ཁང་དུ་འགྲོ་དགོས་བྱུང་བ་དང་སྦྱོང་བརྡར་དེ་ཡང་གནས་སྐབས་མཚམས་འཇོག་བྱེད་དགོས་བྱུང་འདུག 

“ང་ཚོ་དུས་ཚོད་གང་འདྲ་ཞིག་དང་ས་གནས་ག་པར་ཡིན་ཡང་རང་སྲོད་བློས་གཏོང་གི་དུས་ཚོད་སླེབས་ཚེ་དེ་ལྟར་བྱེད་རྒྱུར་ཐེ་ཚོམ་མེད། ངས་ཀུ་རེ་བྱས་པ་མིན་ལ། འུར་སྒྲོགས་བྱས་པ་ཡང་མིན། སྐབས་རེ་ངས་ཕྱིར་བལྟས་བྱེད་སྐབས། ཨ་་་། མི་ཞིག་ལ་འདི་ལྟ་བུའི་བསམ་བློ་ཇི་ལྟར་ཡོང་བ་ཡིན་ནམ་སྙམ་ནས་ངོ་མཚར་སྐྱེས་ཀྱི་འདུག བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ཐམ་པ་རྒྱལ་ཞེན་ཅན་ཤ་སྟག་རེད།” ཅེས་ཚོར་ཤུགས་ཆེན་པོས་བརྗོད་བྱུང་། 

དེ་དང་དུས་མཚུངས། བོད་ནང་དུ་ཡང་བོད་མི་ནང་ཁུལ་རྡོག་རྩ་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་རྣམ་པ་ཇེ་ཆེར་ཕྱིན་པ་དང་།  ༡༩༥༨ ལོའི་བར་མདོ་ཁམས་ཁུལ་དུ་ཧ་ལམ་ལོ་ངོ་བཅུ་མ་ཟིན་ཙམ་ཞིག་རྣམ་པ་འདྲ་མིན་གྱི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ལ་འཐབ་རྒོལ་བྱས་པའི་ནུས་པ་དེ་དག་རིམ་པས་མཐར་ཆུ་བཞི་སྒང་དྲུག་བསྟན་སྲུང་དང་བླངས་དམག་སྡེའི་ནང་གཅིག་འདུས་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།

—