အာရြ ဒေသဆိုင်ရာ ဌာနေ တိုင်းရင်းသားမဵား ရိုးရာပြဲတော်ကို ထိုင်းိံိုင်ငံမြာ ကဵင်းပ

ဒီပြဲကို ခဵင်းမိုင်္ဘမိြႚရဲႚ လူစည်ကားရာ နေရာလည်းူဖစ်၊ ိံိုင်ငူံခားသားတြေ လာရောက် အလည်အပတ်မဵားတဲ့ နေရာလည်းူဖစ်တဲ့ ိံိုက်ဘဇားလိုႛခေၞတဲ့ ခဵင်းမိုင်္ဘမိြႛရဲ့ ညစေဵးမြာ ကဵင်းပတာူဖစ်္ဘပီး၊ ိံြစ်ရက်ကဵင်းပသြားမြာပၝ။

ဒီကနေႛ စတင်ကဵင်းပတဲ့ အာရြဒေသဆိုင်ရာ ဌာနေတိုင်းရင်းသား ရိုးရာပြဲကို ူမန်မာိံိုင်ငံက တိုင်းရင်းသား တြေူဖစ်တဲ့ ကရင်၊ ကခဵင်၊ ရြမ်းနဲႛ ခဵင်းတိုင်းရင်းသားတြေ အပၝအဝင် တရုတ်၊ ထိုင်ဝမ်၊ ဂဵပန်၊ ကမ္တောဒီးယာ၊ ဗီယက်နမ်၊ လာအို၊ အိံ္ဋိယ၊ ဘဂဿလားဒေ့ြရ် စတဲ့ အာရြိံိုင်ငံ ၁၅ ိံိုင်ငံက ဌာနေတိုင်းရင်းသား ၃၀၀ ကေဵာ် တက်ရောက်ခဲ့ုကပၝတယ်။

ပြဲတော်တက်ရောက်လာုကတဲ့ တိုင်းရင်းသားတြေ အခဵင်းခဵင်း မနက်ပိုင်းမြာ အသိအူမင် ဖလြယ်ခဲ့ုကတာတေနြဲႛ ပတ်သက်္ဘပီး အာရဌြာနေတိုင်းရင်းသား အခြင့်အရေးဆိုင်ရာ ဖောင်းဒေးရြင်း (AIPP) အဖြဲႛမြာ လူႛအခြင့်အရေး ဆိုင်ရာ တာဝန်ယူဆောင်ရြက်နေတဲ့ ခဵင်းတိုင်းရင်းသား ဒေၝက်တာ ရေခြၝးက အခုလိုရြင်းူပပၝတယ်။

ဒေၝက်တာ ရေခြၝး။ ။ "တိုင်းရင်းသားလူမဵိြးမဵား အခြင့်အရေးဆိုင်ရာ ေုကညာခဵက်စာတမ်းမြာ မတူညီပဲကြဲူပား ထူးူခားတဲ့ လူမဵိြးူဖစ်တဲ့ဟာကို ဆက်လက်ထိမ်းသိမ်းဖိုႛ ဆိုတဲ့ဟာကို ဖေၞူပထား္ဘပီးူဖစ်တယ်။ ိံိုင်ငံရေး၊ စီးပြားရေး၊ လူမြရေးအရ၊ ယဉ်ကေဵးမအြရပေၝ့နော်၊ အခုကဵနော်တိုႛရဲႛ ထူးူခားခဵက်တေကြ ဘာလဲဆိုရင် ဥပမာ သဘာဝ ပတ်ဝန်းကဵင် ထိမ်းသိမ်းမြတေပြဲူဖစ်ူဖစ် ကဵနော်တိုႛရဲႛ ယဉ်ကေဵးမြ၊ ရိုးရာဝတ်စုံတေကြ ဘယ်လိုထူးူခားမြတြေ ရြိတယ်ဆိုတာကို ဒီမြာလ္ဘာပီးတော့ ူပုကတာူဖစ်တယ်။ ္ဘပီးတော့ ေုကညာခဵက်စာတမ်းမြာပၝတဲ့အခဵက်တေကြို အသေးစိပ် ရြင်းူပတာတေလြည်းပၝတယ်။"

တဆက်တည်းမြာပဲ အာရတြိုင်းရင်းသားတြေ အခဵင်းခဵင်း အခုလို တြေႛဆု္ဘံပီး ဒေသတြင်း လူႛအခြင့်အရေးနဲႛ ပတ်သက်တဲ့ အသိအူမင်တြေ ဖလြယ်ရတာဟာ ူမန်မာိံိုင်ငံက တက်ရောက်တဲ့ တိုင်းရင်းသားတြေ အနေနဲႛလည်း တိုးတက် ကောင်းမြန်တဲ့ အေူဖ ရလာတယ်လိုႛ ဆက်ေူပာပၝတယ်။

ဒေၝက်တာ ရေခြၝး။ ။ "တိုင်းရင်းသား လူမဵိြးတေရြဲႛ အခြင့်အရေးကို အကောင်အထည် ဖေၞတဲ့နေရာမြာ ိံိုင်ငံနဲႛ မထူးူခားဘူး၊ ္ဘပီးတော့ ပတ်ဝန်းကဵင်ဆိုင်ရာ ထိမ်းသိမ်းရေးမြာပေၝ့ တယောက်နဲႛတယောက် မတူုကဘူး၊ ကောင်းတဲ့ အတြေႛအုကံြတေရြြိရင် ကဵနော်တိုႛယူလိုႛရတယ်၊ တရားစီရင်ရေးမြာ ရိုးရာယဉ်ကေဵးမအြရ တရားစီစဉ်တာတြေ အမဵားဋ္ဌကီးရြိမယ်၊ အဲဒီလိုကိင်္စမြာလည်း ပို္ဘပီးတော့ တိုးတက်လာမယ်၊ ရိုးရာအစဉ်အလာဆိုတာက တခဵိန်လုံး ေူပာင်းလဲနေတာပေၝ့၊ အခုေူပာင်းလဲနေတာ တခုက အမဵိြးသမီးအခြင့်အရေးတြေ၊ ဒီအမဵိြးသမီးအခြင့်အရေးတြေ ဆုံးရံြးနေတာက လူမဵိြးဋ္ဌကီးတေမြြာ တင်မဟုတ်ဘူး၊ တိုင်းရင်းသား လူမဵိြးတေမြြာလည်း ရြိနေတယ်။ အဲဒၝတေကြို သူႛနည်းသူႛဟန်နဲႛ ူပြူပင်ေူပာင်းလဲ နေတာတေရြြိတယ်၊ အဲဒၝကိုလည်း သူတိုႛရဲႛအတြေႛအုကံြတြေ အခဵင်းခဵင်း ဖလြယ်ူခင်းအားူဖင့် ပို္ဘပီး ကောင်းမြန်လာမယ်လိုႛ ကဵနော်တော့ ယူဆတယ်။"

ူမန်မာိံိုင်ငံက တက်ရောက်လာတဲ့ တိုင်းရင်းသားတေဟြာ မိမိတိုႛရဲ့ ရိုးရာ ဝတ်စုံ အစားအသောက်တေကြို ခင်းကဵင်းူပသ ရောင်းခဵတာတေရြြိသလို အူခားိံိုင်ငံက တိုင်းရင်းသားတေကြလည်း အလားတူ ိံိုင်ငံအလိုက် မိမိတိုႛ တိုင်းရင်းသားတေရြဲ့ အဝတ်အစား နေထိုင်မြပြုံစံ ဓၝတ်ပုံ ဝတ်စုံ အစားအသောက် စတာတေကြို သက်ဆိုင်ရာ ိံိုင်ငံအလိုက် အခန်းတေနြဲႛ ူပသရောင်းခဵ ုကပၝတယ်။

ရောက်ရြိလာုကတဲ့ သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းရင်းသားတေကြလည်း မိမိတိုႛရဲ့ ရိုးရာဝတ်စုံတြေ ဝတ်ဆင်ထားုက္ဘပီး မနက်ပိုင်းမြာ ိံိုင်ငံအလိုက် လူႛအခြင့်အရေး ူပသနာတေကြို ဆြေးေိံတြင်ူပခဲ့ုကပၝတယ်။ နေႛလည် တနာရီကနေ ည ၁၁ နာရီအထိ ိံိုင်ငံအလိုက် တိုင်းရင်းသားတေကြ ရိုးရာအကတေနြဲႛ ဖေဵာ်ေူဖ တင်ဆက်ကူပုကပၝတယ်။

္ဘပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၀၇ ခိုံြစ် စက်တင်ဘာလမြာ ကမ္တာ့ကုလသမဂက ထုတ်ူပန်ေုကညာခဲ့တဲ့ ဌာနေတိုင်းရင်းသားမဵားဆိုင်ရာ အခြင့်အရေး ေုကညာခဵက်စာတမ်းကို ဂုဏ်ူပတြဲ့အနေနဲႛ အာရမြြာရြိတဲ့ တိုင်းရင်သား လူမဵိြးတေစြုပေၝင်း္ဘပီး ဒီတိုင်းရင်းသား ရိုးရာပြဲတော်ကို ပထမဆုံး အဋ္ဌကိမ်ကဵင်းပုကတာ ူဖစ်ပၝတယ်။

ရိုးရာပြဲတော် ူဖစ်ေူမာက်ဖိုႛကိုတော့ အာရဌြာနေ တိုင်းရင်းသား အခြင့်အရေးဆိုင်ရာ ဖောင်းဒေးရြင်းအဖြဲႛ (AIPP)၊ အရြေႛတောင်အာရြ ဌာနေတိုင်းရင်းသား မဟာမိတ်အဖြဲႛ (IKAP)၊နဲႛ ထိုင်းိံိုင်ငံ တိုင်းရင်းသား ပညာရေးိံြင့် လူမြြရေးဆိုင်ရာ အဖြဲႛအစည်း (IMPECT) တိုႛက ဦးဆောင်ကဵင်းပခဲ့ုကတာူဖစ်ပၝတယ်။