အမေရိကန်ပညာရှင်တွေ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဓာတ်ခွဲစစ်ဆေးဖို့ ကူညီမည်

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဓာတ်ခွဲရှာဖွေရာမှာ အမေရိကန်စစ်တပ်အသုံးပြုတဲ့ (diagnostic assay) အဆင့်မြင့်နည်းပညာတွေ၊ ဓာတ်ခွဲမှုဆိုင်ရာ စက်ပစ္စည်းတွေကို မြန်မာအတွက် မှာယူထားတယ်လို့ အမေရိကန် ကူးစက်ရောဂါ ကာကွယ်ရေးဌာန U.S. CDC ရဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဒါရိုက်တာ John Reed MacArthur က ပြောပါတယ်။

မြန်မာကို ရောက်ရှိနေတဲ့ John Reed MacArthur က RFA သီးသန့်တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်းမှာ အခုလို ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

“တကယ်တော့ ကျနော်တို့ ကူးစက်ရောဂါ ကာကွယ်ရေးဌာန (CDC) တစ်ခုတည်းတင်မဟုတ်ပါဘူး၊ မြန်မာအစိုးရအတွက် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးရေးအေဂျင်စီ (USAID) ကလည်း တစ်ကိုယ်ရေ ကာကွယ်ရေးဝတ်စုံတွေ၊ အမေရိကန်စစ်တပ်က သုတေသီတွေရေးထားတဲ့ ဓာတ်ခွဲမှုဆိုင်ရာ လမ်းညွှန်ချက်တွေ၊ ပစ္စည်းတွေကိုလည်း ပေးသွားဖို့ ရှိပါတယ်။ ပစ္စည်းတွေတော့ လတ်တလော မရောက်လာသေးပါဘူး။”

အမေရိကန် CDC ဌာနရဲ့ အရှေ့တောင်အာရှဆိုင်ရာ တုပ်ကွေးတိုက်ဖျက်ရေးအစီအစဉ် ဒါရိုက်တာ Joshau A Mott နဲ့ John Reed MacArthur တို့ဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကြိုတင်ကာကွယ်နိုင်ရေးအတွက် မြန်မာနိုင်ငံကို ရောက်ရှိနေတာဖြစ်ပါတယ်။ မနေ့တုန်းက ရန်ကုန်မှာရှိတဲ့ အမျိုးသား ကျန်းမာရေးဓါတ်ခွဲခန်း (NHL) တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ တွေ့ ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ လတ်တလော ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို စစ်ဆေးနိုင်တဲ့ WHO အသိအမှတ်ပြု ဓာတ်ခွဲခန်းမရှိလို့ ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်ကို နှာခေါင်းတို့ဖတ် နမူနာ ပို့ဆောင်ပြီး စစ်ဆေးရပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်ခံရတာဟုတ်၊ မဟုတ် အဖြေသိနိုင်ဖို့ အနည်းဆုံး ၂ ရက်ကနေ ၃ ရက် ကြာပါတယ်။

တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေဆုံးသူ နှစ်ထောင်ကျော်သွားပါပြီ။ မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း စောင့်ကြည့်လူနာ ပေါင်း ၃၅ ယောက်ရှိပြီး ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူ တစ်ဦးမှ မရှိသေးဘူးလို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈ ရက်နေ့မှာ  ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ နိုင်ငံပေါင်း ၂၆ နိုင်ငံကို ပြန့်ပွားသွားပြီး၊ ကူးစက်ခံရသူ ၇ သောင်းခွဲဝန်းကျင် ရှိပါတယ်။ တရုတ်နဲ့ နယ်စပ်ချင်း မိုင်ပေါင်းထောင်ချီထိစပ်နေတဲ့ မြန်မာမှာ တစ်ဦးတစ်ယောက်မှ မတွေ့သေးလို့ လူမှုကွန်ရက်ပေါ်မှာ ဝေဖန်ရေးသားနေကြတာရှိပါတယ်။

“တကယ်တော့ မြန်မာမှာ ကူးစက်ခံရသူ ရှိကောင်းရှိနိုင်ပါတယ်။ တကယ်လို့ အဲဒါ ရှိနေတယ်ဆိုရင် အစိုးရက အမြန်ဆုံးရှာပြီးတော့ ဗိုင်းရပ်စ် မပြန့်ပွားရေး အမြန်ဆုံးဆောင်ရွက်သင့်ပါတယ်။”

ပြည်တွင်းမှာ စစ်ဆေးနိုင်တော့မှာဖြစ်လို့ ပိုပြီးတော့ မြန်ဆန်လာနိုင်မယ်လို့ ရန်ကုန်တိုင်း ကျန်းမာရေးဦးစီးဌာနမှူး ဒေါက်တာ ထွန်းမြင့်က မှတ်ချက်ပြုပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဓာတ်ခွဲစစ်ဆေးနိုင်ဖို့ ဂျပန်ကလည်း ကူညီနေပါတယ်။ အမေရိကန်နဲ့ ဂျပန်က လှူဒါန်းမယ့် နည်းပညာတွေ၊ စမ်းသစ်စစ်ဆေးရာမှာ အသုံးပြုရတဲ့ (test kids) တွေဟာ ဈေးကွက်ထဲမှာ ရောင်းချတာမျိုးလည်း မရှိပါဘူး။  

ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀ ရက်နေ့၊ မနက်ဖြန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဓာတ်ခွဲစစ်ဆေးနိုင်တော့မယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားပေမယ့်၊ ပညာရှင်တွေ အမေရိကန် CDC အဖွဲ့နဲ့ အခုခရီးစဉ်မှာ ပါမလာသေးလို့ ရက်အနည်းငယ် စောင့်ရဦးမယ်လို့ အမေရိကန်ပညာရှင်တွေနဲ့ တွေ့ဆုံရာမှာ ပါဝင်တဲ့ အမျိုးသားကျန်းမာရေး ဓာတ်ခွဲမှုဆိုင်ရာဌာန ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဒေါက်တာ ဌေးဌေးတင်က RFA ကို ပြောပါတယ်။

“CDC Office Thailand က အမေရိကန်ရော တခြားလူမျိုးတွေရော လာကြမှာပေါ့။ အဲဒီပစ္စည်းတွေ မရောက်သေးတာကြောင့် သူနဲ့အတူပါလာမယ့် ဓာတ်ခွဲပညာရှင်တွေလည်း ပါမလာဘူး။ နောက်မှ လိုက်လာမှာပေါ့။ မနေ့က အဖွဲ့ထဲ မှာ မပါခဲ့ဘူး။ အဲပစ္စည်းတွေကလည်း ပညာရှင်တွေပါမှ လုပ်ရတာ။”

အမေရိကန် CDC အဖွဲ့ရဲ့ John Reed MacArthur က မြန်မာအတွက် မှာထားတဲ့ ဓာတ်ခွဲခန်းပစ္စည်းတွေ ရောက်လာတဲ့အခါ အမျိုးသားကျန်းမားရေးဌာန (NHL) က ဓာတ်ခွဲမှူးတွေနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စစ်ဆေးနိုင်ဖို့အတွက် ပညာရှင်တွေ စေလွှတ်မယ်လို့ ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။