EU ပိတ်ဆို့မှုနဲ့ အလုပ်လက်မဲ့ပြဿနာ

ရခိုင်ပြည်နယ်အရေး ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရာမှာ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေရှိတယ်ဆိုပြီး EU ဥရောပသမဂ္ဂက မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ကုန်သွယ်ရေးအရ ပိတ်ဆို့အရေးယူဖို့ စီစဉ်နေတာဟာ နည်းမှန်တဲ့ အရေးယူမှုမဟုတ်ကြောင်း နဲ့ သိန်းနဲ့ချီတဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေ အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်လာနိုင်တာကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားသင့်ကြောင်း လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်တွေ၊ စီးပွားရေးပညာရှင်တွေ၊ အလုပ်သမားအရေးဆောင်ရွက်နေသူတွေက ပြောလိုက်ပါတယ်။

RFA သတင်းထောက် မဇင်မာဝင်းက စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။

ဥရောပသမဂ္ဂက မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှု စတင်လိုက်မယ်ဆိုရင် အလုပ်သမား ၅သိန်းကျော်ရှိတဲ့ အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းတွေ ထိခိုက်နိုင်ပြီး အဲဒီအလုပ်သမားတွေရဲ့ မိသားစုတွေနဲ့ပါဆိုရင် လူဦးရေ ၂ သန်းလောက်ကို ဒုက္ခရောက်စေနိုင်တယ်လို့ အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းရှင်တွေက ပြောပါတယ်။

အီးယူအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေဆီ မြန်မာနိုင်ငံက တင်ပို့တဲ့ ကုန်တွေထဲမှာ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်က အထည်ချုပ်လုပ်ငန်း ကဖြစ်ပြီး ဒုတိယအများဆုံးက ငါးလုပ်ငန်းနဲ့ တတိယကတော့ ဆန်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကုန်သွယ်ရေးအရ ပိတ်ဆို့မှုလုပ်မယ်ဆိုရင် အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းမှာ ပါဝင်လုပ်ကိုင်နေသူတွေက ထိခိုက်နစ်နာမှုအရှိဆုံးဖြစ်နေတာပါ။

မြန်မာနိုင်ငံ အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာ အောင်ဝင်းက အီးယူက စီးပွားရေးပိတ်ဆို့ မှုတွေ စတင်လိုက်တာနဲ့ အထည်ချုပ်စက်ရုံတွေမှာ မှီခိုလုပ်ကိုင်နေကြတဲ့ အလုပ်သမားတွေအပါအဝင် အခြေခံပြည် သူတွေ ကြုံတေ့ွရမယ့် အခက်အခဲကို အခုလို ပြောပါတယ်။

"အဲဒီလူအယောက် ငါးသိန်းကျော်နဲ့ မှီခိုတဲ့ မိသားစုနဲ့ တွက်မယ်ဆိုရင် ၂ သန်းကျော်တယ်။ ဒီလူနှစ်သန်းကျော် သုံးစွဲမှုမှာ အထူးသဖြင့် ဂျုံက အစပေါ့နော် အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်သွားမယ်ဆိုရင် ဒီဂျုံရောင်းတဲ့လူကလည်း ရောင်းအားကျသွားမယ်၊ ဂျုံနဲ့လုပ်တဲ့ အီကြာကွေး၊ စမူဆာလုပ်တယ်၊ လက်ဖက်ရည်ဆိုင်အသေးလေးကအစ ရောင်းအားကျမယ်၊ တွက်မယ်ဆိုရင် အများကြီးကို သွားထိတာပေါ့။ US ဆန်ရှင် လုပ်လိုက်တဲ့အချိန်မှာ စက်ရုံတွေ အများကြီးပိတ်ရတယ်၊ ရပ်ကွက်ထဲမှာရှိတဲ့လူတွေ အကုန်လုံး အရောင်း အ ကုန်တယ်၊ ဒီတစ်ခုကြောင့် ဘယ်လောက် အကုန်ဒုက္ခရောက်ကုန်လဲဆိုတာ"

မြန်မာနိုင်ငံမှာ နိုင်ငံရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေကြောင့် ၂၀၁၃ ခုနှစ်ကစပြီး အီးယူက လက်နက်ခဲယမ်းကလွဲပြီး ကျန်ကုန်စည်အားလုံးကို အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့် ပေးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒီနောက်ပိုင်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လာရောက်ဖွင့်လှစ်ထားတဲ့ အထည်ချုပ်စက်ရုံတွေ ရာနဲ့ချီ တိုးလာပြီး အီးယူကလည်း အထည်မှာယူမှု ၇၀ % ကျော်ရှိတယ်လို့ အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းရှင်တွေက ပြောကြပါတယ်။

အထည်ချုပ်ကဏ္ဍမှာလည်း အာရှဈေးကွက်ကို ချိတ်ဆက်လုပ်ကိုင်နေတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တချို့ရှိပေမယ့် ဒါကလည်း အရေအတွက်အရ နည်းတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်အတွင်း အထည်ချုပ်ကနေ ပြည်ပတင်ပို့မှု အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃ ဘီလီယံဝန်းကျင် ရရှိခဲ့တယ်လို့ အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းရှင်တွေကနေ သိရပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ် မောင်တောဒေသ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်ခံရပြီးနောက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို ထွက်ပြေးသွားတဲ့ မွတ်စလင်တွေနဲ့ပတ်သက်ြပြီး မြန်မာအစိုးရနဲ့ တပ်မတော်အကြီးအကဲတွေကို အနောက်နိုင်ငံတွေက ဝေဖန်ပြစ်တင် မှုတွေ လုပ်ခဲ့တာကနေ စီးပွားရေးပိတ်ဆို့ အရေးယူဖို့အထိ စဉ်းစားလာခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

NLD ရဲ့ အမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် ဦးသန်းစိုး ကတော့ အီးယူရဲ့စဉ်းစားချက်ဟာ လွဲမှားနေကြောင်း ပြောပါတယ်။

"ခုတ်ရာတခြား၊ ရှရာတခြားပေါ့နော်၊ အီးယူအနေနဲ့ ဒါကိုလုပ်တာဟာ။ ဒီအရပ်သားအစိုးရအပေါ်မှာ အဖက်ဖက် က ပြစ်တင်နေတဲ့အချိန်မှာ ဒီလိုလုပ်တာဟာ စီးပွားရေးအပေါ်မှာ အနည်းနဲ့အများ သက်ရောက်မှုရှိမယ်လေ။ သူတို့ဒီလိုမလုပ်ဘဲ အပြုသဘောဆောင်တဲ့ တခြားနည်းနဲ့ချဉ်းကပ်တာက သင့်တော်မယ်လို့ ကျနော် ထင်တယ်။ အီးယူအနေနဲ့ တခြားနည်းပေါ့ ဥပမာ - လူ့အခွင့်အရေးဆိုရင် ကျနော်တို့ကို လူ့အခွင့်အရေးနည်းနဲ့ သင်ခန်းစာပေးပေါ့။ အဲလိုမလုပ်ဘဲ ထိပ်ကနေ ဒီလိုလုပ်တယ်ဆိုတာ နည်းမမှန်ဘူးလို့ ကျနော်က ထင်တယ်"

NLD ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဒေါက်တာ မျိုးညွန့်က မြန်မာနိုင်ငံကို အီးယူက စီးပွားရေးပိတ်ဆို့ အရေးယူလိုက်မယ်ဆိုရင် မြန်မာ့စီးပွားရေးမှာ ထိခိုက်မှုရှိလာမှာဖြစ်ကြောင်း၊ အဲဒီအကြပ်အတည်းကို အာရှဒေသတွင်းမိတ်ဆွေနိုင်ငံတွေ ပြည်တွင်းအင်အားစုတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်သွားမယ်လို့ RFA နဲ့ ဆက်သွယ်မေးမြန်းချက်တစ်ခုမှာ ပြောထားပါတယ်။