အကဵယ်ခဵြပ်သက်တမ်းတိုးူခင်းအပေၞ ိံိုင်ငံတကာ ကန်ႛကြက်မမြဵား ပြက်ပြက်ညံ

ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကညိံြင့် ိံိုင်ငံရေး အကဵဉ်းသားအားလုံးကို အူမန်ဆုံး လြတ်ပေးမသြာ ူမန်မာိံိုင်ငံ ဒီမိုကရေစီ ဖော်ဆောင်ရေးကို ရြေႚ႟ြိံိုင်လိမ့်မည်ဟု အခိုင်အမာ ယုံုကည်ေုကာင်း ကုလသမဂ္ဂ အတြင်းရေးမြြးခဵြပ် မင်္စတာ ဘန်ကီမြန်းက ေူပာဆိုခဲ့ပၝသည်။ (Photo: AFP)

ူမန်မာစစ်အစိုးရက ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်ကို နေအိမ်အကဵယ်ခဵြပ် သက်တမ်း ၁ ိံြစ် ထပ်တိုးလိုက်တာနဲႛ ပတ်သက်လိုႛ ကမႝာနဲႛ အဝန်းက ကန်ႛကြက် ႟ြတ်ခဵမြတြေ ဆက်တိုက် ပေၞထြက်နေပၝတယ်။

ကုလသမဂ္ဂအတြင်းရေးမြြးခဵြပ် မင်္စတာ ဘန်ကီမြန်းက ူမန်မာ ထိပ်တန်းခေၝင်းဆောင်တေကြို သူႛအနေနဲႛ အဋ္ဌကိမ်ဋ္ဌကိမ်တိုက်႟ိုက် ပန်ုကားခဲ့ပၝရက်နဲႛ ခုလို သက်တမ်းတိုးခဲ့တဲ့အတြက် အလေးအနက် စိတ်သောက ရောက်ရတယ်လိုႛ ေူပာဆိုပၝတယ်။ ကမႝာတဝန်းက ခေၝင်းဆောင်တေကြလည်း ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည် ူပန်လြတ်ရေး တောင်းဆိုနေပၝရက်နႛဲ ခုလို သက်တမ်းတိုးလိုက်တာဟာ အတော့ကို စိတ်အေိံြာင့်အယြက် ူဖစ်စရာပၝပဲလိုႛ မင်္စတာ ဘန်ကီမြန်းက ေူပာပၝတယ်။

RFA က ကုလသမဂ္ဂ အတြင်းရေးမြြးခဵြပ်႟ုံးကို ဆက်သြယ်မေးူမန်းရာမြာ ေူပာခြင့်ရအမဵြိးသမီး မိစ် ဆြန်အာ ခဋ္ဋိြင်းက ခုလို ေူပာဆိုပၝတယ်။

"ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်နဲႛ ကဵန်တဲ့ ိံိုင်ငံရေးအကဵဉ်းသားတေကြို အူမန်ဆုံး ူပန်လြတ်ပေးမသြာ ူမန်မာိံိုင်ငံအနေနဲႛ အားလုံးပၝဝင်တဲ့ အမဵြိးသား ရင်ုကားစေ့ရေး၊ ဒီမိုကရေစီ ူပန်လည် ဖော်ဆောင်ရေးနဲႛ လူႛအခြင့်အရေး အူပည့်အဝ လေးစားရေးတေကြို အူမန်ဆုံး ရြေး႟ြိံိုင်လိမ့်မယ်"လိုႛ အတြင်းရေးမြြးခဵြပ် မင်္စတာ ဘန်ကီမြန်းက အခိုင်အမာ ယုံကည်ထားေုကာင်း� ေူပာခြင့်ရ အမဵြိးသမီး မိစ် ဆြန်အာ ခဋ္ဋိြင်းက ေူပာသြားတာပၝ။

တကယ်တော့ မင်္စတာ ဘန်ကီမြန်းဟာ အတြင်းရေးမြြးခဵြပ်တာဝန်တေကြို စယူတဲ့ ဇန်နဝၝရီလကတည်းက ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်ကို ူပန်လြတ်ပေးဖိုႛ လူသိထင်ရြား တောင်းဆိုခဲ့္ဘပီး၊ မုကာခဏလည်း ဒီကိင်္စကို ထုတ်ဖော်ေူပာဆိုခဲ့ပၝတယ်။ ူမန်မာ့အရေးကိုလည်း ကမႝာပေၞက အရေးအဋ္ဌကီးဆုံးအာ႟ုံစိုက်သင့်တဲ့ ကိင်္စတရပ်အူဖစ် ႟ြူမင်ထားတဲ့အေုကာင်း ေူပာခြင့်ရအမဵြိးသမီး မိစ် ဆြန်အာ ခဋ္ဋိြင်းက ဆိုပၝတယ်။ သူက ဆက်္ဘပီးတော့

"ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ ခိုင်မာတဲ့ တိုးတက်မြတြေ ပေၞထြန်းလာအောင် ဆက်လက် ဆောင်႟ြက်သြားဖိုႛ အတြင်းရေးမြြးခဵြပ်က သံိံဍ္ဍှိူာန်ခဵထားပၝတယ်။ ဒီဆောင်႟ြက်ရာမြာ အထြေထေညြီလာခံက အပိံြင်းထားတဲ့ အတြင်းရေးမြြးခဵြပ်႟ုံး လုပ်ပိုင်ခြင့်တေကြို အသုံးူပ္ဘြပီး ဆောင်႟ြက်သြားမြာပၝ။ ဒီ့အတြက် သူႛရဲ့ အထူးအုကံပေးအရာရြိ မင်္စတာ အီဘရာဟင် ဂမ်ဘာရီကိုလည်း ူမန်မာအစိုးရနဲႛ စဉ်ဆက်မူပတ် ဆက်သြယ် ဆြေးေိံြးမြတြေ လုပ်ဖိုႛ ႌြန်ုကားထားပၝတယ်။ မင်္စတာ ဂမ်ဘာရီအနေနဲႛလည်း ူမန်မာိံိုင်ငံကို မုကာခင်သြားရောက်ပၝလိမ့်မယ်"လိုႛ ကုလသမဂ္ဂ အတြင်းရေးမြြးခဵြပ်ရဲ့ ေူပာခြင့်ရအမဵြိးသမီးက ဆက်္ဘပီး ေူပာဆိုသြားပၝသေးတယ်။

ဒၝႛအူပင် အမေရိကန် ိံိုင်ငူံခားရေးဌာနနဲႛ သမတအိမ်ူဖြတော်ကလည်း ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်ကို အကဵယ်ခဵြပ်သက်တမ်းတိုးတဲ့ကိင်္စ ထုတ်ဖော်ေူပာဆိုကပၝတယ်။

ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်ကို အကဵယ်ခဵြပ်သက်တမ်းတိုးတဲ့ကိင်္စနဲႛ ပတ်သက်လိုႛ အမေရိကနိံိုင်ငူံခားရေးဌာန အရာရြိတဦးက RFA ကို ခုလို ေူပာပၝတယ်။

"ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်ကို အကဵယ်ခဵြပ် သက်တမ်းထပ်တိုးလိုက်တဲ့အတြက် အမေရိကန်ူပည်ထောင်စုက ူမန်မာစစ်အစိုးရကို ူပင်းူပင်းထန်ထန် ႟ြတ်ခဵပၝတယ်။ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်နဲႛ ိံိုင်ငံရေးအကဵဉ်းသားတေအြားလုံးကို ခဋ္ဋင်းခဵက်မရြိ၊ ခဵက်ခဵင်း ူပန်လြတ်ပေးဖိုႛ တောင်းဆိုပၝတယ်"လိုႛ ိံိုင်ငူံခားရေးဌာနအရာရြိက ေူပာဆိုသြားတာပၝ။

ိံိုင်ငံရေးူခားရေးဌာန ေူပာခြင့်ရပုဂ္ဂြိလ်တဦးူဖစ်တဲ့ မင်္စတာ တြမ် ကေစီ ကလည်း ူမန်မာိံိုင်ငံက ိံိုင်ငံရေးအကဵဉ်းသားတြေ လြတ်ေူမာက်ရေးနဲႛ ိံိုင်ငံရေး ေူပာင်းလဲမြတြေ ူဖစ်ပေၞရေးအတြက် ကမႝာ့ိံိုင်ငံအားလုံးက စစ်အစိုးရကို တိုက်တြန်းပေးုကဖိုႛ ေူပာပၝတယ်။ အမေရိကန်သမတ မင်္စတာ ဘုြရ်အနေနဲႛကတော့ ူမန်မာစစ်အစိုးရအပေၞ ထားရြိတဲ့ ူပစ်ဒဏ်ခတ် အရေးယူမြတြေ အားလုံးကို ဆက်လက်ခဵမြတ်ဖိုႛ မုကာမီကပဲ ဆုံးူဖတ်ခဲ့တယ်လိုႛ မင်္စတာ တြမ် ကေစီက ေူပာပၝတယ်။

ဒီ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်ကို နေအိမ်အကဵယ်ခဵြပ် သက်တမ်းတိုးတာနဲႛ ပတ်သက်လိုႛပဲ အမေရိကန်သမတအိမ်ူဖြတော်၊ အမဵြိးသားလုူံခြံရေးဌာနက အရာရြိတဦးကလည်း RFA ကို ခုလို ေူပာူပပၝသေးတယ်။

"တရားနည်းလမ်းမကဵပဲ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်ကို ဆက်ဖမ်းထားတာ၊ ဒီမိုကရေစီရေး လြပ်ရြားသူတေကြို ဖိံြိပ်နေတာတေကြို စစ်အစိုးရအနေနဲႛ ရပ်တန်ႛပစ်ရမယ်။ ဒၝတေဟြာ လက်မခံိံိုင်စရာ ကိင်္စတေပြၝပဲ"လိုႛ အိမ်ူဖြတော် အမဵြိးသားလုူံခြံရေးဌာနက ေူပာဆိုသြားတာပၝ။

အမေရိကန် ိံိုင်ငူံခားရေးဌာန လက်ထောက် ိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီး မင်္စတာ ဘယ်ရီ လိုဝင်ခ႟ြမ်ကို ဦးမင်းဇင်က ဆက်သြယ် မေးူမန်းခြင့်ရခဲ့ပၝတယ်။

"ပထမဆုံး ေူပာခဵင်တာက ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်နဲႛ အတူတကြ ကဵနော်တိုႛ ရပ်တည်နေတယ်။ ူမန်မာူပည်က ိံိုင်ငံရေးအကဵဉ်းသားတေနြဲႛ လြတ်လပ်ခြင့်ရရြိရေး တောင်းဆိုနေတဲ့ ူမန်မာိံိုင်ငံသားတြေ အားလုံးဘက်က ရပ်တည်နေတယ်ဆိုတာ သိစေခဵင်ပၝတယ်။ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်ကို ဆက်ဖမ်းထားတဲ့အတြက်လည်း စစ်အစိုးရကို ႟ြတ်ခဵပၝတယ်။ သူႛကို ခဵက်ခဵင်းူပန်လြတ်ပေးဖိုႛ တောင်းဆိုပၝတယ်"လိုႛ အမေရိကန် လက်ထောက် ိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီး မင်္စတာ ဘယ်ရီ လိုဝင်ခ႟ြမ်က RFA ကို ေူပာဆိုသြားပၝတယ်။

ဒီဆက်သြယ် မေးူမန်းခန်းမြာ မင်္စတာ ဘယ်ရီ လိုဝင်ခ႟ြမ်အနေနဲႛ အတော့်ကို အလေးအနက်ထား ေူပာသြားတာတခုလည်း ရြိပၝသေးတယ်။

သူ ေူပာသြားတာကတော့ "ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည် လြတ်ေူမာက်ရေးအတြက် ္ဘငိမ်းခဵမ်းစြာ၊ တကယ့်ကိုပဲ ္ဘငိမ်း္ဘငိမ်းခဵမ်းခဵမ်း စု႟ုံး ဝတ်ူပဆြုတောင်းနေုကသူတေဟြာ စစ်အစိုးရရဲ့ ေိံြာင့်ယြက်မြတြေ၊ အုကမ်းဖက်မြတေကြို ခံနေုကရပၝတယ်။ ဒီ့အတြက် အမေရိကန်ူပည်ထောင်စုအနေနဲႛ အဋ္ဌကီးအကဵယ် စိတ်အေိံြာင့်အယြက် ူဖစ်ရပၝတယ်။ ိံိုင်ငံတကာနဲႛ ူမန်မာူပည်သူတေကြ ထပ်တလဲလဲ တောင်းဆိုနေတဲ့ လမ်းေုကာင်းက ရြင်းပၝတယ်။ စစ်အစိုးရအနေနဲႛ လူႛအခြင့်အရေးခဵြိးဖောက်မြတေကြို ရပ်တန်ႛပၝ။ အင်အားစု အားလုံးပၝဝင်တဲ့ စစ်မြန်တဲ့ တြေႚဆုံဆြေးေိံြးရေးတေကြို စတင်ပၝ။ ဒီနည်းနဲႛသာ အမဵြိးသားရင်ုကားစေ့ရေးနဲႛ ဒီမိုကရေစီအသြင်ကူးေူပာင်းရေးကို ရြေး႟ရြမြာ ူဖစ်ပၝတယ်" လိုႛ အမေရိကန် လက်ထောက် ိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီး မင်္စတာ ဘယ်ရီ လိုဝင်ခ႟ြမ်က RFA ကို ေူပာဆိုသြားပၝတယ်။

ခုလို အမေရိကန်အစိုးရပိုင်းက ေူပာဆိုတာတေရြြိသလိုပဲ ထိပ်တန်း လြတ်တော်အမတ်တေကြလည်း ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်ကို အကဵယ်ခဵြပ်သက်တမ်းတိုးတဲ့ ကိင်္စနဲႛ ပတ်သက်လိုႛ ူမန်မာစစ်အစိုးရကို ူပစ်တင် ႟ြတ်ခဵ ုကပၝတယ်။ ရီပတ်ဘလီကန်ပၝတီ အထက်လြတ်တော်အမတ် မင်္စတာ မစ်ခဵ် မက်ကောနဲလ်ကဆိုရင် �ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်ကို သက်တမ်းတိုးလိုက်တာကို ုကည့်ရင် ိံိုင်ငံတကာအနေနဲႛ ဒီစစ်အစိုးရကို ပို္ဘပီး ူပစ်ဒဏ်ခတ်ဖိုႛ လိုအပ်တယ်၊ နည်းနည်းမြ လ္တေွာ့ပေးလိုႛ မူဖစ်ဘူးဆိုတာ ထင်ရြားနေတာပဲ� လိုႛ ေူပာဆိုပၝတယ်။

ဒီပဲယင်းအရေးအခင်းအ္ဘပီး ူမန်မာစစ်အစိုးရကို ူပစ်ဒဏ်ခတ်အရေးယူထားတဲ့ �၂၀၀၃ ခိုံြစ် ူမန်မာ့ ဒီမိုကရေစီနဲႛ လြတ်လပ်ခြင့် ဥပဒေ�ကိုလည်း သက်တမ်းထပ်တိုးဖိုႛ ဒီမိုကရက် ထိပ်တန်းလြတ်တော်အမတ် မိစ် ဒိုင်ယန် ဖိုင်းစတိုင်းနဲႛအတူတြဲ္ဘပီး ဆောင်႟ြက်သြားမယ်လိုႛ မင်္စတာ မစ်ခဵ် မက်ကောနဲလ် က ေူပာဆိုပၝတယ်။

ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည် ကိင်္စနဲႛ ပတ်သက်္ဘပီး ဒီမိုကရက် ထိပ်တန်းလြတ်တော်အမတ် မိစ် ဒိုင်ယန် ဖိုင်းစတိုင်းကိုလည်း RFA က ဆက်သြယ်မေးူမန်းခဲ့ပၝတယ်။

မိစ် ဒိုင်ယန် ဖိုင်းစတိုင်းေူပာတာကတော့�ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်ကို နေအိမ်အကဵယ်ခဵြပ် သက်တမ်းတိံြစ် ထပ်တိုးတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းကိုကားရတော့ သူအနေနဲႛ အလြန်ႛအလြန် စိတ်မခဵမ်းမေူမ့ ူဖစ်ရပၝတယ်။ ူမန်မာိံိုင်ငံရဲ့ အေူခအနေဟာ လက်မခံိံိုင်စရာူဖစ်န္ဘေပီမိုႛ အေူပာင်းအလဲ ရြိရပၝမယ်လိုႛ မိစ် ဒိုင်ယန် ဖိုင်းစတိုင်းက RFA ကို ေူပာဆိုပၝတယ်။ မိစ် ဒိုင်ယန် ဖိုင်းစတိုင်းဟာ ္ဘပီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းက ဖြဲႚစည်းခဲ့တဲ့ ူမန်မာ့ဒီမိုကရေစီရေး အမေရိကန်အမဵြိးသမီး လြတ်တော်အမတ်မဵားအဖြဲႚ ဖြဲႚစည်းရေးကို အဓိက ဦးဆောင်ခဲ့သူူဖစ်ပၝတယ်။