သမတအိမ်ူဖြတောိံြင့် ိံိုင်ငူံခားရေးဌာနမြ ေုကညာခဵက်ထုတ်ူပန်

ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ အုကမ်းဖက်္ဘခိမ်းေူခာက်မြတြေ ဆက်လက် ူဖစ်ပေၞနေတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတြေေုကာင့် သမတနဲႛ သမတကတော်တိုႛက စိုးရိမ်ပူပန်နေုကေုကာင်း အမေရိကန်သမတအိမ်ူဖြတော်က ေုကညာခဵက်တရပ် အောက်တိုဘာ ၁ရက် တနလဿာနေႛက ထုတ်ူပန်လိုက်ပၝတယ်။

ေုကညာခဵက်အူပည့်အစုံကတော့ ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ အုကမ်းဖက်္ဘခိမ်းေူခာက်မြတြေ ဆက်လက် ူဖစ်ပေၞနေတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတြေေုကာင့် သမတနဲႛ သမတကတော်တိုႛက စိုးရိမ်ပူပန်နေုကေုကာင်း၊ ကုလသမဂ္ဂ အထူးသံတမန် မင်္စတာဂမ်ဘာရီ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်နဲႛ တြေႚဆံိုံိုင်ခဲ့တာကို အမေရိကန် ူပည်ထောင်စုက ဝမ်းေူမာက်ကေဵနပ်ေုကာင်း၊ မင်္စတာဂမ်ဘာရီဟာ ူမန်မာ စစ်အစိုးရ ခေၝင်းဆောင် ဗိုလ်ခဵြပ်မြြးဋ္ဌကီး သန်းေ႟နြဲႛ တြေႚဆုံဖိုႛ ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ ဆက်နေဦးမြာ ူဖစ်ေုကာင်း၊ သူတိုႛတြေႚဆုံဖိုႛ အရေးဋ္ဌကီးတယ်လိုႛ ကဋ္ဋိံ်ုပ်တိုႛယူဆေုကာင်း၊ ဒၝမသြာ အမဵိြးူသား ရင်ုကားစေ့ရေး ူဖစ်စဉ် စတငိံိုင်မြာ ူဖစ်ေုကာင်း ဖော်ူပထားပၝတယ်။

ေုကညာခဵက်မြာ ဆက်လက်ဖော်ူပထားတာကတော့ အမေရိကန်ူပည်ထောင်စုဟာ ကမ္တာတဝန်းက ိံိုင်ငံတေနြဲႛ အထူးသူဖင့် ူမန်မာိံိုင်ငံကို ဒီမိုကရေစီစနစ်ဆီ ္ဘငိမ်း္ဘငိမ်းခဵမ်းခဵမ်း ကူးေူပာင်းသြားအောင် ဆောင်႟ြကိံိုင်တဲ့ ဒေသတြင်း ိံိုင်ငံတေနြဲႛအတူ ိံြစ်ူမၟြပ်္ဘပီး အလုပ်လုပ်သြားမြာ ူဖစ်ေုကာင်း၊ ္ဘပီးခဲ့တဲ့အပတ်က သမတ ဘုြရ်ဟာ တ႟ုတိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီး ယန်းနဲႛတြေႚဆုံ ဆြေးေိံြးခဲ့္ဘပီး တနလဿာနေႛကလည်း အမဵိြးသား လုံူခံြရေး လက်ထောက် အဋ္ဌကံပေး မင်္စတာ ဂဵင် ဂဵက်ဖရီကလည်း အမေရိကနိံိုင်ငံ ဆိုင်ရာ တ႟ုတ်သံအမတ်ဋ္ဌကီး မင်္စတာ ဂဵိြးနဲႛ တြေႚဆု္ဘံပီး ဆက်လက် ဆြေးေိံြးခဲ့ေုကာင်း ေုကညာခဵက်မြာ ပၝရြိပၝတယ်။

္ဘပီးခဲ့တဲ့ သောုကာနေႛမြာ တ႟ုတ်ဝန်ဋ္ဌကီးခဵြပ် မင်္စတာ ဝမ်က ူမန်မာိံိုင်ငံရဲ့ အေူခအနေကို တ႟ုတ်ူပည်က စိုးရိမ်ပူပန်မိေုကာင်း၊ ပၝဝင်ပတ်သက်သူတြေ အားလုံး ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်းနဲႛ သည်းခုံကဖိုႛ တည်္ဘငိမ်မကြို ္ဘငိမ်းခဵမ်းတဲ့နည်းနဲႛ ူဖစိံိုင်သမ္တွ ူမန်ူမန်ရယူဖိုႛ၊ ူပည်တြင်း္ဘငိမ်းခဵမ်းရေးကို ူမၟင့်တင်္ဘပီး ဒီမိုကရေစီနဲႛ ဖြံႚ္ဘဖိြးတိုးတက်မြ ရရြိအောင်ဆောင်႟ြက်ုကဖိုႛ မ္တေွာ်လင့်ပၝတယ်လိုႛ ေူပာုကားခဲ့ေုကာင်း၊ ဒီစကားဟာ အရေးဋ္ဌကီးတယ်လိုႛ ထင်ူမင်ေုကာင်း၊ တ႟ုတ်ူပည်ဟာ ူမန်မာ့ူင်္ပံနာကို သင့်တော်မြန်ကန်စြာ ေူဖရြင်းိံိုင်ဖိုႛ ိံိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်းနဲႛအတူ ဆက်လက် ဆောင်႟ြက်သြားမြာ ူဖစ်တယ်လိုႛ တ႟ုတ်ဝန်ဋ္ဌကီးခဵြပ်က ေူပာုကားခဲ့ေုကာင်းလည်း ဖော်ူပထားပၝတယ်။

အဲဒီနောက် ူမန်မာိံိုင်ငံတြင်းမြာ ဆ္ဋိံူပတာတေကြို ္ဘငိမ်သက်သြားအောင် အလုပ်ခံရတာနဲႛ ပတ်သက်္ဘပီး အိမ်ူဖြတော် ေူပာခြင့်ရပုဂ္ဂိြလ် မီးစ်ပရီံိုက အင်အားသုံး ္ဘခိမ်းေူခာက်တာတြေေုကာင့် ္ဘငိမ်းခဵမ်းစြာ ဆ္ဋိံူပတာတြေ မလုပိံိုင်ူဖစ်ရတာ၊ ဘုန်းတော်ဋ္ဌကီးကေဵာင်းတြေ ပိတ်ဆိုႛခံထားရတာတေကြို နားလည်ပၝေုကာင်း၊ အူပစ်မဲႛသူတေကြို ဖမ်းဆီး္ဘပီး ႟ုံးမတင်ပဲ ိံြစ်ရြည် ထောင်သြင်းအကဵဉ်းခဵနေတဲ့ သတင်းတြေ ုကားသိရတာ စိတ်ထိခိုက်ဖြယ်ကောင်းေုကာင်း၊ ဒၝပေမဲ့ ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ လူတိုင်း သည်းခံိံိုင်မကြို ူပသုကဖိုႛ၊ အဲဒီလို သည်းခံိံိုင်တယ်ဆိုတာကိုလည်း ဖော်ထုတ်ူပသခြင့်ူပဖြိုႛ တိုက်တြန်းရမြာပၝပဲလိုႛ ေူပာုကားသြားခဲ့ပၝတယ်။

မနေႛက တနလဿာနေႛမြာ ူပလြုပ်ခဲ့တဲႛ ိံိုင်ငူံခားဆက်ဆံရေးကောင်စီ ညီလာခံမြာ ူမန်မာိံိုင်ငံနဲႛပတ်သက်္ဘပီး ပညာရြင်တြေ အေူခအတင် ေူပာဆိုဆြေးေိံြးခဲ့ုကပၝတယ်။ အဲဒီ ဆြေးေိံြးခဵက်တေထြဲက စိတ်ဝင်စားဖြယ် အူမင်တခဵိြႚကိုတင်ူပပၝမယ်။

ဒီဆြေးေိံြးပြဲမြာ ူမန်မာိံိုင်ငံနဲႛပတ်သက်္ဘပီး ပညာရြငိံြစ်ဦးဆြေးေိံြး ုကတာကို တင်ူပခဵင်ပၝတယ်။ သူတိုႛကတော့ အမဵိြးသားလု္ဘံခံြရေးကောင်စီ အာရြရေးရာအဋ္ဌကီးတန်းႌြန်ုကားရေးမြြးဟောင်း၊ အခု ဂေဵာ့ခဵ်တောင်းတက္ကသိုလ်မြာ ပၝမောက္ခလုပ်နေတဲ့ မိုက်ကယ် ဂရင်း ူဖစ်္ဘပီး နောက်တယောက်ကတော့ အမဵိြးသား လု္ဘံခံြရေးကောင်စီ အဖြဲႚဝင်ဟောင်း၊ အခု ိံိုင်ငံတကာလေ့လာရေးနဲႛ မဟာဗဵဟြာဌာန အာရဆြိုင်ရာ ႌြန်ုကားရေးမြြး ဒဲရက်မစ်ခဵယ် ူဖစ်ပၝတယ်။ ပၝမောက္ခမိုက်ကယ်ဂရင်း က ူမန်မာစစ်တပ်ထဲမြာ အက်ေုကာင်းပေၞနေိံိုင်တဲ့အေုကာင်း အခုလိုေူပာုကားခဲ့ပၝတယ်။

ူမန်မာစစ်တပ်မြာ ထိပ်ဆုံးကနေ အောက်ပိုင်းအထိ ေူပးစရာေူမမရြိုကပၝဘူး၊ သူတိုႛခဵင်း မစည်းလုံးရင် ဒုက္ခတြေႚသြားိံိုင်တယ်ဆိုတဲ့အူမင် သူတိုႛမြာရြိတယ်၊ စီးပြားရေးလုပ်ငန်းတေထြဲမြာ ထည့်ဝင်တာတေကြလည်း မနည်းမနော၊ အစိုးရူပြတ်ကဵသြားရင် ဗိုလ်ခဵြပ်မြြးဋ္ဌကီးသန်းေ႟နြဲႛ အပေၝင်းပၝတေကြို စစ်ရာဇဝတ်ကောင်တေအြူဖစ်နဲႛ ိံိုင်ငံတကာ စစ်ခုံ႟ုံးတင်ရမယ်ဆိုတဲ့ အေူပာအဆိုတေကြလည်း ရြိတယ်၊ ဒီနေႛအောက်တိုဘာ ၁ရက်နေႛထုတ် ဝၝရြင်တန်ပိုႛစ် သတင်းစာထဲက ရေးထားတာတခု စိတ်ဝင်စားဖိုႛကောင်းတယ်၊ ူမန်မာူပည်သူတေအြပေၞ တကယ်ဂ႟ုစိုက်မယ်ဆိုရင် စစ်ခေၝင်းဆောင်တေကြို ဘာလုပ်မယ်၊ ညာလုပ်မယ်ေူပာဆိုတာတေကြို ဘေးခဵိတ်ထားဖိုႛ လိုပၝတယ်တဲ့၊ ိံိုင်ငံတကာအနေနဲႛလည်း ူမန်မာိံိုင်ငူံင်္ပံနာကို ကိုင်တြယ်ဖိုႛ နည်းလမ်းရြာတဲ့အခၝ စစ်ခေၝင်းဆောင်တေအြတြက် မ္တေွာ်လင့်ခဵက်ပေးသင့်ပၝတယ်။ အမဵိြးသား ရင်ုကားစေ့ရေးကိင်္စမြာ ဒီမိုကရေစီအတိုက်အခံတြေ ပၝဝင်မယ်ဆိုရင် တည်္ဘငိမ်္ဘပီး စိတ်ခဵရတဲ့ ိံိုင်ငံတကာ ရင်းိံြီးူမၟပိံြံမြ အခြင့်အလမ်းတေရြရြိလိမ့်မယ် ဆိုတာမဵိြးပေၝ့၊ အခုကမ်းလြန်သဘာ၀ ဓာတ်ငြေႚနဲႛရေနံတေကြ ူမန်မာူပည်တြင်းအတြက် အသုံးခဵဖိုႛမြ မဟုတ်တာကိုး၊ ဒီတော့ စစ်ခေၝင်းဆောင်တေကြို နည်းမဵိြးစုံ မက်လုံးပေးရလိမ့်မယ်၊ ကဵင့်ဝတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အပေးအယူ လုပ်ရတာဆိုတော့ ခက်တော့ခက်ပၝတယ်။

စစ်ခေၝင်းဆောင်တြေ ကြဲကြဲမကြဲကြဲ ူမန်မာဟာ ဗုဒ္ဌဘာသာဝင်တြေ ၇၅ ရာိံြန်းရြိတဲ့ိံိုင်ငံပၝ၊ စစ်တပ်ထဲမြာလဲ ဗုဒ္ဌဘာသာဝင်တြေ မဵားပၝတယ်၊ စစ်တပ်အောက်ေူခပိုင်းဆိုရင် တကယ့် မိ႟ိုးဖလာ ဗုဒ္ဌဘာသာဝင်တေပြၝ၊ နောက်တခုက ဗိုလ်သန်းေ႟ြ ကိုယ်တိုင်ကလည်း အယူခပ်သီးသီးပၝ၊ ပုဂ္ဂိြလ်ရေးကိုးကြယ်မြ၊ ခမ်းနားလတြဲ့ လက်ထပ်ပြဲတြေ၊ ဗေဒင်ဟောခဵက်အရ ခဵက်ခဵင်းပဲ ုကပ်ေူပးကို ္ဘမိြႚတော် ေူပာင်းေ႟ြႛတာတေကြိုပဲ ုကည့်ပၝ၊ ္ဘပီးတော့ လက်ရြိခေၝင်းဆောင်မြအောက်မြာ ူမန်မာိံိုင်ငံဟာ ခေတ်မီ ဖြံႚ္ဘဖိြးတိုးတက်တဲ့ ိံိုင်ငံတော်သစ်ဋ္ဌကီး မူဖစိံိုင်ဘူးဆိုတာ အောက်ေူခက သိနေပၝတယ်။ တခုခုတော့ အဋ္ဌကီးအကဵယ် မြားယြင်းန္ဘေပီပေၝ့။ ဒီတော့ အခု စစ်တပ်ဟာ စုစည်းနေပေမဲ့ အက်ေုကာင်းတြေ ရြိနေိံိုင်ပၝတယ်၊ ပိတ်ထားတဲ့ အဖြဲႚအစည်းူဖစ်လိုႛ သေခဵာပေၝက် မေူပာိံိုင်ဘူးဆိုပေမဲ့ ကဵနော်ကတော့ အက်ေုကာင်းပေၞန္ဘေပီလိုႛ ထင်ူမင်နေပၝတယ်လိုႛ ေူပာုကားသြားတာပၝ။

မင်္စတာ ဒဲရက်မစ်ခဵယ်ကတော့ ူမန်မာစစ်တပ်ဟာ မကြဲိံိုင်တဲ့အေုကာင်း အခုလိုေူပာဆိုခဲ့ပၝတယ်။

ူပည်ပရောက် ူမန်မာကေဵာင်းသားတေနြဲႛ တူခားပုဂ္ဂိြလ်တေနြဲႛ ဒီအေုကာင်းစကားေူပာဆို ုကည့်တဲ့အခၝ ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ စစ်တပ်ရဲ့ အခန်းက္ပရြိတယ်၊ ိံိုင်ငံရေးေူပလည်မြ ရ္ဘပီးတဲ့တိုင်အောင် စစ်တပ်ရဲ့အခန်း ရြိနေတယ်ဆိုတာ သူတိုႛအသိအမြတ်ူပြုကပၝတယ်။ ဒီစစ်ရာဇဝတ်မြတြေ၊ ခုံ႟ုံးတင်မယ်ဆိုတဲ့ အလြန်အကဋ္ဋံ ေူပာဆိုမြတေအြတြက် သူတိုႛလည်း စိုးရိမ်မကင်းူဖစ်ုကပၝတယ်။ ယုံမြားသံသယ လြန်ကဲသူတေမြြာ ရန်သူမဵားတတ်ပၝတယ်၊ အခု ူမန်မာ စစ်ေခေၝင်းဆောင်တေဟြာ အင်မတန်မကြိုပဲ ယုံမြားသံသယ လြန်ကဲုကသူတေပြၝ။ ဒၝပေမဲ့ အဲဒၝကပဲ သူတိုႛကို မကြဲကြာအောင် တြဲခဵည်ထားတဲ့ အရာူဖစ်နေပၝတယ်။ ၁၉၈၀ နဲႛ ၉၀ ခိုံြစ်တေကြ အရြေႚဥရောပမြာ ူဖစ်ခဲ့တာတေကြို သူတိုႛ သင်ခန်းစာယူုကတယ်၊ အင်ဒိုနီးရြားမြာ ဆူဟာတို အာဏာရြိတုန်းက �အစိုးရကို စစ်တပ်က ဦးဆောင်ရမယ် ဆိုတာကို အေူခခံဥပဒေထဲ ထည့်္ဘပီး ူပဌာန်းရမယ်ဆိုတဲ့ပုံစံကို သူတိုႛယူခဵင်ပၝတယ်၊ ဆူဟာတိုလည်း ူပြတ်ကဵရော၊ သူႛမိသားစုလည်း တရား႟ုံးရောက်တာတေကြို ုကည့်္ဘပီး ငၝတိုႛကတော့ ဒီလိုမဵိြး အူဖစ်မခံဘူးလိုႛ ေူပာုကတယ်၊ ဒီတော့ ဘယ်လိုခဵြပ်ကိုင်မမြဵိြးကိုမဆို သူတိုႛ စြန်ႛလြတ်ဖိုႛ စိုးရိမ်ပၝတယ်။

နောက် ူမန်မာစစ်တပ်ထဲမြာက ပညာရေး သိပ်နိမ့်္ဘပီး ရက်စက်ုကမ်းတမ်းသူတြေ အတော်မဵားပၝတယ်၊ ဒၝပေမဲ့ အဲဒၝကပဲ လူႛအဖြဲႚအစည်းမြာ တန်ခိုးပၝဝၝ ရြိသူတေရြယ်လိုႛ ခံစားမြူဖစ်စေပၝတယ်၊ ဒီတော့ ကိုယ့်အထက်က လူတေကြို သင်္စာခံတော့တာပၝပဲ၊ တူခားသင်္စာခံစရာ လူမရြိတာလည်း ပၝ ပၝတယ်၊ ္ဘပီးတော့ သင်္စာဖောက်ရင် ဒုက္ခရောက်မြာကလည်း ရြိပၝတယ်၊ ဒီတော့ ူမန်မာစစ်တပ်ထဲမြာ ဂိုဏ်းတေကြြဲန္ဘေပီလိုႛ ေူပာရခက်ပၝတယ်။ လူတေကြတော့ မ္တေွာ်လင့်ုကတာပေၝ့၊

နောက်တခု အရေးဋ္ဌကီးတာက လူမဵိြးစုူင်္ပံနာပၝ၊ ၁၉၉၀ ခိုံြစ်တေတြုန်းက ဘော့စနီးယားလို တိုင်းူပည် မ္ဘပိကြြဲစေရဘူးလိုႛ စစ်တပ်ကေူပာပၝတယ်၊ ၁၉၆၂ တုန်းကလည်း ဒီကိင်္စေုကာင့်ပၝဆို္ဘပီး အာဏာသိမ်းခဲ့တာပၝ၊ တကယ်တော့ ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ တိုင်းရင်းသားကိင်္စကို စောစောစီးစီး ေူဖရြင်းဖိုႛ လိုပၝတယ်၊ ကိုယ့်အခဵင်းခဵင်းရော၊ ူပင်ပိံိုင်ငံတေကြပၝ တည်္ဘငိမ်မရြရေးအတြက် ေူဖရြင်းဖိုႛ လိုပၝတယ်၊ ထိုင်းဟာ ဒီကိင်္စကို စိုးရိမ်ပၝတယ်၊ ဒၝပေမဲ့ ထိုင်းဟာ ူမန်မာစစ်အစိုးရနဲႛမကြဲပဲ တြဲ္ဘပီးသာ ေူဖရြင်းနေတာ ူဖစ်ပၝတယ်လိုႛ ေူပာုကားသြားခဲ့ပၝတယ်။