rif;udkEkdifvGwfjyD
2004.11.19

1988 ckESpf 'Drkdua &pD v_yf &Sm r_jzpfyGm;csdefupvkd@ jrefrmjynfrSm txif &Sm qkH; ausmif;om;acgif;aqmifwpfOD;jzpfwJh ukdrif;ukdEkdifukd jrefrmppftpkd; &u Ekd0ifbmv 19 &ufae @ reufykdif;u ppfawG tusOf;axmifuae jyefv$wfay;vkdufw,fvkd@ ol@rdom;pk tokdif;t0ef;u twnfjyK ajymqkdygw,f?
ukdrif;ukdEkdif ukd ppfawG avqdyfuae av,OfeJ@ nae av;em &D0ef usifavmufrSm &efukefukd jyefvnf ac:aqmifvmwm jzpf+yD; aetdrfukd n8 em &D0ef usifavmufrS a &mufw ,fvkd@ od &Sd &ygw ,f? ukdrif;ukdEkdif[m tzsm;tenf;i,f &SdwmuvGJvkd @ usef;rma & ; tajctae odyfrqkd;bl;vkd@ od &ygw ,f? 'gayr,fh tvif;a &mif vkHvkHavmufavmufr &wJh wkdufcef;xJrSm umv=um &Snf ae aecJh &wmrkd @ ukdrif;ukdEkdif[m rsufaphtenf;i,f r_efaea=umif;/ taxGaxGusef;rma & ; ppfaq;r_ jyKvkyf+yD;rSm ol@usef;rma & ;tajctaeukd wdwdusus odEkdifrSm jzpfa=umif; trnfrazmfvkdwJh rdom;pk0ifwpfOD;u ajymqkdygw,f?
ukdrif;ukdEkdif[m 1988 ckESpfrSm &efukefwuUokdvf owWaA'wwd,ESpfausmif;om; jzpf+yD; trnft &if ukday:OD;xGef;jzpfygw,f? ol@ &J @ emrnf0SufjzpfwJh rif;ukdEkdif trnf[m ausmif;om;awG OD;aqmifcJwJh &Spfav vkH; vlxktkHºur_}uD;eJ@twl tvGefxif &Sm cJhwm jzpfygw,f? ArmEkdifiHvkH;qkdif &m ausmif;om; or*~rsm;tzGJ@csKyf &J @ OuUXjzpfol ukdrif;ukdEkdifukd jrefrmppftpkd; &u 1989 rwfv 23 &ufae @u zrf;qD;cJhygw,f? tJh'Daemuf EkdifiHawmftm; aESmifh,SufzsufqD;olrsm;. tEW &m ,frS [ef@wm;umuG,fonf@ Oya' yk'fr 10 (u) eJ@ xdef;odrf;xm;+yD; 1991 ckESpf 'DZifbmvrSmrS ta & ;ay:pDrHcsuf tufOya' yk'fr 5 n/ rw &m toif;tufOya' 17/1/ 17/2 eJ@ axmif'%f 15 ESpf csrSwfcJhygw,f?
ukdrif;ukdEkdif[m tapmykdif;umvu axmifwGif;rSm ppfaxmufvSrf;a & ;awG &J @ nSif;yef;r_ukd tjyif;txefcHcJh & +yD;/ trsm;tm;jzifh wpfukd,fwnf; wkdufydwfxm;wmcHcJh &w ,fvkd@ Amnesty International tjynfjynfqkdif &m vGwf+idrf;csrf;omcGifhtzGJ@}uD;u ajymqkdygw,f? ol@ukd ,kH=unfcsufa=umifh tusOf;cscH &olvkd @ tjynfjynfqkdif &m vGwf+idrf;csrf;omcGifhtzGJ@}uD;u owfrSwfxm;ygw,f?
1993 ckESpf EkdifiHa & ;tusOf;om;awGukd jypf'%favsmhaygh &mrSm ukdrif;ukdEkdifukd vnf; axmif'%f 10 ESpftjzpf ajymif;vJ csrSwfcJhygw,f? 1999 ckESpfrSm axmifuae jyefvGwf &ufaphae +yD jzpfayr,fh tpkd; &u rv$wfbJ yk'fr 10 (u) eJ@ qufvuf xdef;odrf;xm;cJhygw,f? 'ghtjyif 1997-1998 ckESpf 0ef;usifrSmyJ ol@ukd &efukef tif;pdefaxmifuae &ckdifjynfe ,f ppfawG tusOf;axmifukd ajymif;a & $@cJhygw,f?
ukdrif;ukdEkdif[m ol@ &J @ 'Drkdua &pDa & ; tepfemcHr_a=umifh EkdifiHwumu csD;jrifhwJh qkawG/ *k%fxl;aqmif todtrSwfjyKr_ trsm;tjym;ukd vufcH & &SdcJhygw ,f? tJ'DtxJu txif &Sm qkH;qkawGuawmh 1999ckESpf uae'gEkdifiHrSm csD;jrifhwJh *Gsef[efz &D vGwfajrmufa & ; qkeJ@ qk eJ@ 2001 ckESpfrSmawmh aemfa0;EkdifiHu oleJ@ olOuUXtjzpf aqmif &GufwJh ArmEkdifiHvkH;qkdif &m ausmif;om; or*~rsm;tzGJ@csKyfukd yl;wGJcsD;jrifh ausmif;om; +idrf;csrf;a & ;qk wkd@yJ jzpfygw,f?
Ekd0ifbmv 19 &ufae @upvkd@ jrefrmppftpkd; &u tusOfom; av;axmifeD;yg;ukd jyefv$wfaewJhteuf EkdifiHa & ;tusOf;om;wpfcsKd@ yg0ifvm+yD; ukdrif;ukdEkdifuawmh ckcsdefxd jyefvGwfor# vlodtrsm;qkH;yJ jzpfygw,f? jrefrmjynfrSmEkdifiHa & ;tusOf;om; wpfaxmifausmf &Sdw ,fvkd@ vl@tcGifha & ;tzGJ@awGu ajymqkd=ua=umif;yg cifAsm?