ူမန်မာ့ အေအိုင်ဒီအက်စ် ူင်္ပံနာသည် အိမ်နီးခဵင်းမဵားအတြက် အ္ဈိံရာယ်

တ႟ုတ်-ူမန်မာနယ်စပ်၊ ယူနန်နယ်ထဲရြိ ဆံပင်ညၟပ်ဆိုင်တခုအတြင်း ူမၟဆြြယ်သော ပိုစတာတခုရြေႚတြင် စီးကရက်သောက်နေသော အမဵိြးသမီးငယ်တဦး ူဖစ်ပၝသည်။ ူမန်မာိံြင့် နယ်စပ်ဒေသမဵားတြင် တ႟ုတိံိုင်ငံသည် HIV/AIDS ရောဂၝ ူဖစ်ပြားမြ ကပ်ဆိုးုကံြနေရသည်။ (Photo: AFP) ပုံဋ္ဌကီးုကည့်လိုလ္တွင်။

ူမန်မာိံိုင်ငံဟာ အိပ်ခဵ်အိုင်ဗြီ၊ အေအိုင်ဒီအက်စ်ရောဂၝ ပဵံႚိံြံႛမနြဲႛပတ်သက်္ဘပီးဒေသတြင်း အိမ်နီးခဵင်း ိံိုင်ငံတေအြတြက် ္ဘခိမ်းေူခာက်မတြရပ် ူဖစ်လာန္ဘေပီလိုႛ ိံိုင်ငံတကာ ကဵန်းမာရေးပၝရဂူတေကြ သတိပေးလိုက်ပၝတယ်။

ူမန်မာိံိုင်ငံနဲႛ ထိစပ်နေတဲႛ အ္ဋိံိယူပည်အရြေႚေူမာက်ပိုင်း ူပည်နယိံြစ်ခုမြာရြိတဲ့ အိပ်ခဵ်အိုင်ဗြီဝေဒနာရြင် အရေအတြက်ဟာ ရြေႚအဖိုႛ ရတက်မအေးဖြယ်ူဖစ်န္ဘေပီလိုႛ လော့အိန်ဂဵလိစ် အေူခစိုက် ကမႝာလုံးဆိုင်ရာ ကဵန်းမာရေး အခြင့်အလမ်း စီမံခဵက်ရဲ့ တြဲဘက် ႌြန်ုကားရေးမြြး ဒေၝက်တာ တြမ်လီးက သတိပေးလိုက်ပၝတယ်။ အ္ဋိံိယမြာ နာဂနယ်ေူမနဲႛ မဏိပူရဟာ အိပ်ခဵ်အိုင်ဗြီ အူမင့်ဆုံးူပည်နယ်တြေူဖစ်္ဘပီး၊ ကဵန်တဲ့ ူပည်နယ်တေမြြာ အိပ်ခဵ်အိုင်ဗြီပိုး တြေႚရြိမဟြာ ပုံမြန်အားူဖင့် လူတရာမြာ တယောက်ကနေ ိံြစ်ယောကိံြန်းသာ ရြိပေမဲ့ ူမန်မာနဲႛ နယ်စပ်တလ္တေွာက်မြာတော့ စစ်ဆေးခံအမဵိြးသမီး တရာမြာ ရြစ်ယောကိံြန်း အထိရြိနေတယ်လိုႛ ထောက်ူပပၝတယ်။

ူမန်မာူပည် အရြေႚေူမာက်ပိုင်းနဲႛ နယ်စပ်ခဵင်း ထိဆက်နေတဲႛ တ႟ုတ်ူပည်ဟာလည်း အလားတူ ူင်္ပံနာနဲႛ ုကံြ နေရပၝတယ်။ အဲဒီမြာ အိပ်ခဵ်အိုင်ဗြီက လူတရာမြာ ိံြစ်ယောကိံြန်းနီးပၝးထိရြိလိုႛ လူထု ကဵန်းမာရေး ႟ြထောင့်ကုကည့်ရင် ေုကာက်စရာကောင်းမြန်း တ႟ုတ်ူပည်ကသိပၝတယ်။ ူမန်မာနယ်စပ်ဟာ ရောဂၝစိမ့်ထြက်ရာနေရာ လုံးလုံးူဖစ်နေပၝ္ဘပီ။ ဒၝကို ဘယ်လိုကိုင်တြယ်မလဲ ဆိုတာ တ႟ုတ်ူပည်က ဆုံးူဖတ်ရမြာပၝလိုႛ ကာလီဖိုးနီးယား တက္ကသိုလ် ဘာကလေမြာရြိတဲ့ လူႛအခြင့်အရေးဌာနက ကပ်ရောဂၝ ပညာရြင် အင်ဒရူး မော့စ် ကဆိုပၝတယ်။

အာရမြြာ ူမန်မာိံိုင်ငံဟာ စိုးရိမ်ဖြယ်အကောင်းဆုံး ကပ်ရောဂၝ ူပန်ႛပြားရာနေရာတခု ူဖစ်တယ်လိုႛ ကုလသမဂ္ဂ အိပ်ခဵ်အိုင်ဗြီ၊ အေအိုင်ဒီအက်စ် အစီအစဉ် ( UNAIDS)ရဲ့ ၂၀၀၆ခိုံြစ် အစီရင်ခံစာမြာ ဖော်ူပထားပၝတယ်။ ူမန်မာူပည်မြာ ရောဂၝရြိသူပေၝင်း သုံးသန်း ေူခာက်သောင်းလောက် ရြိမယ်လိုႛ ခန်ႛမြန်းထား္ဘပီး အ႟ြယ်ရောက်သူတေထြဲမြာ တိံြစ်ကို ၁.၃ ရာိံြန်း ကူးစက်ခံနေရတယ်လိုႛ ဆိုပၝတယ်။ ဒေသတြင်း အိပ်ခဵ်အိုင်ဗြီ အူမင့်ဆုံးသုံးိံိုင်ငံထဲမြာ ူမန်မာကို ထိုင်း၊ ကမေႝာဒီးယားတိုႛနဲႛ တတန်းတည်း ထည့်ထားတာပၝ။ ကမေႝာဒီးယားမြာ ကူးစကိံြန်း ၁.၆ နဲႛ ထိုင်းမြာ ၁.၄ ရြိုကပၝတယ်။

ထိုင်းိံိုင်ငံ ဗန်ကောက် မြာ ိံြစ်ရက်ုကာကဵင်းပတဲ့ ကူးစက်ရောဂၝ ိံြီးေိံြာပြဲမြာ လူထုကဵန်းမာရေး ပညာရြင်တေကြ ူမန်မာိံိုင်ငံနဲႛထိစပ်နေတဲ့ နယ်စပ်ဒေသတေကြို အခုလိုသတိပေးလိုက်တာပၝ။

ကမႝာႛကဵန်းမာရေးအဖြဲႚဋ္ဌကီးက ူမန်မာိံိုင်ငံကို ကဵန်းမာရေးစောင့်ရြောက်မစြနစ် အညံ့ဖဵင်းဆုံးိံိုင်ငံတခု အူဖစ်သတ်မြတ်ခဲ့ပၝတယ်။ ူမန်မာရဲ့ နောက်မြာ ဆီရာလီယြန်ဆိုတဲ့ ိံိုင်ငံလေးပဲ ရြိပၝတော့တယ်။ သယံဇာတ ပေၝ့ကယ်ဝတယ်ဆိုပေမဲ့ တိုင်းူပည်ရဲ့ လူဦးရေ လေးပုံသုံးပုံဟာ ဆင်းရဲတဲ့အဆင့်အောက်မြာ နေနေုကရတာပၝ။ ိံိုင်ငံရဲ့ သုံးစြဲငြေ ၄၀ကနေ ၅၀ရာခိုငိံြန်းလောက်က စစ်သည် အင်အား လေးသိန်းရြိတဲ့ စစ်တပ်အတြက် ူဖစ်တယ်လိုႛလည်း သိရပၝတယ်။

ူမန်မာနယ်စပ်ဒေသတေမြြာ ကဵန်းမာရေးစောင့်ရြောက်မြ မရြိသလောက်ူဖစ်္ဘပီး အေအိုင်ဒီအက်စ်နဲႛ ပတ်သက်လိုႛ လူထုကို ပညာပေးတာကလည်း နည်းပၝးလပြၝတယ်။

ဒၝ့ူပင် နယ်စပ်တလ္တေွာက်မြာ ယုံုကည်ရတဲ့ စာရင်းအင်း အခဵက်အလက်တြေ ရဖိုႛ ဋ္ဌကီးုကပ် စစ်ဆေးတာတေရြယ်လိုႛလည်း ဘာမမြရြိေုကာင်း၊ အစိုးရက တားူမစ်ထားတဲ့အတြက် NGOတေလြည်း အခဵက်အလက် ကောက်ခံစုဆောင်းတဲ့အလုပ် မလုပိံိုင်ုကေုကာင်း ဒေၝက်တာလီက ေူပာဆိုသြားခဲ့ပၝတယ်။

တကယ်တော့ ကုလသမဂ္ဂ လု္ဘံခံြရေးကောင်စီမြာ အိပ်ခဵ်အိုင်ဗြီ၊ အေအိုင်ဒီအက်စ် ကိင်္စကို သြင်းလိုက်တာဟာ ကုလသမဂ္ဂ ပၝဝင်ပတ်သက်နေခဲ့တဲ့ ကမေႝာဒီးယား၊ အာဖဂန်နင်္စတန်၊ ရဝမ်ဒၝတိုႛနဲႛ မတူပဲ ူမန်မာူပည်ကို တမူထူးူခားသြားစေပၝတယ်။ ူမန်မာူပည်ဟာ ကုလသမဂ္ဂက ဝင်ရောက် စြက်ဖကိံိုင်တဲ့ ကိင်္စတြေူဖစ်တဲ့ ဒီမိုကရေစီနည်းကဵ ေ႟ြးကောက်ခံ အစိုးရကို ူဖြတ်ခဵတာ၊ လူႛအခြင့်အရေးတြေ ခဵိြးဖောက်တာ၊ ဒုက္ခသည်တေ ထြြက်ေူပးလာုကတာ စတဲ့ ူင်္ပံနာတေတြင်သာမက မူးယစ်ဆေးဝၝးနဲႛ အေအိုင်ဒီအက်စ်ေုကာင့် ူဖစ်ရတဲ့ ူင်္ပံနာ တေလြည်း ရြိနေတာပၝ။