ສລອງວັນຄຣູແຫ່ງຊາຕ ທົ່ວປະເທດ, ແຕ່ບັນຫາຄຣູອາສາ ຍັງບໍ່ໄດ້ຮັບການແກ້ໄຂ

ວັນທີຄຣູແຫ່ງຊາຕ ທີ 07 ຕຸລາ ເຊິ່ງປີນີ້ຄົບຮອບ 29 ປີ (1994-2023). ຫຼາຍໂຮງຮຽນຕັ້ງແຕ່ລະດັບຊັ້ນອະນຸບານ ເຖິງຊັ້ນມັທຍົມທັງເຂດໃນເມືອງ ແລະ ເຂດນອກໄດ້ຈັດພິທີສະເຫຼີມສະຫຼອງ ວັນຄຣູແຫ່ງຊາຕມີກິຈກັມ ທີ່ຫຼາກຫຼາຍເພື່ອລະນຶກເຖິງບຸນຄຸນຄຣູ. ເປັນຕົ້ນພິທີຮັບຟັງປວັດ ຄວາມເປັນມາຂອງຄຣູຄຳເຊິ່ງແມ່ນຄຣູຄົນທຳອິດ ຂອງຄົນລາວ, ພິທີຮັບຟັງບົດອວຍພອນ ແມ່ພີມຂອງຊາຕຈາກນັກຮຽນ, ພີທີຮັບຂອງຂວັນ, ກິຈກັມແຂ່ງຂັນສິລະປະ, ຖາມ-ຕອບ ແລະ ຮ້ອງເພງ, ກິຈກັມສ້າງຂະບວນການອະນາໄມໃຫຍ່ຕາມຂອບເຂດໂຮງຮຽນ ແລະ ຕິດຄຳຂັວນຕ່າງໆ ໃນໂຮງຮຽນ.

ດັ່ງນາຍຄຣູ ຢູ່ແຂວງຫຼວງພຣະບາງ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນວັນທີ 05 ຕຸລານີ້ວ່າ:

“ຕອນແລງຫັ້ນຈະມີການແຂ່ງຂັນສິລະປະ ວັນນະຄະດີ ແລ້ວເຮົາກຂຈະມີການອວຍພອນ ຢູ່ຜແນກສຶກສາເລີຍເຮົາຈະຈັດພິທີ ປະມານເຣີ່ມ 6 ໂມງແລ້ວກໍໂຮງຮຽນນີ້ ກໍຈະມີນັກຮຽນຫັ້ນອວຍພອນ ນາຍຄຣູແຕ່ວ່າຢູ່ທີ່ນີ້ບັນດາໂຮງຮຽນ ອ້ອມຂ້າງ ມາອວຍພອນຄະນະຜແນກຫັ້ນ ສ່ວນຫຼາຍເພິ່ນກໍຈະມອບກະຕ່າຂອງຂວັນປະມານນີ້ຫັ້ນນ່າ ຈະມີແຂ່ງຂັນຟ້ອນ ແຕ່ລະໂຮງຮຽນ ແລ້ວກໍຮ້ອງເພງ ເຮົາຈະຈັດການແຂ່ງຂັນໃຫ້ບັນດານັກຮຽນ ແຕ່ລະໂຮງຮຽນອັນນີ້ເນາະ ພາຍໃນເທສບານໂຕເມືອງຫຼວງພຣະບາງນີ້.”

ນາຍຄຣູ ຈາກເມືອງພະລານໄຊ ແຂວງສວັນນະເຂດ ກ່າວວ່າເມືອງພະລານໄຊມີ 11 ບ້ານ ໃນນັ້ນມີນັກຮຽນ ອາຍຸ 12-15 ປີ ເຂົ້າຮຽນຊັ້ນມັທຍົມຕົ້ນພຽງ 60 ຄົນເທົ່ານັ້ນ. ນອກນັ້ນນັກຮຽນທີ່ເຫຼືອອອກໂຮງຮຽນແຕ່ຊັ້ນ ມ.1 ຫຼື ມ.2 ເພື່ອໄປເຮັດວຽກຢູ່ໄທຍ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ໃນປີນີ້ບໍ່ມີການຈັດພິທີສະເຫຼີມສະຫຼອງວັນຄຣູແຫ່ງຊາຕ ແບບທາງການຄືກັບໂຮງຮຽນ ໃນເຂດເມືອງ ຍ້ອນເປັນໂຮງຮຽນມັທຍົມຕອນຕົ້ນ ຂນາດນ້ອຍ ຈຶ່ງອາຈມີແຕ່ພິທີອ່ານປວັດຄຣູຄຳ.

ດັ່ງນາຍຄຣູໄດ້ກ່າວ ໃນມື້ດຽວກັນວ່າ:

“ເຮັດແລ້ວແຕ່ກ່ອນຫັ້ນຄົນໜ້ອຍດຽວ ກໍບໍ່ໄດ້ເຄີຍເຮັດແລ້ວມື່ອື່ນນີ້ຊິໃຫ້ເຂົາ ມີ່ແຕ່ເຕົ້າໂຮມແລ້ວ ກໍອ່ານປວັດຄຣູຄຳ ທັມມະດາສື່ໆ ແຕ່ລະປີເຮັດຫັ້ນນ່າ ເພາະວ່າເຂດນອກຫັ້ນຂະຫຍອນວ່າຊິໃຫ້ແບບວ່າ ຊໍ່ດອກໝອກດອກໄມ້ ເອົາຂອງຝາກຂອງຕ້ອນ  ໃຫ້ບັນດາຄຣູອາຈານຫັ້ນ ຂນາດເຂົາເຂົ້າໂຮງຮຽນນີ້ ກໍບໍ່ຢາກມີມີ່ແຕ່ໄປເຮັດງານ ຢູ່ໄທຍ ສອງແລ້ວປະກົດການຫຍໍ້ທໍ້ ດຽວນີ້ແມ່ນຂອບເຂດອາຍຸ 15-16 ປີນັກຮຽນນີ້ຢາເສບຕິດນີ້ຫຼາຍ ບໍ່ຢາກເຂົ້າໂຮງຮຽນນີ້ເຂົ້າຮອດ ມ.2, ມ.1 ແລ້ວອອກ.”

ໂຮງຮຽນປະຖົມສຶກສາ ໃນເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ ບໍ່ມີທາງປູຢາງເຂົ້າເຖິງຍັງມີຄຣູອາສາ ຈຳນວນນຶ່ງທີ່ສິດສອນນັກຮຽນ ແບບຄວບຫ້ອງເປັນຄຣູອາສາ 1 ຄົນ ສອນນັກຮຽນຊັ້ນ ປ.4 ແລະ ປ.5 ເຮັດໃຫ້ການຮຽນ-ການສອນ ເປັນໄປດ້ວຍຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ນັກຮຽນ ຮຽນໜັງສືບໍ່ເຕັມເມັດເຕັມໜ່ວຍ ຍ້ອນໂຮງຮຽນລະດັບຊັ້ນປະຖົມສຶກສາ ຂາດຄຣູ ແຕ່ຄຣູອາສາສະມັກ ຈຳນວນນັ້ນ ຍັງສືບຕໍ່ສິດສອນ ນັກຮຽນຕາມປົກກະຕິໄປ ຍ້ອນໄດ້ຮັບກຳລັງໃຈ ຈາກປະຊາຊົນພາຍໃນບ້ານ ທີ່ອອກເງິນໃຫ້ຄຣູອາສາ ຄອບຄົວລະ 10 ພັນກີບຕໍ່ປີ ເຮັດໃຫ້ຄຣູອາສາສະມັກມີເງິນໄວ້ ຊົມໃຊ້ສະເລັ່ຍປີລະ 1-5 ແສນກີບ. ເຖິງແມ່ນວ່າຈໍານວນເງິນດັ່ງກ່າວບໍ່ພຽງພໍ ໂຕເອງກໍຍັງຫວັງນໍາຂັ້ນເທິງວ່າຈະສນອງໂຕເລຂໂຄຕ້າ ຄຣູສອນຕາມຄວາມຕ້ອງການຂອງຄຣູ ແລະປະຕິບັດເງິນເດືອນ ໃຫ້ແກ່ຄຣູອາສາສະມັກຕາມຊັ້ນຂັ້ນເງິນເດືອນ ຄືກັບຄຣູທີ່ເປັນຣັຖກອນ ເຊິ່ງມາເຖິງປັດຈຸບັນຄຣູອາສາ ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ຮັບເງິນເດືອນເທື່ອ.

ດັ່ງຄຣູອາສາສະມັກ ສອນປະຖົມສຶກສາມາໄດ້ 8 ປີ ຢູ່ເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ ກ່າວໃນມື້ດຽວກັນວ່າ:

“ຄຣູອາຈານນີ້ບໍ່ພໍຜູ້ນຶ່ງ ສອນຫ້ອງຄວບນີ້ ມັນຍາກນາຍຄຣູ ປະຫ້ອງນີ້ໄປ ແລ່ນໄປຫ້ອງນັ້ນ ລຳບາກເນາະເຮັດແນວນີ້ແຫຼະ ເຮັດໃຫ້ນັກຮຽນບາງຄົນ ບໍ່ໄດ້ໜັງສືແດ່ບາງຄົນ ປ.4, ປ.5 ກໍຍັງຂຽນຍັງບໍ່ທັນໄດ້ໝົດ ໂອ້ນີ້ກໍຢາກຈະໄດ້ໂຕເລຂ ຣັຖກອນແຫຼະມີເງິນເດືອນກິນ ແບບຜູ້ອື່ນໝົດປີກໍມີແຕ່ 5 ແສນກີບກໍບໍ່ເນາະປີນີ້ພາກຣັຖຂັ້ນເທິງ ເພິ່ນກໍວ່າຄຣູອາສາຊີມີເງິນກິນຢູ່ ເຮົາກໍຕ້ອງໄດ້ເບິ່ງວ່າຂັ້ນຕອນຕໍ່ໄປ ເພິ່ນຊິມີການແກ້ໄຂແນວໃດ.”

ວັນທີ 17 ກໍຣະກະດາ 2023 ທີຜ່ານມາຣັຖບານລາວມີນຶ່ງນະໂຍບາຍ ໃນມະຕິຕົກລົງເລຂທີ 09/ລບ ເຫັນດີໃຫ້ປະຕິບັດເງິນເດືອນ ໃຫ້ແກ່ຄຣູອາສາສະມັກຕາມຂັ້ນເງິນເດືອນ ຄືກັນກັບຄຣູທີ່ເປັນຣັຖກອນເຊິ່ງນະໂຍບາຍດັ່ງກ່າວ ເປັນພຽງຂໍ້ຕົກລົງທີ່ຍັງບໍ່ທັນຮູ້ວ່າ ຣັຖບານຈະນຳເງິນຈາກພາກສ່ວນໃດ ເພື່ອຈ່າຍເງິນເດືອນຄຣູອາສາສະມັກ. ນອກນັ້ນສະພາບໂຕຈິງ ຄຣູອາສາສະມັກຈຳນວນນຶ່ງ ກໍກ່າວວ່າເຖິງແມ່ນວ່າຄຣູອາສາສະມັກ ຈະບໍ່ໄດ້ເງິນເດືອນຄືຄຣູຣັຖອນ ແຕ່ກໍມີຄວາມຫວັງວ່າ ຂັ້ນເທິງຈະຈັດສັນເງິນອຸດໜູນເງິນຄ່ານໍ້າມັນຣົຖ ໃຫ້ຄຣູອາສາສະມັກທຸກເດືອນເດືອນລະ 5-6 ແສນກີບ ເນື່ອງຈາກປັດຈຸບັນເງິນອຸດໜູນຄ່ານໍ້າມັນ ໃຫ້ຄຣູອາສາສະມັກແມ່ນຢູ່ໃນຄວາມຮັບຜິດຊອບ ຂອງໂຮງຮຽນ ຫຼື ບ້ານທີ່ໃຫ້ເດືອນລະ 50-60 ພັນກີບເທົ່ານັ້ນ.

ດັ່ງຄຣູອາສາ ສອນໂຮງຮຽນລະດັບຊັ້ນມັທຍົມ ສຶກສາໄດ້ 7 ປີ ກ່າວໃນມື້ດຽວກັນວ່າ:

“ໃນກອງປະຊຸມມື້ວານນີ້ເພິ່ນກໍວ່າ ໂອ້ຍັງບໍຮູ້ເທື່ອວ່າແມ່ນພາກສ່ວນໃດ ຊິຈ່າຍເງິນຫ່ວງນີ້ນ່າ ພໍພຽງວ່າເຮົາເຫັນຢູ່ໃນຂໍ້ຕົກລົງສື່ໆ ເນາະໂຕນີ້ຢາກໃຫ້ທາງພາກຣັຖເພິ່ນແກ້ໄຂ ນະໂຍບາຍເນາະທີ່ວ່າຫ່ວງນໍ້າມູກນໍ້າມັນບໍ່ຫໃຫ້ຄຣູອາສານີ້ນ່າ ພໍເປັນກຳລັງຈິດກຳລັງໃຈໃຫ້ເຂົາເຈົ້າຢາກສູ້ຕໍ່ໄປ ຫັ້ນແຫຼະເນາະ ເພາະວ່າຜ່ານມານີ້ລະ ແມ່ນມັນຂຶ້ນກັບໂຮງຮຽນໂຮງຮຽນວ່າ ຈະມອບເທົ່າໃດເດືອນໜື່ງ 50-60 ພັນກີບເດືອນນຶ່ງ 5-6 ແສນກີບ ເອົາບໍ່ໄດ້ບໍ່ຈັ່ງຊິນ່າໂຕນີ້ເຮົາກໍສເນີ ຢູ່ໃນກອງປະຊຸມ.”

ທ່ານກ່າວຕື່ມວ່າ ພາຍໃນໂຮງຮຽນທີ່ໂຕເອງ ສອນມີຄຣູອາສາຈໍານວນ 10 ຄົນ ລາອອກເພື່ອໄປເປັນຄຣູສອນຕາມໂຮງຮຽນເອກະຊົນ ຍ້ອນບໍ່ໄດ້ຮັບເງິນເດືອນ ແລະອາຍຸພວກເຂົາເຈົ້າກາຍ 35 ປີບໍ່ມີສິດໄດ້ຮັບໂຕເລຂຣັຖກອນຄຣູ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ພາຍໃນໂຮງຮຽນໂຕເອງຂາດຄຣູ. ຂະນະທີ່ຄຣູອາສາ ທີ່ເຫຼືອຢູ່ພາຍໃນໂຮງຮຽນກໍຍັງສູ້ຊົນ ປະກອບອາຊີບຄຣູຕໍ່ໄປ ຍ້ອນມີໃຈຮັກນັກຮຽນ ແລະ ຮັກການຮຽນ-ການສອນຈຶ່ງຢາກໃຫ້ຂັ້ນເທິງ ມີນະໂຍບາຍມາຕ ການສົ່ງເສີມຄຣູອາສາເພີ່ມ ໂດຍສະເພາະເຣື່ອງກຳນົດໃຫ້ຄຣູອາສາ ອາຍຸກາຍ 35 ປີ ໄດ້ຮັບໂຕເລຂຣັຖກອນ ເປັນບູລິມະສິດ ຍ້ອນປັດຈຸບັນຄຣູອາສາ ສ່ວນໃຫຍ່ເຮັດວຽກຂັ້ນຕໍ່າ 7-8 ປີແລ້ວ.

ດ້ານຄຣູຣັຖກອນ ຈາກເມືອງພະລານໄຊ ແຂວງສວັນນະເຂດກ່າວວາ ອາຊີບຄຣູແມ່ນເປັນອາຊີບ ທີ່ອົດຢາກຫຼາຍ ຈຶ່ງຢາກສເນີໃຫ້ຂັ້ນເທິງຂຶ້ນເງິນເດືອນ ຄຣູຣັຖກອນປີລະ 2 ເຖິງ 3ແສນກີບ ເພື່ອໃຫ້ສອດຄ່ອງ ກັບຄ່າຄອງຊີບສູງ ແລະ ບັນຫາເງິນກີບອ່ອນຄ່າ ຍ້ອນປີກ່ອນ ໜ້ານີ້ຂັ້ນເທິງຂຶ້ນເງິນເດືອນ ຄຣູຣັຖກອນພຽງແຕ່ປີລະ 10 ພັນກີບ ຢ່າງຕໍ່າ ແລະ ປີລະ 1.5 ແສນກີບ ຢ່າງສູງເທ່ົານັ້ນ.

ດັ່ງນາຍຄຣູຈາກເມືອງພະລານໄຊ ແຂວງສວັນນະເຂດ ໄດ້ກ່າວວ່າ:

“ອຶດຢາກຄຣູນີ້ບາງທີ່ກໍ 10 ພັນຂຶ້ນບາງທີກໍ 50 ບໍ່ ຫູືວ່າເທົ່າໃດຫວ່າງຂຶ້ນນີ້ຄືວ່າແສນຫ້າ ບໍ່ຈັກເທົ່າໃດແຫຼະຄືວ່າເທົ່ານັ້ນແຫຼະ ຢາກໃຫ້ຫຼາຍໆ ກ່ວານີ້ແດ່ປີລະ 3 ແສນບໍ່ ຫຼື ວ່າປີລະແສນສອງແສນນີ້ແຫຼະຂຶ້ນ.”

ວັນທີ 5 ຕຸລາ ຂອງທຸກໆ ປີ ກໍຖືກກໍານົດໃຫ້ເປັນວັນຄຣູສາກົລ ກ່ອນວັນຄຣູແຫ່ງຊາຕ ຂອງລາວ ວັນທີ 07 ຕຸລາ ເຊິ່ງກຳນົດໂດຍອົງການ UNICEF ຮ່ວມກັບອົງການແຮງງານ ລະຫວ່າງປະເທດ ແລະ ໜ່ວຍງານທີ່ກ່ຽວ ກັບການສຶກສາທົ່ວໂລກເພື່ອຍົກລະດັບ ອາຊີບຄຣູ. ສ້າງມາຕຖານ ທາງດ້ານສວັດດີການ ຄຣູລວມທັງການຈັດຮູບແບບ ແລະ ລະບົບການສຶກສາ ໃຫ້ເໝາະສົມ.