ເດືອນມົກກະຣາ ຫຼື ເດືອນ 1 ທີ່ຜ່ານມາ ເປັນເດືອນແຫ່ງຄວາມອຶດຫິວ ໃນປະເທດລາວ ຍ້ອນວ່າ ປະຊາຊົນຢູ່ເຂດຊົນນະບົດ 62% ບໍ່ມີອາຫານການກິນພຽງພໍ ຫຼື ບໍ່ມີຄວາມໝັ້ນຄົງ ທາງດ້ານອາຫານ.
ອົງການ World Vision ເປັນອົງການຈັດຕັ້ງທີ່ບໍ່ສັງກັດຣັຖບານ ທີ່ເຮັດວຽກຢູ່ປະເທດລາວ ໄດ້ຣາຍງານໃນວັນທີ 1 ມີນາ ທີ່ຜ່ານມາວ່າ ເດືອນມົກກະຣາ ຫຼື ເດືອນ 1 ທີ່ຜ່ານມາ ເປັນເດືອນແຫ່ງຄວາມອິດຫິວ.
ອົງການດັ່ງກ່າວ ໄດ້ເຮັດການສຳຣວດ ການເຂົ້າເຖິງແຫຼ່ງສະບຽງ ອາຫານຂອງປະຊາຊົນ ຢູ່ເຂດຊົນນະບົດຫຼາຍແຂວງໃນປະເທດລາວ ແລະ ພົບວ່າ ປະຊາຊົນ 62% ບໍ່ມີອາຫານການກິນພຽງພໍ.
ນັ້ນກໍໝາຍຄວາມວ່າ ປະຊາຊົນທຸກໆ 100 ຄົວເຮືອນ ຈະມີ 62 ຄົວເຮືອນ ມີອາຫານການກິນບໍ່ພຽງພໍ ຍ້ອນຜົລກະທົບ ທາງດ້ານເສຖກິຈ ເປັນຕົ້ນເງິນເຟີ້ ເຮັດໃຫ້ລາຄາສິນຄ້າແພງ.
ການສຳຣວດດັ່ງກ່າວ ໄດ້ສຸ່ມເອົາໂຕຢ່າງ 217 ຄົວເຮືອນ ຢູ່ແຂວງ ຫລວງພຣະບາງ, ແຂວງ ຄຳມ່ວນ, ແຂວງ ສວັນນະເຂດ, ແຂວງ ຈຳປາສັກ ແລະ ແລະ ແຂວງ ອັດຕະປື ແລະ ຜົລຂອງການສຳຣວດ ກໍຄື ປະຊາຊົນ 62% ມີອາຫານການກິນບໍ່ພຽງພໍ.
ນອກຈາກນີ້ ການສຳຣວດຍັງລະບຸອີກວ່າ:
- ມີຄົວເຮືອນ ທີ່ບໍ່ມີອາຫານການກິນໝົດມື້ 35% ໝາຍຄວາມວ່າ ປະຊາຊົນທຸກ 100 ຄົວເຮືອນ ຈະມີ 35 ຄົວເຮືອນ ບໍ່ໄດ້ກິນເຂົ້າໝົດມື້.
- ມີຄົວເຮືອນ 59% ບໍ່ມີອາຫານການກິນ ເຖິງວ່າ ເຂົາເຈົ້າຈະຫິວເຂົ້າກໍຕາມ ໝາຍຄວາມວ່າ ທຸກໆ 100 ຄົວເຮືອນ ຈະມີ 59 ຄົວເຮືອນ ບໍ່ໄດ້ກິນເຂົ້າໃນເວລາຫິວເຂົ້າ.
- ມີຄົວເຮືອນ 66% ທີ່ໄດ້ກິນເຂົ້າພຽງແຕ່ຄາບດຽວ ໝາຍຄວາມວ່າ ທຸກໆ 100 ຄົວເຮືອນ ຈະມີ 66 ຄົວເຮືອນ ໄດ້ກິນເຂົ້າພຽງແຕ່ຄາບດຽວ.
ຂໍ້ມູນຈາກ ອົງການ World Vision ຍັງໄດ້ຊີ້ໃຫ້ເຫັນເຖິງ ສາເຫດທີ່ເຮັດໃຫ້ເກີດວິກິດ ການທາງດ້ານອາຫານ ເປັນຍ້ອນບັນຫາເງິນເຟີ້ ເຮັດໃຫ້ລາຄາສິນຄ້າແພງຂຶ້ນ.
ນັບແຕ່ເດືອນມົກຣາ 2022 ຫາ ເດືອນ ມົກກະຣາ 2023 ອັດຕຣາເງິນກີບເຟີ້ ປະມານ 6% ຫາ 40%, ລາຄາອາຫານ ແລະ ນ້ຳມັນເພີ່ມຂຶ້ນປະມານ 45-50%, ອີງຕາມຂໍ້ມູນຈາກທາງການລາວ.
ນັກທຸຣະກິຈ ຢູ່ພາກໃຕ້ທ່ານນຶ່ງ ຜູ້ທີ່ບໍ່ປະສົງອອກຊື່ ແລະ ສຽງ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸ ເອເຊັຽເສຣີ ໃນວັນທີ 2 ມີນາ ວ່າ:
“ເຄື່ອງໃຊ້ໃນຊີວິດ ປະຈຳວັນ ມັນກໍຍັງມີລາຄາແພງຄືເກົ່າ ຖືວ່າ ສາຫັດ ເຊັ່ນເຂົ້າສານໜຽວ ຢູ່ບາງຮ້ານລາຄາ 14,000-15,000 ກີບ ຕໍ່ກິໂລກຣາມ ແຕ່ໃນປີທີ່ຜ່ານມາ ລາຄາພຽງແຕ່ 8,000-9,000 ກີບ ຕໍ່ກິໂລກຣາມ ແລະ ສິນຄ້າອື່ນໆ ກໍມີລາຄາສູງຂຶ້ນ ເຊັ່ນດຽວກັນ.”
ປະຊາຊົນ ທີ່ປະສົບກັບບັນຫາ ຄ່າຄອງຊີບແພງ ທີ່ສູງຂຶ້ນຫຼາຍ ໃນຂະນະທີ່ລາຍຮັບ ເຂົາເຈົ້າ ກໍບໍ່ໄດ້ສູງຂຶ້ນຕາມອັດຕຣາເງິນເຟີ້.
ນັກທຸຣິກິຈ ອີກທ່ານນຶ່ງ ຢູ່ພາກໃຕ້ ໄດ້ໃຫ້ສຳພາດຕໍ່ວິທຍຸ ເອເຊັຽເສຣີ ໃນວັນທີ 2 ມີນາ ວ່າ:
“ຝືດເຄືອງຄືເກົ່າຫັ້ນແຫຼວ ຄືຄື ຂຶ້ນມາແດ່ຊື່ດອກ ຂອງກິນມັນຍັງແພງຢູ່ ຊີ້ນໝູກະໂລນຶ່ງ 75,000 ກີບ, ໝີ່ກະຮໍ່ນຶ່ງ 4,000 ກີບ ໝີ່ໄວໄວ.”
ນັກຂ່າວ: ແຕ່ກ່ອນຮໍ່ນຶ່ງທໍ່ໃດ?
ນັກທຸຣະກິຈ: 3 ຫໍ່ 5,000 ກີບ.
ນັກຂ່າວ: ດຽວນີ້ ເປັນຫໍ່ລະ 4,000 ລະຫວະ?
ນັກທຸຣະກິຈ: ເອີ ກະຫໍ່ນຶ່ງ 4,000 ກີບລະເນາະ, ໄຂ່ກະໜ່ວຍນຶ່ງ 2,000 ກີບ. ບໍ່ມີຫຼຸດ ຊື່ທໍ່ໃດ ກະໄລ່ໜ່ວຍລະ 2,000 ໂລດ.
ກ່ອນໂຄວິດ ມັນກະ 3 ໜ່ວຍ 2,000 ກີບ.
ນັກຂ່າວ: ຊາວບ້ານຕາມທີ່ເຮົາເຫັນ ເຂົາເຈົ້າດຳລົງຊີວິດ ຢູ່ຈັ່ງໃດ?
ນັກທຸຣະກິຈ: ກະມີຊີວິດເດີມໆ [ການດຳຣົງ] ໄປຊັ້ນແຫຼ ບ້ານນອກ ກະອາໃສເງິນລູກ ໄປໄທຍ ພໍມີແນວຊື້ຢູ່ຊື້ກິນໄປຊັ້ນແຫຼະ.
ນັກຂ່າວ: ແຕ່ວ່າ ຜູ້ທີ່ບໍ່ມີລູກມີເຕົ້າ ໄປເຮັດວຽກຢູ່ຕ່າງປະເທດ ເຂົາເຈົ້າດຳລົງຊີວິດຢູ່ຈັ່ງໃດ?
ນັກທຸຣະກິຈ: ກະຢູ່ໄປຊັ້ນແຫຼະ ກະຝືດເຄືອງກະອົດຊັ້ນຕີ້ ເຄີຍໄດ້ກິນເຄິ່ງນຶ່ງກະຫຼຸດລົງມາໄປຊັ້ນແຫຼະ ເຄີຍກິນນ້ຳປາແກ້ວນຶ່ງສອງອາທິດ ເຈົ້າຕ້ອງກິນໃຫ້ໄດ້ແກ້ວນຶ່ງ ເດືອນເຄິ່ງຫຼື ສອງເດືອນໄປຊັ້ນແຫຼະ. ນ້ຳປາກະແພງເດ້ ແກ້ວນຶ່ງ 20 ປາຍພັນ ກີບ.
ນັກຂ່າວ: ຢູ່ບ້ານເຮົານີ້ ເປັນເຖິງຂະໜາດນັ້ນຫວະດຽວນີ້?
ນັກທຸຣະກິຈ: ຫ້ວຍມັນຕ້ອງໄດ້ປະຢັດຊັ້ນໄດ໋ ຄັນຜູ້ມີເງິນມີອັນນີ້ແດ່ເຂົາກະບໍ່ປະຢັດ ຜູ້ຫາເຂົ້າກິນຄ່ຳ ໂອ້ ໄດ້ປະຢັດ ຊື້ອີ່ຫຍັງກິນຫວິດໜ້າຫວິດຫຼັງ ຜູ້ມີເງິນເຂົາກະສະບາຍ ໂອ້ສະພາບໜັກໄດ໋.
ມີແຕ່ຢູ່ໃນເມືອງໜີ້ແຫຼ ເພິ່ນເຫັນມັນບໍ່ໜັກ ເພາະມັນ ເພາະການຈະລາຈອນ ຂອງລາຍໄດ້ມັນດີແດ່ ຄືວຽງຈັນ ຂ້ອຍກັບຂຶ້ນມາ 3 ເດືອນ ກະລຳບາກຢູ່ ຂອງກະແພງຄືກັນຫັ້ນແຫຼະ ແພງກະແຕ່ວ່າ ພໍມີລາຍໄດ້ຈຸນເຈືອ ພໍໄດ້ແດ່ໜ້ອຍນຶ່ງວ່າຊັ້ນຊະ.
ນັກຂ່າວ: ແຕ່ວ່າ ຢູ່ເຂດນອກໂຕເມືອງ ຢູ່ເຂດຊົນນະບົດເດ້ເປັນຈັ່ງໃດ?
ນັກທຸຣະກິຈ: ເຂດຊົນນະບົດ ໂອ້ຍ ກະລຳບາກຫັ້ນແຫຼວ ກະບໍ່ຄືເກົ່າ ເງິນຫາກະໄດ້ຍາກ ໄດ້ໜ້ອຍ ມັນກະບໍ່ມີຄືເກົ່າວຽກອັນນັ້ນອັນນີ້.
ກະຄ່ອຍໆ ຟື້ນດີກ່ອນເກົ່າຢູ່ ດີກວ່າແຕ່ເປີດປະເທດມານີ້ ຫາກແຕ່ມັນໃຫ້ດີກ່ອນໂຄວິດນີ້ ມັນກະຍັງບໍ່ດີ ເວົ້າແທ້ບໍ່ທັນຟື້ນໂຕນະ ເວົ້າເລື່ອງຄົນໄຂ້ກະຍັງ ເອົາເຂົ້າໃສ່ປາກກະ ກືນໄປນຳ ຊິຮາກໄປນຳຊັ້ນແຫຼະ ດີກວ່າກິນບໍ່ໄດ້ຈັກດີ້ ເປັນໄຂ້ ບໍ່ມີແຮງ ບໍ່ມີເຮື່ອໄປຊັ້ນແຫຼະ ທຸກຢ່າງມັນບໍ່ທັນ ກັບຄືນສູ່ຮູບເດີມ ໜັກໄດ໋ ຕ້ອງໄດ້ປະຢັດ.
ປະຊາຊົນ ທ່ານນຶ່ງກ່າວວ່າ:
“ຕອນນີ້ ຊີ້ນງົວເບີ 1 ນີ້ ຄິດເປັນເງິນລາວປະມານ 125,000 ກີບ ຢູ່ຕລາດໂພນສະຫວ່າງ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ. ແຕ່ກ່ອນໂຄວິດຣະບາດ ມີລາຄາຢູ່ທີ່ 70,000 ກີບ, ແຕ່ກ່ອນ ຊີ້ນໄກ່ ກິໂລກຼາມ 30,000 ກີບ ຫຼື 35,000 ກີບ ແຕ່ປັດຈຸບັນ ປະມານ 75,000 ກີບ.”
ທະນາຄານໂລກ ຄາດການວ່າ ໃນປີ 2023 ເສຖກິຈລາວຈະເຕີບໂຕພຽງແຕ່ 3.8% ເທົ່ານັ້ນ ໃນຂະນະທີ່ ທະນາຄານພັທນາເອເຊັຽ ຄາດການວ່າ ເສຖກິຈລາວ ຈະເຕີບໂຕຢູ່ທີ່ 3.5 ເທົ່ານັ້ນ.
ນັບແຕ່ປີ 2023-2026, ຣັຖບານລາວ ຈະຕ້ອງຈ່າຍໜີ້ຕ່າງປະເທດ ມູນຄ່າ 1.3 ຕື້ ໂດລ້າຣ໌ ໃນແຕ່ລະປີ, ເຊິ່ງສ່ວນຫຼາຍ ເປັນເງິນກູ້ຢືມມາຈາກຈີນ, ແຕ່ ນັກວິຊາການ ກໍໃຫ້ທັສນະວ່າ ຣັຖບານລາວ ຈະສາມາດຂໍເລື່ອນການຊຳລະໜີ້ ຈາກຈີນ ໄດ້.
ທະນາຄານໂລກປະເມີນວ່າ ໃນທ້າຍປີ 2022 ຈຳນວນໜີ້ສິນ ຂອງປະເທດລາວສູງຂຶ້ນ 100% ຂອງລວມຍອດມູນຄ່າ ຜລິດຕະພັນພາຍໃນ ຫຼື GDP.
ທະນາຄານໂລກ ໄດ້ອອກບົດຣາຍງານ ໃນປີ 2022 ທີ່ຜ່ານມາ ກ່ຽວກັບເລື່ອງເສຖກິຈລາວ ແລະ ໄດ້ມີການປະເມີນໄວ້ຕອນນຶ່ງວ່າ ໜີ້ສິນຂອງປະເທດລາວ ຈະເພີ່ມຂຶ້ນເປັນ 100% ຂອງລວມຍອດມູນຄ່າຜລິດຕະພັນ ພາຍໃນຂອງລາວ.
ຣັຖບານ ຈະຫາເງິນມາໃຊ້ໜີ້ ກໍຄື ການໃຫ້ສຳປະທານຂຸດຄົ້ນບໍ່ແຮ່ ຫຼື ເອົາບໍ່ແຮ່ມາໃຊ້ໜີ້ແທນ.
ທ່ານ ບຸນໂຈມ ອຸບົນປະເສີດ ອະດີດ ຣັຖມົນຕຣີ ກະຊວງການເງິນ ໄດ້ກ່າວ ຢູ່ໃນກອງປະຊຸມສມັຍສາມັນເທື່ອທີ 3 ຂອງສະແຫ່ງຊາຕ ຊຸດທີ 9 ຫຼື ກອງປະຊຸມສະພາ ໃນວັນທີ 20 ມິຖຸນາ 2022 ຕອນນຶ່ງວ່າ:
“ໃນປີ 2010 ເຮົາໃຊ້ໜີ້ຕ່າງປະເທດ ບໍ່ເກີນ 160 ລ້ານ ໂດລ້າຣ໌ ສະຫະຣັຖ ປົກຕິ ລາຍຮັບພາຍໃນເຮົາກະສາມາດປະຄັບປະຄອງໄດ້ ແຕ່ພວກເຮົາກະທົບແຮງເລີ່ມແຕ່ປີ 2019 ຂຶ້ນມານີ້ ແມ່ນ 1,200 ລ້ານ ໂດລ້າຣ໌ ສະຫະຣັຖ ຕໍ່ປີ ມາຮອດປີ 2022 ນີ້ລະແມ່ນ 1,400 ລ້ານໂດລ້າຣ໌ ສະຫະຣັຖຕໍ່ປີ ສະເພາະໃຊ້ໜີ້ສິນຕ່າງປະເທດ.”
ນອກຈາກນີ້ ຄະນະຜູ້ແທນກອງທຶນການເງິນ ລະຫວ່າງປະເທດ ຫລື IMF ເດີນທາງມາຢ້ຽມຢາມ ສປປ ລາວ ຢ່າງເປັນທາງການ ລະຫວ່າງວັນທີ 26 ມົກຣາ ຫາ ວັນທີ 8 ກຸມພາ 2023 ນີ້ ເພື່ອປະເມີນເສຖກິຈມະຫາພາກ ຂອງປະເທດລາວ ປະຈຳປີ 2022 ຕາມພັນທະຂອງປະເທດ ສະມາຊິກກອງທຶນການເງິນ ລະຫວ່າງປະເທດ. ຄະນະຜູ້ແທນກອງທຶນການເງິນ ລະຫວ່າງປະເທດ ເນັ້ນໃຫ້ປະເທດລາວ ຈະຕ້ອງເນັ້ນຫນັກ ທີ່ຈະແກ້ໄຂບັນຫາຕ່າງໆ ໃຫ້ເປັນຮູບປະທັມຫຼຼາຍຂຶ້ນ ທັງການພັທນາເສຖກິຈ, ການເງິນພາກຣັຖ, ນະໂຍບາຍເງິນຕຣາ, ອັດຕຣາເງິນເຟີ້ ແລະ ອັດຕຣາແລກປ່ຽນ.