ဥသူထ ကရင်စစ်ေူပးဒုက္ခသည်တြေ နေရပ် ူမန်မာူပည်ကို ူပန်ဖိုႛ ထိုင်းအာဏာပိုင်တြေ ေူပာုကား

ကရင်စစ်ေူပးဒုက္ခသည် ၁၂၀၀ ကေဵာ် ယာယီ ခိုလြံနေတဲ့ ထိုင်းူမန်မာနယ်စပ် တပ်ခ႟ိုင်အတြင်းရြိ ဥသူထ ဒုက္ခသည်စခန်းကို ထိုင်းစစ်တပ် အာဏာပိုင်တေကြ ဇန်နဝၝရီ ၂၈ ရက် ဒီကနေႛ လာရောက်္ဘပီး ဒုက္ခသည်တေကြို နေရပ်ကိုူပန်ဖိုႛ ေူပာဆိုခဲ့တယ်လိုႛ ဒုက္ခသည်တေကြို ကူညီဆောင်႟ြက်ပေးနေတဲ့ ကရင်လူငယ် တဦးက RFA ကို ေူပာပၝတယ်။

စစ်တပ်၏ ရက်စက် ုကမ်းုကြတ်မမြဵားေုကာင့် တောင်ငိူံြင့် ညောင်လေးပင်ခ႟ိုင်မြ ေူပးလာသော ကရင်ဒုက္ခသည် အမဵိြးသမီးိံြင့် ကလေးမဵားကို မိုးရေထဲတြင် တြေႚရပုံ ူဖစ်ပၝသည်။ (Photo: Courtesy of Free Burma Rangers) (Photo: Courtesy of Free Burma Rangers)

“ဒီနေႛ သူတိုႛ ထိုင်းထဲက စစ်သားတြေ အယောက် ၃၀ လောက် ရောက်လာတယ်။ လ္ဘာပီးတော့ စခန်းထဲ သြား္ဘပီးတော့ သူတိုႛ ေူပာတာပေၝ့၊ နင်တိုႛ ဒီမြာ နေလိုႛ မရတော့ဘူး၊ နင်တိုႛ ူပန်ရတော့မယ်၊ ဘာူဖစ်လိုႛလဲဆိုတော့ နင်တိုႛ ဒီမြာ ုကာုကာ နေလိုႛမရဘူး၊ ဘာူဖစ်လိုႛလဲဆိုတော့ နင်တိုႛ ိံိုင်ငံမဟုတ်ဖူးပေၝ့၊ ဟိုမြာလည်း နင်တိုႛ ႟ြာဖက်မြာလည်း အခု တိုက်ပြဲ မရြိတော့ဘူး၊ နင်တိုႛ ူပန်ရတော့မယ် အဲလို သူတိုႛ လာေူပာသြားတော့ ဟိုက ႟ြာသားတေကြ ဘယ်လို ူပန်ေူပာလဲဆိုတော့ ကဋ္ဋန်တော်တိုႛ ူပန်လိုႛ မရဲဘူး၊ ဒၝပေမဲ့ ဒီမြာလည်း နေလိုႛမရဘူးဆိုတော့ ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲ။ ကဋ္ဋန်တော်တိုႛကို စဉ်းစားပေးပေၝ့။”

“အခု နေႛတိုင်း ဗုံးတေဘြာတြေ ပေၝက်နေတယ်။ အဲလိုမဵိြး ႟ြာသားတေကြ ူပန်ေူပာတယ်ပေၝ့။ နောက်္ဘပီးတော့ ကဋ္ဋန်တော်တိုႛမြာ ူပန်ရင်လည်း ကဋ္ဋန်တော်တိုႛမြာ စားစရာရိက္ခာတြေ ဘာတြေ စီစဉ်ပေးပေၝ့။ ကဋ္ဋန်တော်တိုႛ တလစာ အဲလိုမဵိြး လာယူလိုႛရရင် ကဋ္ဋန်တော်တိုႛ ူပန်မယ်၊ ႟ြာသားတေကြ အဲလိုမဵိြး ူပန်ေူပာထားတယ်။”

လောလောဆယ်မြာ တိုက်ပဲြတေမြရြိပေမဲ့ ဒုက္ခသည်တြေ နေရပ်ကိုူပန်ရင် အဓိက ရင်ဆိုင်ရမဲ့ အ္ဈိံာရယ်က ူမန်မာစစ်တပ်၊ DKBA နဲႛ KNU တိုႛအူပန်အလြန် ူမၟြပ်ထားတဲ့ ေူမူမၟြပ်မိုင်းတြေ ူဖစ်တယ်လိုႛ ဒုက္ခသည်တေကြေူပာပၝတယ်။

ဒၝအူပင် နေရပ်မအေးခဵမ်းတာေုကာင့် စားဝတ်နေရေးအတြက် လယ်ယာလုပ်ငန်းတြေူပန်စဖိုႛ အခက်အခဲတြေ အမဵားဋ္ဌကီးရြိနေတယ်လိုႛလည်း ဆိုပၝတယ်။

ထိုင်းအာဏာပိုင်တေဘြက်က ူပန်ခိုင်းနေတဲ့ ဒုက္ခသည်ဦးရေအမဵားစုမြာ ကလေးတေနြဲႛ အမဵြိးသမီးတြေူဖစ်နေပၝတယ်။

အခုဥသူထ စခန်းမြာဆိုရင် ဒုက္ခသည် ၁၂၀၀ ကေဵာ်ထဲမြာ ၁၂ိံြစ်အောက် ကလေး ၇၀၀ ကေဵာ်၊ ၅ ိံြစ်အောက်ကလေး ၂၀၀ ကေဵာ်ရြိနေပၝတယ်။

္ဘပီးခဲ့တဲ့ိံြစ်လယ်ပိုင်းက ူမန်မာစစ်တပ်နဲႛ ဗုဒ္ဌဘာသာ ကရင် တပ်မတော် DKBA တိုႛပူးပေၝင်း ထိုးစစ်ဆင်မြေုကာင့် ထိုင်းူမန်မာနယ်စပ်ကို ကရင်စစ်ေူပးဒုက္ခသည်စုစုပေၝင်း လေးထောင်ကေဵာ် ထြက်ေူပးခိုလြံခဲ့ုကပၝတယ်။

တခဵိန်တည်းမြာလည်း နော်ဖိုးဝၝး နဲႛ ဥသူထ ယာယီဒုက္ခသည် စခန်းတြေ မြာကဵန်ရြိနေတဲ့ ကရင်စစ်ေူပး ဒုက္ခသည်တေနြဲႛပတ်သက်္ဘပီး ဘယ်လိုရြေႚဆက်ဆောင်႟ြက်ရမလဲ ဆိုတာ လေ့လာ စုံစမ်းဦးမယ်လိုႛ ထိုင်းလြတ်တော် အမဵိြးသား လူႛအခြင့်အရေး ကော်မတီ ဥက္ကှူက RFA ကို ေူပာပၝတယ်။

္ဘပီးခဲတဲ့ ၂၀၀၉ခိုံြစ် ဇြန်လပိုင်းက ထိုင်းူမန်မာ နယ်စပ်အနီးမြာ ကရင်အမဵိြးသား လြတ်ေူမာက်ရေး တပ်မတော်  (KNLA) နဲႛ ဒီမိုကရက်တစ် ဗုဒ္ဌဘာသာ ကရင်တပ်မတော် (DKBA) တပ်ဖြဲႚတြေုကား တိုက်ပြဲတြေ ူဖစ်ပြားခဲ့တဲ့အတြက် ကရင်တိုင်းရင်းသား သုံးထောင်ကေဵာ် ထိုင်းိံိုင်ငံထဲကို ထြက်ေူပးလာခဲ့ုကပၝတယ်။

စစ်ေူပးဒုက္ခသည်တေကြို ထိုင်းစစ်တပ်က တပ်ခ႟ိုင်၊ ထဆောင်ယန်း နယ်ထဲက နော်ဖိုးဝၝး နဲႛ ဥသူထ မြာ စခန်းဖြင့်္ဘပီးယာယီခိုလံခြြင့် ူပခြဲ့ပၝတယ်။ အဲဒီနောက် တခဵိြႚကို ထိုင်းစစ်တပ်က ူမန်မာူပည်ထဲ တသုတ်ခဵင်း ူပန်ပိုႛခဲ့ရာမြာ အခုအခၝ ဒုက္ခသည် ၁၈၀၀ လောက် ကဵန်ရြိနေတယ်လိုႛ ထိုင်းသတင်းမီဒီယာတေကြ ဆိုပၝတယ်။

ကဵန်ရြိနေသေးတဲ့ ဒုက္ခသည်တေကြိုလည်း ထိုင်းစစ်တပ်က အ္ဘပီးသတ် ူပန်ပိုႛဖိုႛ စီစဉ်နေရာမြာ လူႛအခြင့်အရေးအဖြဲႚတေကြ သူတိုႛကို အတင်းအကဵပ် ူပန်ပိုႛရင် လု္ဘံခံြရေး အရ အ္ဈိံရာယ်ရြိတာမိုႛ ဆိုင်းငံ့ထားဖိုႛ တောင်းဆိုခဲ့ုကပၝတယ်။

ဒီကိင်္စနဲႛပတ်သက်္ဘပီး ထိုင်းလြတ်တော် အမဵိြးသား လူႛအခြင့်အရေး ကော်မတီ ဥက္ကှူ လြတ်တော်အမတ် ဆြန်ခဵိြင်း စဝမ်ခမ်းက RFA ကို ေူပာဆိုရာမြာ တကယ်လိုႛ ဒုက္ခသည်တေကြို အေူခအနေ မစုံစမ်းပဲ အတင်းအကဵပ် ူပန်ပိုႛတာတြေ ရြိခဲ့တယ်လိုႛ တြေႚရြိတယ်ဆိုရင် ကြင်းဆင်းလေ့လာဖိုႛ လိုအပ်တဲ့အေုကာင်း၊ ဒၝပေမဲ့ မိမိရဲ့ အတြေႚအဋ္ဌကံြ အရကတော့ သူတိုႛကို ူပန်ပိုႛဦးမြာ မဟုတ်တဲ့အေုကာင်း စုံစမ်းစစ်ဆေးမြတေကြို အာဏာပိုင်တေအြနေနဲႛ စောင့်ုကည့်ဦးမြာ ူဖစ်ေုကာင်း ေူဖုကားခဲ့ပၝတယ်။

တပ်ခ႟ိုင် နရစြမ်က စစ်တပ်ကို RFA က မေးူမန်းတဲ့အခၝမြာ စစ်ေူပးဒုက္ခသည်တြေ ူပန်ပိုႛရေး အစီအစဉ်ကို အကန်ႛအသတ်မရြိ ဆိုင်းငံ့ထားပၝတယ်လိုႛ ေူဖုကားခဲ့ ပၝတယ်။

ဥသူထ ကရင်စစ်ေူပးဒုက္ခသည်တေရြဲ့ နောက်ဆုံးအေူခအနေနဲႛ ပတ်သက်္ဘပီးတော့ ကရင်သတင်းဌာန (KIC) ရဲ့ အယ်ဒီတာ နန်ဖောဂေကို RFA မြ မအင်ုကင်းိံိုင်က ဆက်သြယ် မေးူမန်းထားပၝတယ်။

ဆက်သြယ်မေးူမန်းခဵက်။
အသံဖိုင်ယူရန်
2025 M Street NW
Washington, DC 20036
+1 (202) 530-4900
burweb@rfa.org