ຫຼາຍແຂວງ ສລອງ ວັນປະຊາກອນ ໂລກ

ຫຼາຍແຂວງໃນລາວ ສລອງ ວັນປະຊາກອນໂລກ ຄົບຮອບ 33 ປີ ພາຍໃຕ້ຫົວຂໍ້ “ຫົນທາງສູ່ຄວາມໝັ້ນຄົງ ດ້ານປະຊາກອນ” ສນັບສນູນສິ​ທທິ ແລະ ທາງເລືອກສໍາລັບທຸກຄົນ. ໃນຂະນະ ບັນຫາການເຂົ້າເຖິງການວາງແຜນຄອບຄົວ ແລະ ທາງເລືອກ ແລະ ການຄຸມກໍາເນີດ ຂອງຊາວໜຸ່ມແມ່ຍິ່ງ ຢູ່ເຂດຊົນນະບົດ ຍັງພົບຄວາມທ້າທາຍ ທີ່ຈະບັນລຸ ຄໍາໝັ້ນສັນຍາ ຕໍ່ກອງປະຊຸມສາກົນ ກ່ຽວກັບປະຊາກອນ ແລະ ການພັທນາຄັ້ງທີ 25 ຫຼື ICPD25 ຮອດປີ 2030 ຈະຢຸດຕິອັດຕຣາການຕາຍຂອງແມ່.​

ຮອດປີ 2030 ​ຈະເພີ່ມອັດຕຣາ ການນໍາໃຊ້ວິທີ່ການຄຸ້ມກໍາເນີດ ໃຫ້ກວມ 70 ເປີເຊັນ ສ່ວນປີ 2021 ອັດຕຣາການຄຸມກໍາເນີດ ກວມເອົາ 53 ເປີເຊັນ. ທາງການລາວ ມີວາງແຜນການເອົາໄວ້ ຮອດປີ 2030 ຈະຕ້ອງມີຜູ້ວາງແຜນຄອບຄົວຕື່ມອີກ  140,000 ຄົນ ສ່ວນວ່າ ປີ 2012-2021 ມີ ຜູ້ວາງແຜນຄອບຄົວ 190,000 ​ຄົນ.​

ແຂວງຫລວງພຣະບາງ ກໍເປັນແຂວງນຶ່ງ ທີ່​ມີບັນຫາເຣື່ອງຊົນເຜົ່າ ແຕ່ງງານແຕ່ອາຍຸ 12-13 ປີ ເຊິ່ງມີການປະຕິບັດກັນ​ມາ ຈົນກາຍເປັນຄວາມຊິນເຄີຍ, ແລະ ເຮັດໃຫ້ ແມ່ຍິງ ອາຍຸ 17 ບາງຄົນ ມີລູກຮອດ 3 ຄົນແລ້ວ ຫຼື ບາງກໍຣະນີ ແມ່ຍິງກໍເສັຽຊີວິຕ ໃນເວລາເກີດລູກ.​

ເຈົ້າໜ້າທີ່ ຜແນກສາທາຣະນະສຸຂ ແຂວງຫລວງພຣະບາງ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນວັນທີ 21 ກໍຣະກະດາ ວ່າ:

“ແຕ່ມັນມົ້ງນີ້​ມັນມີບັນຫາ ໃຫ້ພວກເຮົາວ່າ ມັນແຕ່ງງານແຕ່ອາຍຸ 12-13 ປີ ນີ້ນ່າ. ພວກເອື້ອຍ ກໍອຸກໃຈ ເວົ້າກໍເຄີຍໄດ້ສຶກສາ ໄປລົມພໍ່ແມ່ ລົມນາຍບ້ານ ເປັນຫຍັງ ໃຫ້ອະນຸຍາດເອົາ ມິຫຍັງຫັ້ນນ່າ ແຕ່ວ່າ ທາງບ້ານນີ້ ວ່າບໍ່ໄດ້ ເຜົ່າມົ້ງນີ້ ມັນອັນຕຣາຍ ເພາະວ່າ ຄັນຖ້າບໍ່ໃຫ້ເຂົາແຕ່ງງານ ຄັນນັ້ນແລ້ວ ເຂົາກິນຢາຕາຍ ເຮົາກໍເວົ້າປັດໃຈຄວາມສ່ຽງ ວ່າ ເຈົ້າຊິມີຄວາມສ່ຽງ ຕໍ່ການມີລູກ ການຖືພາ ແມ່ນຫຍັງຕ່າງໆ ແຕ່ເຂົາກໍບໍ່ຟັງເຮົາ.”

ຍາງນາງ ຍັງກ່າວຕື່ມວ່າ ໄລຍະໂຄວິດ-19​ ຣະບາດ ແຂວງຫລວງພຣະບາງ ຍັງຂາດເຄື່ອງມື ແລະ ຢາ ໃນການຄຸມກໍາເນີນ ສະນັ້ນ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ອັດຕຣາການຄຸມກໍາເນີດ ແບບ CPR ໃນປີ 2021 ໄດ້ພຽງແຕ່ 53 ເປີເຊັນ. ການຄຸມກໍາເນີນ ຢູ່ແຂວງຫລວງພຣະບາງ ປະກອບມີ ການໃສ່ຫ່ວງ, ກິນຢາ ແລະ ແບບ​ຝັງ​ເຂັມ.​

ໃນ​ປີ 2021, ຜູ້​ໃຊ້​ບໍ​ຣິ​ການວາງ​ແຜນ​ຄອບ​ຄົວ ຢູ່ ແຂວງ​ຈຳ​ປາ​ສັກ ມີ​ພຽງ 39 ເປີ​ເຊັນ ຂະ​ນະ​ທີ່ ປີ 2020 ແຂວງ ຈຳ​ປາ​ສັກ ມີ​ຜູ້​ໃຊ້​ບໍ​ຣິ​ການ​ວາງ​ແຜນຄອບ​ຄົວ 44 ເປີ​ເຊັນ ຍ້ອນ​ວ່າ ໃນ​ໄລ​ຍະ​ການ​ແຜ່​ຣະ​ບາດ​ໂຄວິດ-19 ຊາວ​ໜຸ່ມ ແມ່​ຍິງ ບໍ່​ສາ​ມາດ​ເດີນ​ທາງ​ເຂົ້າ​ເມືອງ ແລະ ແຂວງ ເພື່ອ​ຮັບ​ການ​ບໍ​ຣິ​ການ​ວາງ​ແຜນ​ຄອ​ບ​ຄົວໄດ້​ອີກ.

ໃນ​ຂະ​ນະ​ທີ່ ທີມ​ແພດ-ໝໍ ແຂວງ​ຈຳ​ປາ​ສັກ ກໍ​ໄດ້ ຂຽນ​ແຜນ​ສ​ເນີ ຂຶ້ນ​ບັນ​ຊີ​ຢາ ແລະ ເຄື່ອງ​ມື​ທາງ​ການ​ແພດ ທີ່ຕ້ອງ​ການໄປ​ຍັງ​ຂັ້ນ​ສູນ​ກາງ ແລະ ​ໃຫ້​ໂຄ​ສ​ນາ ​ວາງ​ແຜນ​ຄອບ​ຄົວ ໃຫ້​ຫຼາຍ​ຂຶ້ນ.

ເຈົ້າ​ໜ້າ​ທີ່ ​ຜ​ແນກ​ສາ​ທາ​ຣະ​ນະ​ສຸ​ຂ ແຂວງ​ຈຳ​ປາ​ສັກ ກ່າວ​ໃນ​ວັນ​ທີ 21 ກໍ​ຣະ​ກະ​ດາ ວ່າ:

“ເຮົາ​ພະ​ຍາ​ຍາມ ຂ​ຍາຍ​ການ​ໂຄ​ສ​ນານີ້​ນ່າ ໃຫ້​ມັນ​ຫຼາຍ​ຂຶ້ນ ໄປ​ຮອດ​ເຂດ​ຫ່າງ​ໄກ​. ເຮົາ​ກໍ​ວ່າ ເອີ ມັນ​ຈັ່ງ​ຊິ​ດີຂຶ້ນ ເຂົາ​ເຈົ້າ​ໄປ​ຊື້​ຢາ​ກິນ​ເອງ ຢູ່​ນຳ​ຮ້ານ ເຮົາ​ກໍ​ຍັງ​ບໍ່​ທັນ​ໄດ້​ເກັບ​ໂຕ​ນີ້ຫັ້ນ. ເຮົາ​ກໍ​ອັນ​ນັ້ນ​ຫັ້ນ ເຮົາ​ກໍ​ສ​ເນີ​ສູນ​ກາງ ວ່າ ອັນ​ນັ້ນ ຂໍ​ໃຫ້​ເພິ່ນ​ຈັດ​ສົ່ງ​ຢາ​ມາ​ໃຫ້​ປົກ​ຕິ ຄັນ​ຖ້າວ່າ ເຂົາ​ເຈົ້າ​ໄດ້​ວາງ​ແຜນ​ຄອບ​ຄົວ​ເນາະ ມັນ​ກໍ​ກ່ຽວ​ຂ້ອງ​ທາງ​ດ້ານ​ສຸ​ຂ​ພາບ​ແມ່. ສຸ​ຂ​ພາບ​ດີ ມີ​ລູກ​ຫ່າງ ບໍ່​ມີ​ລູກ​ຫຼາຍຄົນ ຫ່າງ​ໄກ ທຸກ​ຍາກ.”

ຍານາງ ກ່າວ​ຕື່ມ​ວ່າ ອັນ​ຕ​ຣາ​ການຕາຍ​ຂອງ​ແມ່ ຢູ່ ແຂວງ​ຈຳ​ປາ​ສັກ ໄລ​ຍະ 6 ເດືອນ ຕົ້ນ​ປີມີ​ແມ່​ເສັຽ​ຊີ​ວິຕ 1 ຄົນ ເຊິ່ງ​ເປັນ​ຈຳ​ນວນ​ທີ່​ຫຼຸດ​ລົງ​ຫຼາຍ​ຈາກ​ປີ 2021 ທີ່​ຜ່ານ​ມາ ທີ່ຈຳ​ນວນ​ການ​ຕາຍ​ ຂອງ​ແມ່ມີ​ເຖິງ 10 ຄົນ. 

ສ່ວນ​ຢູ່ ແຂວງ​ຫລວງພ​ຣະ​ບາງ ກໍ​ມີ​ຄົນ​ງານ​ລາວ ຈາກ​ປະ​ເທດ​ໄທ​ຍ ເດີນ​ທາງ​ກັບ​ບ້ານ ແລະ ຈຳ​ນວນ​ນຶ່ງ ກໍ​ຕິດ​ເຊື້ອ HIV/Aids ໂດຍ​ບໍ່​ຮູ້​ໂຕ ຈຶ່ງ​ມີ​ລູກ​ນຳ​ກັນ ເຮັດ​ໃຫ້​ເມື່ອ​ລູກ​ເກີດ​ມາ ກໍ​ມີ​ເຊື້ອ​ດັ່ງ​ກ່າວ​ນຳ​ດ້ວຍ, ປັດ​ຈຸ​ບັນ ຜູ້​ເປັນ​ພໍ່ ແລະ ແມ່ ໄດ້​ເສັຽ​ຊີ​ວິຕແລ້ວ ເຫຼືອ​ແຕ່​ລູກ ເປັນ​ເດັກ​ຍິງ​ອາ​ຍຸ 5 ປີ ທີ່​ຢູ່​ໃນ​ການ​ດູ​ແລ​ຂອງ​ທີມ​ແພດ-ໝໍ ຢ່າງ​ໃກ້​ຊິດ ເພື່ອ​ໃຫ້​ເດັກ​ຍິງ​ຄົນ​ດັ່ງ​ກ່າວ ກິນ​ຢາ​ຢັບ​ຢັ້ງ​ເຊື້ອ HIV ແລະ ມີ​ຊີ​ວິດຕຢູ່​ໄດ້ ​ຄືຄົນ​ປົກ​ຕິ.

ເຫດ​ການ​ດັ່ງ​ກ່າວ ເຮັດ​ໃຫ້​ທີມ​ງານ​ແພດ-ໝໍ ແຂວງ​ຫລວງ​ພ​ຣະ​ບາງ ເລັງ​ເຫັນ​ວ່າ ຊາວ​ໜຸ່ມແມ່​ຍິງ​ລາວ ພາຍ​ໃນ​ແຂວງ​ຫລວງ​ພ​ຣະ​ບາງ ບໍ່​ມີ​ຄວາມ​ຕ​ະ​ໜັກ ແລະ ເຂົ້າ​ໃຈ​ການ​ປ້ອງ​ກັນ ດ້ວຍ​ການ​ໃສ່​ຖົງ​ຢາງ​ອະ​ນາ​ມັຍ ເຊິ່ງ​ເປັນ 1 ໃນ 7 ວີ​ທີ​ການ​ຄຸມ​ກຳ​ເນີດ ແລະ ການປ້ອງ​ກັນ​ພະ​ຍາດ​ຕິດ​ຕໍ່​ທາງ​ເພດ​ສັມ​ພັນ ຫຼື ພ​ຕ​ພ. ເຈົ້າ​ໜ້າ​ທີ່ ອົງ​ການ​ຈັດ​ຕັ້ງ​ພາກ​ປະ​ຊາ​ສັງ​ຄົມ ແຂວງຫລວງ​ພ​ຣະ​ບາງ ໄດ້​ກ່າວ​ວ່າ​ໃນວັນ​ທີ 21 ກໍ​ຣະ​ກະ​ດາ ວ່າ:

“ເຮົາ​ກະ​ບອກ​ມັນ​ເປັນ​ສິ່ງ​ດຽວ ສຳ​ລັບ​ການ​ປ້ອງ​ກັນ. ບໍ່​ໃຫ້​ຖື​ພາ ຊື່ໆ ແຕ່​ເຣື່ອງ ພ​ຕ​ພ ນີ້ ມັນ​ປ້ອງ​ກັນ​ບໍ່​ໄດ້ ເຮົາ​ກໍ​ບອກ ເຣື່ອງ​ການ​ນຳ​ໃຊ້​ຖົງ​ຢາງ ອະ​ນາ​ມັຍ ເຂົາ ກໍ​ຍັງ​ເປັນ​ການ​ໜ້າ​ອາຍຢູ່ ເມື່ອ​ເວ​ລາເອົາ​ຂໍ້​ມູນ ສຸ​ຂ​ສຶກ​ສານີ້ ຜົວ​ບໍ່​ມີນີ້ ມີ​ແຕ່​ເມັຽມານີ້ ມັນ​ກໍ​ຄາ ຢູ່​ແຕ່​ບ່ອນນີ້ ແຫຼະເຮົາ​ນ່າ ເພິ່ນບໍ່​ຢາກ​ໃຫ້​ເພິ່ນ ຄິດ​ວ່າ ເມັ​ຽເພິ່ນ​ປ້ອງ​ກັນ​ແລ້ວ ຊິບໍ່​ມີ​ບັນ​ຫາ ແຕ່​ສຸດ​ທ້າຍ ມັນ ມີ​ບັນ​ຫາ​ເຣື່ອງ ພ​ຕ​ພ ຫຼື​ວ່າ ດີ​ແທ້​ຜົວ​ດຽວ ເມັຽດຽວ ແຕ່​ວ່າ ມັນ​ບໍ່​ເປັນ​ຄື​ໃຈ​ເຮົາ​ໝົດ​ທຸກ​ຄົນ ຄື ເຮົາ​ຮູ້​ນາະ.”

ຍາ​ນາງ ກ່າວ​ຕື່ມວ່າ ຢູ່​ແຂວງ​ຫລວງ​ພ​ຣະ​ບາງ ນັບ​ແຕ່​ເດືອນ ມົກ​ກະ​ຣາ ຫາ ເດືອນ ມິ​ຖຸ​ນາ ປີ 2021 ຜ່ານ​ມາ ປະ​ເທດ​ລາວ ມີ​ຜູ້​ຕິດ​ເຊື້ອ HIV/Aids ຈຳ​ນວນ 818 ຄົນ ໃນ​ນັ້ນ ເພດ​ຊາຍ 558 ຄົນ, ຍິງ 260 ຄົນ ແລະ ໃນນັ້ນ ເສັຽ​ຊີ​ວິຕ 182 ຄົນ.  

ໜ່ວຍ​ງານ​ທີ່​ກ່ຽວ​ຂ້ອງເລັ່ງ​ໃສ່ ປູກ​ຈິດ​ສຳ​ນຶກ ໃຫ້​ແມ່​ມີ​ການ​ຄຸມ​ກຳ​ເນີດ ຫຼື ວ່າ ແຜນ​ຄອບ​ຄົວ ຢູ່​ເຂດຫ່າງ​ໄກ​ສອກ​ຫຼີກ ເພື່ອບໍ່​ໃຫ້​ເດັກ​ຍິງ ມີ​ລູກ​ກ່ອນ​ໄວ​ອັນ​ຄວນ.

ເຈົ້າ​ໜ້າ​ທີ່ ​ອົງການສະຫະປະຊາຊາຕ ກອງທຶນສະລັບປະຊາກອນ ຫຼື  (UNFPA) ໄດ້​ກ່າວ​ວ່າ:

“ເລັງ​ໃສ່​ເ​ປົ້າ​ໝາຍ ແມ່ນ ໄວ​ໜຸ່ມ ແມ່​ຍິງ ທີ່​ຢູ່​ຫ່າງ​ໄກ​ສອກ​ຫຼີກ ກັບແມ່​ຍິງທີ່​ວ່າ ເຂົາ​ເຈົ້າ​ບໍ່​ພ້ອມ​ທີ່​ຈະ​ມີ​ລູກ ເຂົາ​ເຈົ້າ ກໍ​ສາ​ມາດ​ໃຊ້​ຢາ​ຄຸມ​ກຳ​ເນີດ​ໄປ​ກ່ອນ ຈົນ​ຊິ​ເຂົ້າ​ເຖິງ​ໄວ​ອັນ​ຄວນ​ເນາະ ເພາະ​ວ່າ ເຂົາ​ເຈົ້າ​ແຕ່ງ​ງານ​ແຕ່​ກ່ອນ​ໄວ ໃຫ້​ເຂົາ​ເຈົ້າ​ມີ​ເວ​ລາ​ວາງ​ແຜນ ບາງ​ເທື່ອ​ເດັກ​ນ້ອຍ ທີ່​ວ່າ​ອູ້ມ​ເດັກ​ນ້ອຍຢູ່ ຄິດ​ວ່າ ແມ່ນ​ນ້ອງ​ເຂົາ​ເຈົ້າ ແຕ່​ວ່າ ແມ່ນ​ຈິງ ແມ່ນ​ຢູ່​ວ່າ ເຂົາ​ເຈົ້າ ທ້າ​ທາຍ ກໍ​ແມ່ນ​ເຣື້ອງ​ໃຫ້​ບໍ​ຣິ​ການ ທີ່​ເປັນ​ມິດ ຄື ແບບບໍ່​ເປັນ​ມິດ​ນຳ​ເຂົາ​ນ່າ ເວົ້າ​ແບບ​ເອີ ມາ​ເຮັດ​ຫຍັງ ບາງ​ເທື່ອ ເຂົາ​ກໍ​ໄປ​ບ່ອນ​ອື່ນ ບາງ​ເທື່ອ​ມີ​ລູກ​ກໍ​ໄປ​ເອົາ​ລູກ​ອອກ ແບບ​ບໍ່​ມີ​ແພດ​ຊ່ຽວ​ຊານ ແຕ່​ຈິງໆ ແລ້ວ ເຂົາ​ເຈົ້າ ສາ​ມາດ​ເຂົ້າ​ໄດ້ໝົດ​ທຸກໆ ບ່ອນ ຕາມ​ສະ​ຖານ​ທີ່​ບໍ​ຣິ​ການ ຢູ່​ໃນ​ລາວ​ນ່າ.”

ເຖິງ​ຢ່າງ​ໃດ​ກໍ​ຕາມ, ຂໍ້​ມູນ​ຈາກ​ ອົງການສະຫະປະຊາຊາຕ ກອງທຶນສຳລັບປະຊາກອນ UNFPA ໄດ້​ສະ​ແດງ​ໃຫ້​ເຫັນ​ວ່າ ປີ 2021 ມີ​ຈຳ​ນວນ​ແມ່​ທີ່​ຖືກ​ພາ ແບບບໍ່​ຕັ້ງ​ໃຈຫຼຸດ​ລົງ​ເຖິງ 243,000 ຄົນ ແລະ ການ​ລຸ​ລູກ​ແບບບໍ່​ປອດ​ພັຍ ​ຫຼຸດ​ລົງ​ເຖິງ 63,000 ຄົນ, ການ​ຕາຍ​ຂອງ​ແມ່​ ຫຼຸດ​ລົງ​ເຖິງ 170 ຄົນ.