ໂຕເລຂ ອຸບັດຕິເຫດ ໃນເທສການ ບຸນປີໃໝ່ລາວ ຫລຸດລົງ

ພັນເອກ ກົງສີ ສຸວັນນະຕຸ້ມ ຫົວໜ້າກົມຕຳຣວດຈະຣາຈອນ ກົມໃຫຍ່ຕຳຣວດ ກະຊວງປ້ອງກັນຄວາມສງົບ ຖແລງຂ່າວໃນວັນທີ 18 ເມສາ 2022 ນີ້ວ່າໄລຍະ 7 ວັນອັນຕະຣາຍຄືວັນທີ 11-17 ເມສາ 2022 ຊຶ່ງເປັນໄລຍະສເລີມສລອງ ງານບຸນປີໃໝ່ລາວ ທົ່ວປະເທດມີອຸບັດຕິເຫດເກີດຂຶ້ນທັງໝົດ 312 ຄັ້ງ, ໃນນີ້ມີຜູ້ໄດ້ຮັບບາດເຈັບ 552 ຄົນ ແລະ ເສັຽຊີວິດ 25 ຄົນ. ສ່ວນສາເຫດຂອງການເກີດອຸບັດຕິເຫດ ສ່ວນຫລາຍຍ້ອນຂັບຂີ່ຣົຖ ໃນຂະນະທີ່ມືນເມົາ.

ດັ່ງເຈົ້າໜ້າທີ່ຕຳຣວດ ຈະຣາຈອນຂັ້ນສູນກາງ ຜູ້ບໍ່ປະສົງອອກຊື່ແລະຕຳແໜ່ງ ທ່ານນຶ່ງກ່າວຕໍ່ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ເມື່ອວັນທີ 19 ເມສາ 2022 ນີ້ວ່າ:

“ມັນກໍມີຫລາຍເຫດການ ບາງທີກໍມີມືນເມົາ ບາງທີກໍເຫດສຸດວິສັຍ ມີຫລາຍກໍຣະນີ ບໍ່ກິນເຫລົ້າ ບໍ່ມີຫລາຍ ຫລືວ່າອັນອື່ນສາເຫດອື່ນ.”

ໃນຂະນະດຽວກັນ ການຂີ່ຣົຖໄວຂະນະມືນເມົາ ແລະບັນຫາສະພາບຣົຖທີ່ບໍ່ໄດ້ມາຕຖານ ແລະຖນົນຫົນທາງທີ່ຂາດການສ້ອມແປງ ຮວມເຖິງສັນຍາລັກທີ່ກ່ຽວກັບ ການຈະຣາຈອນຕ່າງໆ ທີ່ບໍ່ຈະແຈ້ງນັ້ນກໍເປັນອີກສາເຫດນຶ່ງ ທີ່ສຳຄັນທີ່ເຮັດໃຫ້ເກີດອຸບັດຕິເຫດ ຕາມທ້ອງຖນົນສູງຂຶ້ນເລື້ອຍໆ. ເຖິງແມ່ນວ່າທາງການລາວ ຈະມີກົດໝາຍຈະຣາຈອນ ແລະການຂົນສົ່ງ ແຕ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ກໍບໍ່ໄດ້ບັງຄັບໃຊ້ ກົດໝາຍດັ່ງກ່າວຢ່າງເຄັ່ງຂັດ.

ຜູ້ທີ່ປະສົບອຸບັດຕິເຫດ ຫລາຍກ່ວາໝູ່ແມ່ນວັຍໜຸ່ມຊາຍ ໂດຍສະເພາະວັຍອອກແຮງງານ ແລະອາຍຸລະຫວ່າງ 15-35 ປີ.

ດັ່ງເຈົ້າໜ້າທີ່ໜ່ວຍກູ້ພັຍ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ທ່ານນຶ່ງກ່າວຕໍ່ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ດຽວກັນນີ້ວ່າ:

“ເມົາແລ້ວຂັບ ແມ່ນລະຫວ່າງຊ່ວງ 7 ວັນ ອັນຕະຣາຍນີ້ລະ ຊ່່ວງບຸນເທສການ ມີແຕ່ວ່າເມົາແລ້ວ ຂັບເບິດລະ ກໍເພາະວ່າຝັ່ງນີ້ເຂົາກິນເຫລົ້າ ກິນເບຍເກືອບວ່າສູ່ມື້ເລີຍ ວັຍລຸ້ນນີ້ຫວາ ວັຍລຸ້ນຜູ້ຊາຍ.”

ແຂວງທີ່ມີຜູ້ເສຍຊີວິດຫລາຍກວ່າໝູ່ ແມ່ນນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ເສັຽຊີວິດ 8 ຄົນຮອງລົງມາເປັນແຂວງຈຳປາສັກເສຍຊີວິດ 6 ຄົນ, ໄຊຍະບູລີ 5 ຄົນ, ຫລວງພຣະບາງ ແລະວຽງຈັນ, ແຂວງລະ 3 ຄົນ. ສວັນນະເຂດ, ບໍຣິຄຳໄຊ, ສາຣະວັນ ແລະ ຊຽງຂວາງ, ແຂວງລະ 2 ຄົນ, ບໍ່ແກ້ວ ແລະຫົວພັນ, ແຂວງລະ 1 ຄົນ. ສ່ວນອີກ 7 ແຂວງບໍ່ມີຜູ້ເສັຽຊີວິດຄື, ຜົ້ງສາລີ, ອຸດົມໄຊ, ຫລວງນໍ້າທາ, ໄຊສົມບູນ, ຄຳມ່ວນ, ເຊກອງ ແລະ ອັດຕະປື. ທັງນີ້ອຸບັດຕິເຫດທີ່ເກີດຂຶ້ນ ສ່ວນຫລາຍແມ່ນເປັນຣົຖຈັກຕຳຣົຖຈັກ, ຮອງລົງມາແມ່ນຣົຖຈັກຕຳຣົຖໃຫຍ່, ຣົຖຈັກຕຳຄົນຍ່າງ ແລະ ຣົຖຈັກລົ້ມເອງ.

ກ່ຽວກັບສະຖິຕິການເກີດອຸບັດຕິເຫດ ຕາມຖນົນໃນປີ 2022 ນີ້. ຖ້າທຽບໃສ່ກັບໄລະຍະບຸນປີໃໝ່ລາວ ໃນປີທີ່ຜ່ານມາ ຖືວ່າຫລຸດລົງ 26 ຄັ້ງ, ມີຍານພາຫະນະເປ່ເພຫລຸດລົງ 65 ຄັນ, ມີຜູ້ໄດ້ຮັບບາດເຈັບຫລຸດລົງ 19 ຄົນ ແລະ ເສັຽຊີວິດຫລຸດລົງ 9 ຄົນຍ້ອນໃນໄລຍະການ ແຜ່ຣະບາດຂອງໂຄວິດ-19 ປະຊາຊົນບໍ່ທັນໄດ້ອອກມາ ຊຸມແຊວກັນຫລາຍປານໃດ ບໍ່ແມ່ນເປັນການຫລຸດລົງ ຍ້ອນການບັງຄັບໃຊ້ກົດໝາຍຂອງເຈົ້າໜ້າທີ່ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ.

ດັ່ງເຈົ້າໜ້າທີ່ ທີ່ເຮັດວຽກກ່ຽວກັບການພັທນາ ທັກສະຊາວໜຸ່ມທ່ານນຶ່ງກ່າວວ່າ:

“ໜ້າຈະຫລຸດລົງຫລາຍຢູ່ປີນີ້ ແຕ່ກໍບໍ່ໜ້າຈະກ່ຽວກັບໂຕການຕັ່ງດ່ານເທື່ອ ມັນໜ້າຈະກ່ຽວກັບສະພາບການຣະບາດ ຂອງໂຄວິດ-19 ຫລາຍກ່ວາ ຄົນກໍລະມັດລະວັງຫລາຍຂຶ້ນ ແລ້ວກໍເຣື່ອງເສຖກິຈແດ່ ເຣື່ອງການໃຊ້ຈ່າຍຕ່າງໆ ຂະເຈົ້າລະມັດລະວັງ ຜ່ານມານີ້ຈະເຫັນແຕ່ລະສະຖານທີ່ ແຕ່ລະບ້ານເພິ່ນກໍມີການສລອງປີໃໝ່.”

ໃນປີ 2021 ຜ່ານມາ ເກີດອຸບັດຕິເຫດທັງໝົດ 217 ຄັ້ງເສັຽຊີວິດ 36 ຄົນ ເສັຽຊີວິດຫລາຍກວ່າໝູ່ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ 7 ຄົນ, ຮອງລົງມາ ຫລວງພຣະບາງ, ວຽງຈັນ 4 ຄົນ, ບໍ່ແກ້ວ, ຄຳມ່ວນ 3 ຄົນ, ນອກຈາກນັ້ນ ອຸດົມໄຊ, ບໍຣິຄຳໄຊ, ສວັນນະເຂດ, ຈຳປາສັກ, ສາຣະວັນ, ແຂວງລະ 2 ຄົນ, ຫລວງນໍ້າທາ, ໄຊຍະບູຣີ, ຫົວພັນ, ເຊກອງ, ອັດຕະປື, ແຂວງລະ 1 ຄົນ.

ຜ່ານມາທາງໜ່ວຍງານທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ໄດ້ມີຄວາມພະຍາຍາມໃນການສ້ອມແປງ ຖນົນຫົນທາງບາງສ່ວນ ແລະຕິດຕັ້ງສັນຍານຈະຣາຈອນ ເພື່ອແຈ້ງເຕືອນຜູ້ໃຊ້ຣົຖ ໃຊ້ຖນົນຢູ່ຕາມບ່ອນຕ່າງໆ ແຕ່ຢ່າງໃດກໍຕາມພັດຍັງມີຜູ້ໃຊ້ຣົຖ ໃຊ້ຖນົນຈຳນວນບໍ່ໜ້ອຍ ທີ່ຮູ້ກ່ຽວກັບກົດຣະບຽບ ໃນການໃຊ້ຣົຖໃຊ້ຖນົນ ບໍ່ປະຕິບັດຕາມ.

ດັ່ງໂຊເຟີຣົຖໂດຍສານຮັບ-ສົ່ງ ຢູ່ເມືອງປາກເຊທ່ານນຶ່ງ ກ່າວວ່າ:

“ສ່ວນຫລາຍກໍຝ່າຝືນຣະບຽບຈະຣາຈອນ ຈັ່ງຕໍ່ຄວາມມັກງ່າຍຊິນ່າ ຈັ່ງຈອດໄຟແດງບໍ່ຊິນ່າ ເຫັນຣົຖບໍ່ມີຫລາຍແລ້ວກໍໄປແລ້ວ ກໍບ່ອນທີ່ວ່າບໍ່ໃຫ້ ຣີເທີນ ແລ້ວເຂົາກໍ ຣີເທີນ ຫັ້ນນ່າເຂົາບໍ່ເຄົາຣົບຕໍ່ປ້າຍທີ່ວ່າຕິດຢູ່ຕາມແຄມທາງ.”

ເຖິງແມ່ນວ່າໃນແຕ່ລະປີ ປະເທດລາວຈະເກີດອຸບັດຕິເຫດ ຕາມທ້ອງຖນົນເຮັດໃຫ້ມີຜູ້ບາດເຈັບ ແລະເສັຽຊີວິດສະເລັ່ຍປະມານ 1,000 ຄົນຕໍ່ປີ. ແຕ່ຢ່າງໃດກໍຕາມທີ່ຜ່ານມາ ໜ່ວຍງານທີ່ກ່ຽວຂ້ອງພັດບໍ່ໄດ້ໃຫ້ຄວາມສຳຄັນ ຕໍ່ການໂຄສະນາປະຊາສັມພັນ ກ່ຽວກັບຜົລເສັຽທີ່ເກີດຂຶ້ນ ຈາກການເມົາແລ້ວຂີ່ຣົຖ, ຣະບຽບກົດໝາຍ ກ່ຽວກັບການຈະຣາຈອນທາງບົກ ແລະ ການບັງຄັບໃຊ້ກົດໝາຍ ຕໍ່ຜູ້ທີ່ບໍ່ປະຕິບັດຕາມກົດຈະຣາຈອນພໍເທົ່າໃດ.

ດັ່ງເຈົ້າໜ້າທີ່ ທີ່ເຮັດວຽກກ່ຽວກັບການພັທນາ ທັກສະຊາວໜຸ່ມຜູ້ດຽວກັນນີ້ ກ່າວຕື່ມວ່າ:

“ບໍ່ໄດ້ຈັບໃດ ເພິ່ນບໍ່ໄດ້ຈັບໃດ ເປັນການເຕືອນຫລາຍກ່ວາ ຊິເຮັດໃຫ້ຄົນ ອ່າບໍ່ດື່ມຫລາຍຈະເຕືອນຈົນກວ່າວ່າ. ເອີເຈົ້າມີອາການແນວໃດ ເຈົ້າກໍກັບໄປໄດ້ເມົາໜ້ອຍເມົາຫລາຍ ທີມງານເພິ່ນກໍຈະສົ່ງໄປ ເພາະວ່າຂະເຈົ້າຈະອອກໄປຕັ້ງດ່ານ ແຕ່ລະບ່ອນຕັ້ງດ່ານຢູ່ຈຸດສຳຄັນ.”

ອີງຕາມດຳຣັຖສະບັບເລກທີ 568/ລບ ລົງວັນທີ 16 ກັນຍາ 2021 ວ່າດ້ວຍມາຕການປັບໃໝ ແລະມາຕການອື່ນໆ ຕໍ່ຜູ້ຣະເມີດກົດໝາຍ ແລະຣະບຽບການກ່ຽວກັບ ການຈະຣາຈອນທາງບົກ ຣະບຸວ່າຜູ້ຂັບຂີ່ຣົຖທຸກປະເພດໃນເວລາທີ່ມີທາດເຫລົ້າ ໃນຮ່າງກາຍຈະຖືກປັບໃໝ ດັ່ງນີ້: (ຜູ້ຂັບຂີ່) ຣົຖຈັກທີ່ມີທາດເຫລົ້າເກີນ 0.14 ມີລລີກຣາມ ຈະຖືກປັບໃໝ 1.5 ແສນກີບ ຕໍ່ຄົນຕໍ່ຄັ້ງ, ຣົຖສີ່ລໍ້ທຸກຊະນິດ ທີ່ມີທາດເຫລົ້າເກີນ 0.24 ມີລລີກຣາມຈະຖືກປັບໃໝ 3 ແສນກີບ ຕໍ່ຄົນຕໍ່ຄັ້ງ ແລະ ຣົຖຮັບຈ້າງທຸກຊະນິດທີ່ມີທາດເຫລົ້າເກີນ 0 ມີລລີກຣາມຈະຖືກປັບໃໝ 1.5 ລ້ານກີບ ຕໍ່ຄົນຕໍ່ຄັ້ງ. ເຈົ້າໜ້າທີ່ກົມຕຳຣວດຈະຣາຈອນ ອອກບົດຣາຍງານເມື່ອວັນທີ 18 ເມສາ ທີ່ຜ່ານມານີ້ວ່າ ນັບແຕ່ເດືອນມົກກະຣາ ຫາເດືອນມີນາ 2022 ທົ່ວປະເທດມີອຸບັດຕິເຫດ ເກີດຂຶ້ນທັງໝົດ 1,838 ຄັ້ງ ໃນນັ້ນຍາພາຫະນະເປ່່ເພ 3,310 ຄັນ, ໄດ້ຮັບບາດເຈັບ 2,028 ຄົນ ແລະເສັຽຊີວິດ 301 ຄົນ. ສ້າງຄວາມເສຍຫາຍທັງໝົດ 27 ຕື້ປາຍກີບ ແລະ 3 ແຂວງທີ່ເກີດອຸບັດເຫດຫລາຍທີ່ສຸດ ແມ່ນນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ 240 ຄັ້ງ ເສັຽຊີວິດ 57 ຄົນ, ຈຳປາສັກ 242 ຄັ້ງເສັຽຊີວິດ 39 ຄົນ ແລະ ສວັນນະເຂດ 216 ຄ້ງເສັຽຊີວິດ 42 ຄົນ.

ຜ່ານມາທາງການລາວ ໄດ້ໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາວ່າ ຈະດຳເນີນການແກ້ໄຂ ບັນຫາດ້ານຄວາມປອດພັຍທາງຫລວງ ເພື່ອຫລຸດຜ່ອນຈຳນວນຜູ້ເສັຽຊີວິດ ແລະບາດເຈັບທີ່ເກີດຂຶ້ນ ຈາກອຸບັດຕິເຫດຕາມທາງຫລວງ ປະມານ 50% ໃຫ້ສຳເຣັດ ພາຍໃນປີ 2030 ນີ້, ອີງຕາມຍຸທສາດແຫ່ງຊາດ ດ້ານຄວາມປອດພັຍ ທາງຫລວງໃນໄລຍະ 10 ປີ ລະຫວ່າງປີ 2021-2030 ຂອງຣັຖບານລາວ.