ປະເທດລາວ ປະສົບບັນຫາຂາດແຄນນ້ຳມັນ ທີ່ບໍ່ເຄີຍມີມາກ່ອນ ຍ້ອນວ່າ ສະພາບເງິນເຟີ້ ແລະ ບໍ່ມີເງິນຕຣາຕ່າງປະເທດ ຢູ່ໃນຄັງສະສົມ ເຮັດໃຫ້ລາຄານ້ຳມັນ ສູງຂຶ້ນເປັນປວັດການ.
ບັນຫາທີ່ປະເທດລາວ ຈະປະສົບໃນຕໍ່ໜ້າ ກໍຄື ມີຄວາມເປັນໄປໄດ້ສູງ ທີ່ປະເທດລາວ ຈະບໍ່ສາມາດໃຊ້ໜີ້ເຈົ່າໜີ້ຕ່າງປະເທດ ໄດ້ຕາມກຳນົດເວລາ.
ສຳນັກຂ່າວ Bloomberg ຂອງເຢຣະມັນ ໄດ້ຣາຍງານ ໃນວັນທີ 14 ມິຖຸນາ ທີ່ຜ່ານມາ ໂດຍ ອ້າງຄຳໃຫ້ສັມພາດຂອງ ທ່ານ Anushka Shah ຮອງປະທານ ຜແນກການລົງທຶນ ຂອງສະຖານ Moody ທິ່ເປັນສະຖານບັນ ຈັດອັນດັບຄວາມໜ້າເຊື່ອຖື ຂອງການຈ່າຍໜີ້.
ທ່ານ Anushka Shah ໄດ້ກ່າວຕໍ່ສຳນັກຂ່າວ Bloomberg ວ່າ ມີຄວາມເປັນໄປໄດ້ສູງ ທີ່ປະເທດລາວຈະບໍ່ສາມາດໃຊ້ໜີ້ ຕ່າງປະເທດໄດ້ຕາມກຳນົດເວລາ.
ສະຖານບັນ Moody ໄດ້ຈັດອັນດັບ ຄວາມສາມາດ ຂອງປະເທດລາວ ໃນການຊຳລະໜີ້ຕ່າງປະເທດ ຢູ່ຂັ້ນ Caa3 ເຊິ່ງເປັນອັນດັບທີ່ ມີຄວາມສ່ຽງສູງ ທີ່ປະເທດລາວ ຈະບໍ່ສາມາດຈ່າຍໜີ້ໄດ້ ຍ້ອນວ່າ ການບໍຣິຫານງານອ່ອນແອ, ຈຳນວນໜີ້ສິນສູງຫຼາຍ, ແລະ ບໍ່ມີເງິນຕຣາຕ່າງປະເທດ ຢູ່ໃນຄັງສະສົມ ທີ່ຈະໃຊ້ໜີ້ຕ່າງປະເທດໄດ້ ອີງຕາມການຣາຍງານ ຂອງສຳນັກຂ່າວ Bloomberg.
ປະເທດລາວຕິດໜີ້ ຕ່າງປະເທດເພີ່ມຂຶ້ນເປັນລຳດັບ ໂດຍສະເພາະນັບແຕ່ປີ 2010-2016 ເຊິ່ງເປັນປີທີ່ຣັຖບານ ມີການຢືມຕ່າງປະເທດຫຼາຍ.
ທ່ານ ບຸນໂຈມ ອຸບົນປະເສີດ ຣົຖມົນຕຣີ ກະຊວງການເງິນ ໄດ້ກ່າວ ຢູ່ໃນກອງປະຊຸມສມັຍສາມັນເທື່ອທີ 3 ຂອງສະແຫ່ງຊາດ ຊຸດທີ 9 ຫຼື ກອງປະຊຸມສະພາ ໃນວັນທີ 20 ມິຖຸນາ 2022 ຕອນນຶ່ງວ່າ:
“ໃນປີ 2010 ເຮົາໃຊ້ໜີ້ຕ່າງປະເທດ ບໍ່ເກີນ 160 ລ້ານ ໂດລ້າຣ໌ ສະຫະຣັຖ ປົກຕິ ລາຍຮັບພາຍໃນເຮົາກະສາມາດປະຄັບປະຄອງໄດ້ ແຕ່ພວກເຮົາກະທົບແຮງເຣີ່ມແຕ່ປີ 2019 ຂຶ້ນມານີ້ ແມ່ນ 1,200 ລ້ານ ໂດລ້າຣ໌ ສະຫະຣັຖ ຕໍ່ປີ ມາຮອດປີ 2022 ນີ້ລະແມ່ນ 1,400 ລ້ານໂດລ້າຣ໌ ສະຫະຣັຖຕໍ່ປີ ສະເພາະໃຊ້ໜີ້ສິນຕ່າງປະເທດ.”
ທ່ານ ບຸນໂຈມ ອຸບົນປະເສີດ ໄດ້ກ່າວ ຢູ່ໃນກອງປະຊຸມສະພາ ໃນວັນທີ 20 ມິຖຸນາ ຕອນນຶ່ງວ່າ:
“ເຈົ້າໜີ້ຕ່າງໆນີ້ ບໍ່ວ່າແຕ່ຝ່າຍໃດ ແມ່ນຖາມເຮົານີ້ວ່າ ເຈົ້າຈະເອົາຫຍັງມາຊຳລະ ໃນກໍລະນີເລື່ອນຊຳລະໃຫ້ ກະປີນັ້ນຈະເອົາຫຍັງມາຊຳລະ ອັນນັ້ນແມ່ນຄຳເຈາະຈີ້ມທີ່ເຂົາເຈົ້າ ຢາກໄດ້ນຳເຮົາທີ່ສຸດ ສຳລັບໜີ້ສິນຕ່າງປະເທດນີ້ ລະກະແຫຼ່ງລາຍຮັບທີ່ພວກເຮົາ ຈະຊອກຄົ້ນນີ້ ແມ່ນສ່ວນໃຫຍ່ຈາກແຮ່ທາຕນີ້ແຫຼະເປັນພື້ນຖານ.”
ທາງອອກຂອງຣັຖບານລາວ ກໍຄື ມີການປັບປ່ຽນຕຳແໜ່ງຜູ້ວ່າ ການທະນາຄານແຫ່ງ ສປປ ລາວ ແລະ ຣັຖມົນຕຣີ ກະຊວງອຸດສາຫະກັມ ແລະ ການຄ້າ.
ຣັຖບານ ໄດ້ຍ້າຍ ທ່ານ ສອນໄຊ ສິດພະໄຊ ຜູ້ວ່າການທະນາຄານຄົນເກົ່າ ໄປຮັບໜ້າໃໝ່ເປັນຣັຖມົນຕຣີ ປະຈຳສຳນັກງານນາຍົກຣັຖມົນຕຣີ ແລ້ວເອົາ ທ່ານ ບຸນເຫຼືອ ສິນໄຊວໍລະວົງ ອາດີດຮອງຣັຖມົນຕຣີກະຊວງການເງິນ ມາເປັນຜູ້ວ່າການ ທະນາຄານແຫ່ງ ສປປ ລາວ ຄົນໃໝ່, ແລະ ຍ້າຍ ທ່ານ ຄຳແພງ ໄຊສົມແພງ ຣັຖມົນຕຣີ ກະຊວງອຸດສາຫະກັມ ແລະ ການຄ້າ ໄປສຳນັກງານຍົກຣັຖມົນຕຣີ ແລ້ວເອົາ ທ່ານ ມະໄລທອງ ກົມມະສິດ ປະທານອົງການກວດສອບແຫ່ງຣັຖ ມາເປັນຣັຖມົນຕຣີ ກະຊວງອຸດສາຫະກັໃ ແລະ ການຄ້າແທນ.
ການປັບປ່ຽນ ໃນສາຍຕາຂອງນັກວິຊາການ ຈາກອົງການຈັດຕັ້ງ ພາກປະຊາຊົນຄົມແລ້ວ ກໍຍັງຄືເກົ່າ ບໍ່ສາມາດປ່ຽນແປງຫຍັງໄດ້ຫຼາຍ.
ເຈົ້າໜ້າທີ່ ອົງການຈັດຕັ້ງພາກປະຊາສັງຄົມ ທ່ານນຶ່ງ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ:
“ຈາກການຕັ້ງຂໍ້ສັງເກດ ສ່ວນໂຕລະ ຄຶດວ່າປ່ຽນ ປ່ຽນຍັງບໍ່ໄດ້ດອກ ຫຼື ອາຈໄດ້ຢູ່ ໄດ້ຢູ່ເລັກໜ້ອຍ ເຫດຜົລທີ່ວ່າ ປ່ຽນບໍ່ໄດ້ກະຄືວ່າ ເສຖກິຈຂອງ ສປປ ລາວ ມັນມາເຖິງຂັ້ນວິກິຕແລ້ວ ເພາະວ່າ ມັນເຣີ່ມເປັນມາຕັ້ງແຕ່ 4-5 ປີ ກ່ອນລະແຫຼະ ເວົ້າເຣື່ອງໂດຍສະເພາະ ໜີ້ສາທາຣະນະ ແຕ່ລະຣັຖບານແຕ່ລະຍຸກ ກະສະສົມໜີ້ ສະສົມສິນ.”
ເຈົ້າໜ້າທີ່ອົງການຈັດຕັ້ງ ພາກປະຊາສັງຄົມທ່ານນີ້ ຍັງກ່າວຕື່ມວ່າ:
“ໃນຂະນະດຽວກັນ ຜລິດຕະພັນພາຍໃນເຈົ້າກະບໍ່ມີ ຄັນເວົ້າເຣື່ອງວ່າ ພລັງບໍ່ແຮ່, ພລັງງານໄຟຟ້າ ກໍລ້ວນແລ້ວແຕ່ເປັນຂອງຕ່າງປະເທດ ສະນັ້ນແຫຼະ ເສຖກິຈສົ່ງອອກຂອງເຈົ້າບໍ່ມີຫຍັງເລີຍ ມັນຍາກຫຼາຍທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ເສຖກິຈຂອງ ສປປ ລາວ ດີຂຶ້ນ.”
ແຕ່ວ່າ ມັນກໍເປັນການສ້າງຄວາມເຊື່ອໝັ້ນ ໃຫ້ນັກທຸຣະກິຈໃນລະດັບນຶ່ງ. ນັກທຸຣະກິຈລາວ ທ່ານ ນຶ່ງ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ:
“ກໍໝັ້ນໃຈວ່າ ການແກ້ໄຂບັນຫາ ເສຖກິຈຊິດີຂຶ້ນ ແຕ່ ດີຂຶ້ນຂນາດໃດນັ້ນ ກໍຕ້ອງລໍຖ້າເບິ່ງຕໍ່ໄປ.”
ອັດຕຣາເງິນເຟີ້ໃນເດືອນມົກກະຣາ ຫາ ເດືອນພຶສພາ ປີ 2022 ສະເລັ່ຽ ແລ້ວ ເກືອບ 9 ເປີເຊັນ ຕໍ່ເດືອນ ອີງຕາມຂໍ້ມູນຈາກ ຈາກທນາຄານແຫ່ງ ສປປ ລາວ. ຂໍ້ມູນຈາກທນາຄານແຫ່ງ ສປປ ລາວ ໄດ້ລະບຸ ອັດຕຣາເງິນເຟີ້ ຄື:
- ເດືອນມົກກະຣາ ອັດຕຣາເງິນເຟີ້ ຢູ່ທີ່ 25%
- ເດືອນກຸມພາ ອັດຕຣາເງິນເຟີ້ 31%
- ເດືອນມີນາ 54%
- ເດືອນເມສາ86%
- ເດືອນພຶສພາ 81%
ຂໍ້ມູນທນາຄານໂລກ ໃນເດືອນເມສາ 2022 ໄດ້ລະບຸວ່າ ໃນປີ 2019 ໜີ້ສິນສາທາຣະນະ ຂອງລາວກວມເອົາ 68% ຂອງລວມຍອດ ຜລິດຕະພັນພາຍໃນ ຫຼື GDP ເທົ່າກັບ 12.5 ຕື້ໂດລ້າຣ໌ ສ່ວນວ່າ ປີ 2021 ໜີ້ສິນສາທາຣະນະ ຂອງລາວ ກວມເອົາ 88% ຂອງ GDP ເທົ່າກັບ 14.5 ຕື້ໂດລ້າຣ໌.
ນັກຄຳນວນດ້ານຄະນິຕສາຕ ທ່ານນຶ່ງ ທີ່ບໍ່ປະສົງອອກຊື່ ແລະ ສຽງ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ:
“ມັນກະບໍ່ລອດຫັ້ນແຫຼວ ເປັນໜີ້ເຂົາ 88 ເປີເຊັນ [ຂອງ GDP] ສົມມຸດວ່າ ມີເງິນ1,000,000 ລ້ານ ຕ້ອງໄປໃຊ້ໜີ້ເຂົ້າ 880,000 ເຫຼືອພຽງແຕ່ 120,000 ຫຼື 12 ເປີເຊັນ ແລະ ຖ້າຫາກທຽບໃສ່ລວມຍອດຜລິດຕະພັນພາຍໃນ ຫຼື GDP ມັນກະບໍ່ລອດຫັ້ນແຫຼ.”
ນັກຄຳນວນຄະນິຕສາຕ ທ່ານນີ້ ກ່າວຕື່ມວ່າ:
“ຂັ້ນໜີ້ 60-70 ເປີເຊັນ ສ່ວນທີ່ເຫຼືອ 30-40 ເປີເຊັນ ມັນກະຊິພໍຖູໄຖໄປ ແຕ່ ຖ້າໜີ້ 88 ເປີເຊັນ ຫັນໃຈຝຶດ.”
ໃນຈຳນວນໜີ້ສິນ 14.5 ຕື້ໂດລ້າຣ໌ ໃນປີ 2021 ໜີ້ສິນໃນຂແນງການໄຟຟ້າກວມເອົາ 4.35 ຕື້ໂດລ້າຣ໌ ຫຼື ເທົ່າກັບ 30% ອີງຕາມຂໍ້ມູນຈາກທນາຄານໂລກ.
ຢູ່ໃນກອງປະຊຸມຄັ້ງທີ 27 ທີ່ມີຫົວຂໍ້ວ່າ "ອະນາຄົດຂອງເອເຊັຽ" ທີ່ຈັດຂຶ້ນຢູ່ນະຄອນຫລວງໂຕກຽວ ປະເທດຍີ່ປຸ່ນ ໂດຍຜ່ານລະບົບວີດີໂອທາງໄກ, ທ່ານ ທອງລຸນ ສີສຸລິດ ປະທານປະເທດລາວ ໄດ້ກ່າວ ຕອນນຶ່ງວ່າ:"ພວກເຮົາກຳລັງພະຍາຍາມຈ່າຍໜີ້ ຕາມຄວາມສາມາດ ແລະ ຕາມລະບົບ ແລະ ຕາມຄວາມຈຳເປັນຂອງສະພາບການປັຈຸບັນ ຂ້າພະເຈົ້າ [ທ່ານ ທອງລຸນ] ຈະເວົ້າວ່າ ພວກເຮົາບໍ່ໄດ້ຕິດກັບດັກໜີ້ ໃນຕອນນີ້."
ກ່ຽວກັບການຊໍາລະໜີ້ສິນ, ນັກຂ່າວຕ່າງປະເທດ ເຄີຍຣາຍງານຂ່າວທາງດ້ານເສຖກິຈລາວ ແລະ ຕິດຕາມບັນຫາປະເທດ ມາຫຼາຍປີ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ: “ທາງອອກທີ່ຣັຖບານລາວຈະເຮັດ ກໍຄື ຂໍເລື່ອນກໍາຊໍາລະໜີ້ສິນ ຫຼື ຂໍຍົກເລີກໜີ້ສິນ, ມີການແລກປ່ຽນໜີ້ສິນ ລະຫວ່າງທນາຄານແຫ່ງ ສປປ ລາວ ແລະ ທນາຄານແຫ່ງ ສປ ຈີນ. ທະນາຄານແຫ່ງ ສປ ຈີນ ເອົາເງິນໃຫ້ທນາຄານແຫ່ງ ສປປ ລາວ ຢືມ ມາເປັນຄັງສະສົມ ເພື່ອຈ່າຍໜີ້ ຫຼື ຈີນຈະເອົາເງິນກູ້ຢືມໃຫ້ລາວ ເພື່ອໃຊ້ໜີ້.”
ນັກຂ່າວຕ່າງປະເທດ ທ່ານນີ້ ກ່າວຕື່ມວ່າ: “ບໍ່ວ່າທາງໃດ ກໍຕາມ ຈີນຈະຕັ້ງເງື່ອນໄຂ ເພື່ອເຂົ້າມາຄວບຄຸມລາວ ດ້ວຍການເຂົ້າມາເອົາຊັພສິນ ທີ່ເປັນຣັຖວິສາຫະກິຈໃດນຶ່ງຂອງລາວ ເພື່ອແລກກັບການທີ່ຈີນເອົາເງິນໃຫ້ລາວມາໃຊ້ໜີ້.”
ສິ່ງທີ່ເກີດຂຶ້ນຜ່ານມາ ບໍຣິສັດຈີນທີ່ຊື່ວ່າ China Southern Power Grid ເຂົ້າມາຄວບຄຸມ ແລະ ຖືຮຸ້ນຫຼັກໃນໂຄງການ ລະບົບສາຍສົ່ງໄຟຟ້າລາວ ຂອງບໍຣິສັດ ຣັຖວິສາຫະກິຈໄຟຟ້າລາວ ຍ້ອນວ່າ ລາວຕິດໜີ້ຈີນ ອີງຕາມການຣາຍງານ ຂອງສຳນັກຂ່າວ Reuters ຂອງອັງກິດ. ສ່ວນວ່າ ທາງການລາວ ກໍອອກມາປະຕິເສດເຣື່ອງນີ້ ໂດຍທາງການລາວ ໄດ້ຊີ້ແຈງວ່າ ຈີນບໍ່ໄດ້ເຂົ້າມາຄວບຄຸມ.