ກະຊວງການເງິນໄດ້ອອກວາລະສານຊື່ວ່າ " ວາລະສານໜີ້ສິນສາທາລະນະ" ສະບັບປີ 2020 ທີ່ລະບຸວ່າ ປະເທດລາວຕິດໜີ້ທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດວາລະສານດັ່ງກ່າວ ໄດ້ຣາຍງານວ່າ ສະເພາະປີ 2020 ປະເທດລາວມີໜີ້ສິນທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດທັງໝົດປະມານ 13 ຕື້ ໂດລາ. ໃນຈຳນວນໜີ້ສິນ 13 ຕື້ ຣັຖບານລາວ ຈະຕ້ອງໄດ້ຈ່າຍດອກເບ້ຍອີກ 11 ເປີເຊີ ເມື່ອຄົບຮອບ 1 ປີ. ດອກເບ້ຍ 11 ເປີເຊັນ ຂອງ 13 ຕື້ ໂດລາ ມີມູນຄ່າປະມານ 1,4 ຕ໋ື້ໂດລາ ຫຼື 1,400 ລ້ານໂດລາ ຊຶ່ງເປັນມູນຄ່າດອກເບ້ຍທີ່ຣັຖບານລາວ ຈະຕ້ອງຈ່າຍໃນປີ 2020. ປັດຈຸບັນ ພົນລະເມືອງລາວມີປະມານ 7 ລ້ານ ຄົນ, ແຕ່ ຈຳນວນໜີ້ສິນປະມານ 13 ຕື້ໂດລາ ມາຫານໃສ່ຫົວຄົນລາວ ຜົລທີ່ອອກມາ ກໍຄື ຄົນລາວ 1 ຄົນ ຈະຕິດໜີ້ຢູ່ປະມານ 1,800 ໂດລາ ຫຼື ປະມານ 18 ລ້ານ ກີບ. ການຣາຍງານ ແລະ ການເຜີຍແຜ່ຂໍ້ມູນໜີ້ສິນສາທາລະນະ ແມ່ນກຳນົດຕາມກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການຄຸ້ມຄອງໜີ້ສິນສາທາລະນະ ສະບັບເລກທີ 46/ສພຊ ລົງວັນທີ 18 ມິຖຸນາ 2019. ແຕ່ບັນຫາ ທີ່ຈະເກີດຂຶ້ນ ກໍຄື ຖ້າຣັຖບານ ບໍ່ສາມາດຈ່າຍໜີ້ຄືນໄດ້ ເຈົ້າໜີ້ຈະຕ້ອງເຂົ້າມາເອົາຊັບສິນໃດນຶ່ງທົດແທນ ຢ່າງຫຼີກລ້ຽງບໍ່ໄດ້ ຕ່າງແຕ່ ເຈົ້າໜີ້ຈະເອົາແບບໃດ ແລະ ເມື່ອໃດ. ນັກຂ່າວອາວຸໂສຕ່າງປະເທດທ່ານນຶ່ງ ຜູ້ທີ່ຂຽນລົງເລິກກ່ຽວກັບເສຖກິຈລາວ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ: "ຄຳຖາມທຳອິດ ກໍຄື ແມ່ນໃຜເປັນເຈົ້າໜີ້. ຖ້າວ່າ ເຈົ້າໜີ້ແມ່ນຈີນ, ຣັຖບານຈີນ ຫຼື ທະນາຄານຈີນ ຈະຕ້ອງຖາມເອົາໜີ້ຄືນ ໃນຮູບແບບເອົາຊັບສິນໃດນຶ່ງຂອງລາວ ຫຼື ທີ່ດິນ ແລະ ມັນກໍຂຶ້ນກັບສິ່ງທີ່ເຈົ້າໜີ້ ຈະຮຽກຮ້ອງເອົາ ຖ້າວ່າ ລາວບໍ່ສາມາດໃຊ້ໜີ້ໄດ້."
ຣັຖບານລາວ ໄດ້ວິ້ງເຕັ້ນຊອກຫາແຫຼ່ງທຶນມາໃຊ້ໜີ້ 13 ຕື້ ໂດລາ ແລະ ລວມທັງດອກເບ້ຍປະມານ 1.4 ຕື້ ໂດລາ ຊຶ່ງກວມເອົາ 72 ເປີເຊັນ ຂອງລວມຍອດຜລິດຕະພັນພາຍໃນປີ ຫຼື GDP.
ນັກຂ່າວອາວຸໂສທ່ານນີ້ ກ່າວຕື່ມອີກວ່າ: ສິ່ງທີ່ປະເທດລາວ ຈະເຮັດໄດ້ ກໍຄື ຊອກຫາແຫຼ່ງທຶນຈາກບ່ອນອື່ນມາໃຊ້ໜີ້ຈຳນວນດັ່ງກ່າວແທນ ໂດຍການຢືມເງິນຈາກສຖາບັນການເງິນຕ່າງປະເທດ, ແຕ່ ມັນກໍຄົງບໍ່ງ່າຍ ຍ້ອນວ່າ ຕ່າງປະເທດບໍ່ເຊື່ອໝັ້ນວ່າ ລາວຈະສາມາດໃຊ້ໜີ້ແທນຄືນທັນເວລາໄດ້ ແຕ່ມັນກໍຂຶ້ນກັບ ຜູ້ທີ່ຈະໃຫ້ຢືມ.
ນອກຈາກນີ້ ທາງເລືອກອີກທາງນຶ່ງ ທີ່ຣັຖບານຈະຫາເງິນມາໃຊ້ໜີ້ ກໍຄື ການເປີດໃຫ້ມີການລົງທຶນໃນຂແນງການເຂື່ອນໄຟຟ້າ ເພື່ອໃຫ້ມີເງິນທຶນໝູນວຽນໃນຕໍ່ໄປ. ການໃຊ້ໜີ້ມູນຄ່າ 13 ຕື້ ໂດລາ ບໍ່ລວມທັງດອກເບ້ຍ ມັນເປັນເລື່ອງທີ່ທ້າທາຍສຳລັບຣັຖບານລາວ ທີ່ຈະຕ້ອງຫາເງິນມາໃຊ້ໜີ້ຈຳນວນດັ່ງກ່າວ. ລາວຕິດໜີ້ 13 ຕື້ໂດລາ ເປັນໜີ້ທີ່ຣັຖບານລາວກູ້ຢືມຈາກພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ເພື່ອເອົາມາລົງທຶນໃສ່ໂຄງສ້າງພື້ນຖານ. ໃນນັ້ນ ປະມານ 5 ຕື້ໂດລາ ແມ່ນໜີ້ສິນທີ່ຣັຖບານລາວ ຢືມມາຈາກຈີນ.
ນັກຂ່າວອາວຸໂສ ທ່ານນີ້ ກ່າວ: ໃນຂນະດຽວກັນ ມັນມີຄວາມເປັນໄປໄດ້ ທີ່ ຈີນໃນຖານະເປັນເຈົ້າໜ້າທີ່ລາຍໃຫຍ່ຂອງລາວ ເຂົ້າມາໃຊ້ໜີ້ໃຫ້ເຈົ້າໜີ້ ຄົນອື່ນໆ ແທນລາວ ແລ້ວຫຼັງຈາກນັ້ນ ຣັຖບານລາວຈຶ່ງໃຊ້ໜີ້ຈີນຄືນ ໃນຮູບແບບຕ່າງໆ.
ມັນຈະເປັນການໃຊ້ໜີ້ໄລຍະຍາວ, ແຕ່ ຣັຖບານລາວ ຄົງຈະບໍ່ສາມາດໃຊ້ນີ້ໄດ້ພາຍໃນ 5-10 ປີນີ້ ຊຶ່ງມັນຕ້ອງດົນກວ່ານັ້ນອີກ. ນັກທຸຣະກິດລາວ ທ່ານນຶ່ງ ໄດ້ໃຫ້ສຳພາດວ່າ:
ນັກທຸລະກິດ: ຊິຜັກພາລະໃຫ້ຄົນລຸ້ນໃດ 30 ປີ 50 ປີ ແມ່ນຕົ່ວຫວະ ແຕ່ຄຳວ່າ ຊິໃຊ້ໄດ້ບໍ່ພາຍໃນ 5 ປີນີ້ ບໍ່ມີ ຢ່າໄປເວົ້າ ຢ່າໄປເຊື່ອ 10 ປີ ເຊື່ອຍາກ ແຕ່ສຳລັບຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ເຊື່ອຄືເກົ່າ.
ນັກຂ່າວ: ເປັນຫຍັງ?
ນັກທຸຣະກິດ: ມັນບໍ່ມີທາງຊິໄດ້ເງິນມາແຕ່ໃສ 13 ຕື້ ພາຍໃນ 20 ປີ ເພາະລາຍຮັບ ລາຍຫຍັງຕ່າງໆ ທີ່ເຮົາເບິ່ງເປີເຊັນ ທີ່ມັນຂຶ້ນຫັ້ນນ່າ ກັບການແຍ່ງ ຍາດແຍ່ງກັນ ຜົລຜລິດ ຫຼື ທຶນຂ້າມຜ່ານ ຫຼື ທຶນໄຫຼເຂົ້າ ຫຼື ເສຖສາດສຳລັບພູມິພາກໃຜກະຍາດພໍໃຜ ຄັນ 30 ປີ ຊິເຊື່ອຢູ່.
ພາຍໃນ 10 ປີ ມີແຕ່ຄົນເອົາປາກເວົ້າຊື່ໆ ການເຕີບໂຕທາງເສຖກິຈ ບໍ່ແມ່ນເຈົ້າຊິໄດ້ຜູ້ດຽວ ມັນຕ້ອງເວົ້າບຸກຄລາກອນ ເຈົ້າເກັ່ງຊ່ຳໃດ ບໍ່ມີບຸກຄລາກອນ ຊິໄປສ້າງຢູນິຄອນ ເລີຍ ແລ້ວຈັ່ງໃດ ເຮົາຊິໄດ້ເງິນ 13 ຕື້ ມາໃຊ້ເຂົາ ບໍ່ເວົ້າດອກເບ້ຍໃດ. ເລື່ອງບົດຣາຍງານຕ່າງໆ ຄືວ່າລະ ຕິດຕາມສະພາເພິ່ນກະບໍ່ຄ່ອຍໄດ້ຖ່າຍທອດສົດ ຂ່າວ ກະບໍ່ປານໃດ.
ນັກຂ່າວ: ແຕ່ວ່າ ຖ້າໃຊ້ເຂົາບໍ່ໄດ້ນີ້ ຄິດວ່າ ເຂົາຊິເອົາຫຍັງທົດແທນ ເຂົາຊິປະເລີຍເບາະ ຫຼືວ່າ?
ນັກທຸຣະກິດ: ບໍ່ມີທາງ ເຂົາຊິປະ ເຂົາຊິບີບ ເຂົາທົດແທນເຂົາມາໃນລັກສະນະໃດ ມາໃນບຸລິມະສິດໃນການລົງທຶນ. ລົງທຶນໃນປະເທດເຈົ້າລົງທຶນໂຕໃດ ເຂົາກະມາເບິ່ງວ່າ ໃຫ້ຕັ້ງເປັນຖານການຜລິດ.
ຂ້ອຍມາຢູ່ໃນສັມປະທານ 90 ປີ ຂ້ອຍຈ່າຍໃຫ້ເຈົ້າໜ້ອຍໆນີ້ ແຕ່ຄົນບຸກຄລາກອນຫຼັກມີແຕ່ຄົນຂ້ອຍໝົດເຂົ້າຫັ້ນ ເຈົ້າມີແຕ່ແຮງງານ. ແຮງງານ ທັກສະ ເຈົ້າບໍ່ທັນມີຊ້ຳ ຄັນຊິເອົາຊັພຍາກອນໄປໃຊ້ ຊັພຍາກອນໃສຊິມີ ກະມີພໍແຕ່ຊ່ຳນັ້ນ.
ໃນຂນະທີ່ ຣັຖບານລາວ ກໍມີການລະດົມທຶນໂດຍການຂາຍພັນທະບັດ ເພື່ອເອົາເງິນມາໃຊ້ໜີ້. ທ່ານ ສອນໄຊ ສີພັນດອນຮອງນາຍົກຣັຖມົນຕຣີ ແລະ ທັງເປັນ ຣັຖມົນຕຣີກະຊວງແຜນການ ແລະ ການລົງທຶນ ໄດ້ກ່າວຢູ່ໃນກອງປະຊຸມສມັຍສາມັນເທື່ອ 2 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດຊຸດທີ 9 ໃນວັນທີ 1 ພຶສຈິກາ ຕອນນຶ່ງວ່າ: " ໄດ້ສືບຕໍ່ແກ້ໄຂໜີ້ສິນ ດ້ວຍຮູບແບບອ່ວຍໜີ້ສາມແຈ ແລະ ການອອກພັນທະບັດໃນງວດສອງ ຈຳນວນ 5 ພັນຕື້ [ກີບ]."
ນອກຈາກນີ້ ປະເທດລາວຍັງປະສົບບັນຫາກັບເງິນເຟີ ເມື່ອທຽບໃສ່ອັດຕຣາເງິນໂດລາ ແລະ ການຂາດແຄນນ້ຳມັນ - ນັບແຕ່ເດືອນມົກກະຣາ ຫາ ເດືອນ ພຶສຈິກາ 2021 ຣັຖບານລາວ ໄດ້ປະກາດຂຶ້ນລາຄານ້ຳມັນເຊື້ອໄຟໄປແລ້ວ 17 ຄັ້ງ. ທີ່ຜ່ານມາ, ອົງການ Fitch Rating ທີ່ເປັນອົງການ ຈັດອັນດັບຄວາມໜ້າເຊື່ອຖືດ້ານການຈ່າຍໜີ້ ທີ່ຕັ້ງຢູ່ ສຫະຣັຖອາເມຣິກາ ໄດ້ອອກບົດຣາຍງານ ໃນວັນທີ 9 ສິງຫາ 2021 ວ່າ: ປະເທດລາວຍັງຄ້າງຈ່າຍໜີ້ສິນໃຫ້ຕ່າງປະເທດ ປະມານ 400 ລ້ານ ໂດລາ ສະເພາະໃນປີ 2021, ໃນຂນະທີ່ ຣັຖບານລາວ ໃຊ້ໜີ້ໄດ້ພຽງ 150 ລ້ານ ໂດລາ ໃນເດືອນ ມິຖຸນາ ທີ່ຜ່ານມາ.
ອົງການ Fitch Rating ຍັງຄາດການວ່າ: ຣັຖບານລາວ ຍັງຈະສືບຕໍ່ຂາຍຊັບສິນ ແລະ ຂາຍສຳປະທານ ເພີ່ມເຕີມອີກ ເພື່ອເອົາເງິນມາໃຊ້ໜີ້ຕ່າງປະເທດໃນອີກ 5 ປີ ຕໍ່ໜ້າ ໂດຍສະເພາະ ຄນະຣັຖບານຊຸດໃໝ່ ທີ່ໄດ້ສຸມໃສ່ທຸກຄວາມພຍາຍາມ ໃນການໃຊ້ໜີ້.
ມັນກໍຄົງຈະເປັນເລື່ອງທີ່ບໍ່ສາມາດເຮັດໄດ້ໄວ ແລະ ທັນເວລາ ຍ້ອນວ່າ ປະເທດລາວຖືກຈັດຢູ່ໃນປະເທດທີ່ບໍ່ສາມາດໃຊ້ໜີ້ໄດ້ທັນເວລາ. ດຣ. Keith Barney ນັກປະຖະກາຖາອາວຸໂສ ຈາກມະຫາວິທຍາແຫ່ງຊາດອອສເຕຼເລັຍ ຜູ້ທີ່ຕິດຕາມເຣື່ອງສະພາບການໃນລາວ ມາຫຼາຍປີ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ: ຄວາມທ້າທາຍໃນການໃຊ້ໜີ້ຂອງລາວ ບໍ່ສາມາດຫຼີກລ້ຽງໄດ້ ແລະ ມັນໃກ້ຈະເກີນຂີດຈໍາກັດ, ການປະສານງານ ແລະ ການດໍາເນີນໂຄງການ ສ້າງເຂື່ອນ ແລະ ໂຄງການຂນາດໃຫຍ່ອື່ນໆ ທີ່ບໍ່ມີປະສິດທິພາບ. ມັນເປັນໂສກນາຕກັມທາງທັມຊາດ - ມີການສ້າງເຂື່ອນໃສ່ແມ່ນໍ້າຫຼາຍສາຍໃນລາວ ເຊັ່ນ ແມ່ນໍ້າອູ ກໍຖືກສັງເວີຍມາສ້າງເຂື່ອນ ເພື່ອໃຫ້ໄດ້ລາຍຮັບທີ່ບໍ່ແມ່ນຂອງຣັຖ ແລະ ບໍ່ແມ່ນການພັທນາທີ່ຍື່ນຍົງ ໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນລາວ, ແຕ່ມັນຍິ່ງເປັນການສ້າງໜີ້ສິນ ແລະ ບັນຫາທາງການເງິນ ເພີ່ມຂຶ້ນ.
ດຣ.Keith Barney ນັກປະຖະກາຖາອາວຸໂສ ກ່າວອີກວ່າ: ບັນຫາດັ່ງກ່າວ ຍິ່ງເຮັດປະເທດລາວມີຂໍ້ຈໍາກັດທາງການເງິນ ກະທົບຕໍ່ການສົ່ງເສີມຄົວເຮືອນ ແລະ ທຸຣະກິຈ ຂນາດນ້ອຍ ທີ່ກໍາລັງຕໍ່ສູ້ດິ້ນຮົນ ໃນໄລຍະໂຄວິດ-19 ຣະບາດ. ສໍາລັບຫຼາຍປະເທດແລ້ວ, ການເສັຽສິດການເປັນເຈົ້າຂອງລະບົບສາຍສົ່ງໄຟຟ້າແຫ່ງຊາດແບບນີ້ [ລາວ] ຖືວ່າ ເປັນບັນຫາຮ້າຍແຮງ ທີ່ກະທົບອະທິປະໄຕ ແລະ ຄວາມໝັ້ນຄົງຂອງຊາດ.
ສະນັ້ນ ຣັຖບານລາວ ກໍາລັງສືບຕໍ່ ລະດົບທຶນຈາກແຫຼ່ງທຶນຕ່າງໆ ເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫາການດຸ່ນດ່ຽງ ແລະ ການໃຊ້ໜີ້. ປະເທດລາວໄດ້ຂາຍໂຄງການຣະບົບສາຍສົ່ງໄຟຟ້າສ່ວນນຶ່ງ ໃຫ້ແກ່ບໍຣິສັດຈີນ ທີ່ຊື່ວ່າ China Southern Power Grid, ຂາຍທນາຄານພັທນາລາວ ແລະ ທນາສົ່ງເສີມກສິກໍາ ໃຫ້ບໍຣິສັດ ຈະເລີນເຊກອງ ພາວເວີ ແລະ ບໍຣິສັດ ພົງທະວີຊັບ ກໍ່ສ້າງ. ປັດຈຸບັນເສຖກິຈຂອງປະເທດລາວ ມີຄວາມບອບບາງ ຍ້ອນວ່າ ເງິນຕຣາ ຢູ່ໃນຄັງສະສົມ ມີໜ້ອຍ. ທ່ານ ພັນຄຳ ວິພາວັນ ນາຍົກຣັຖມົນຕຣີ ໄດ້ກ່າວຢູ່ໃນກອງປະຊຸມສໄມວິສາກັນ ເທື່ອທີ 1 ຂອງສພາແຫ່ງຊາດຊຸດທີ 9 ໃນວັນທີ 6 ສິງຫາ ຕອນນຶ່ງວ່າ: ເສຖກິຈມະຫາພາກບອບບາງທີ່ສຸດ ແລະ ຄັງສະສົມບໍ່ເງິນ ເຖິງມີກໍໜ້ອຍ.