သစ်ခိုးထုတ်ရောင်းစားမြေုကာင့် တရုတ်စီးပြားရေး သမားတေနြဲႛ ဒေသခံတြေ မုကာခဏ ခိုက်ရန်ူဖစ်ပြား

ကခဵင်ူပည်နယ် ေူမာက်ပိုင်း ခဵီဗ္ဘြေမိြႛနယ်အတြင်းမြာ တရားမဝင် သစ်ခိုးထုတ်ရောင်းစား မြတြေေုကာင့် တရုတ်စီးပြားရေး သမားတေနြဲႛ ဒေသခူံပည်သူတြေ မုကာခဏ ခိုက်ရန် ူဖစ်ပြားနေတယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းမှ သစ်လုံးများကို တရုတ်နိုင်ငံကို ပို့ဆောင်သည့် သစ်တင်ကားကြီးများပုံ Photo: AFP

ူမစ်ဋ္ဌကီးနား္ဘမိြႛ ေူမာက်ဖက် ခဵီဗြေဒေသ မေခူမစ်နဲႛ မလိခူမစ်အုကားက သစ်တေကြို လြန်ခဲ့တဲ့ ၃ ိံြစ်လောက် ကတည်းက ထုတ်ယူရောင်း စားနေုကတာူဖစ်ပၝတယ်။ အဲဒီဒေသက ထြက်တဲ့သစ်တေဟြာ ခဵီဗ္ဘြေမိြႛကနေတဆင့် တရုတ် ူမန်မာနယ်စပ် ဒီမိုကရေစီသစ် တပ်မတော်ကခဵင် အင်န်ဒီအေကေ ဌာနခဵြပ်ရြိရာ ပန်ဝၝ္ဘမိြႛကနေ တရုတိံိုင်ငံဖက်ကို သယ်ထုတ်သြားတာ ူဖစ်ပၝတယ်။ အဲဒီုကားထဲမြာ ဂိတ်ဋ္ဌကီး ၁၀ ဂိတ် လောက်နဲႛ ဂိတ်ငယ်အေူမာက်အမဵား ူဖတ်သန်းရတယ်လိုႛလည်း သိရပၝတယ်။ သစ်ခိုးထုတ်တဲ့ လုပ်ငန်းမြာ ဒေသခံတယောက်က ဦးဆောင်နေတယ်လိုႛ ခဵီဗ္ဘြေမိြႛသား တယောက်က အာအက်ဖ်အေကို ေူပာပၝတယ်။

ခဵီဗ္ဘြေမိြႛသားတဦး။ "သူက စစ်တပ်ကိုလဲ သူကသြားေူပာ၊ တရုတ်လောပန်းတေကြိုလဲ သူကသြားေူပာ ပေၝင်း္ဘပီးမြ အဲလိုသစ်ခိုးလုပ်နေတာ၊ ဒီဒေသခံတေကြို သူတိုႛက လမ်း လုပ်ပေးမယ်၊ အဆောက်အအုံ လုပ်ပေးမယ်၊ ရုံးလုပ်ပေးမယ်ေူပ္ဘာပီးမြ သူက ဘာမြ မပေးဘူးပေၝ့ ကဋ္ဋန်တော်တိုႛ ခဵီဗေမြြာကဵတော့ သစ်ဆိုလိုႛဘာမြ မရြိတော့ဘူး။"

သစ်တေခြုတ်ယူ ရောင်းစားရာမြာ ူမန်မာစစ်တပ် အာဏာပိုင်တေနြဲႛ တရုတ် လောပန်းတေအြုကား ပြဲစားလုပ်ပေး နေသူဟာ မောင်ဦးဆိုသူူဖစ်ပၝတယ်။ ဒီလိုသစ်ခိုးထုတ်တာတြေ ဟာ ဒေသခံတေကြ သူတိုႛအတြက်ဘာမြ အကဵိြးမရြိတာေုကာင့် သစ်ကားတေကြို ရန်ူပမြြတြေ ရြိသလို သစ်လောပန်းတေနြဲႛလဲ မုကာခဏဆိုသလို ရန်ူဖစ်နေုကတယ်လိုႛ အဲဒ္ဘီမိြႛခံကပဲ ေူပာပၝ တယ်။

ခဵီဗ္ဘြေမိြႚသားတဦး။ "ရြာသားတေကြ သူတိုႛကို ခံစားခြင့် ပေးမယ်ဆို္ဘပီးမြ ဘာမြ မပေးဘူး သူတိုႛက ဝင်လာတဲ့ တရုတ်ကားတြေ ကားမြန်တေကြို လိုက်ရိုက် ခဲနဲႛထု အဲဒၝမဵိြးတြေ ူဖစ်တာပေၝ့နော အဲဒၝမဵိြးူဖစ်လိုႛ သူတိုႛက ကိုဦးဆိုတဲ့လူက စစ်တပ်နဲႛ ရဲတေကြို အစောင့်ခိုင်းတာပေၝ့ တညမြ တသိန်းခြဲလောက် အစောင့်ခ ပေးတာပေၝ့ စောင့်ခိုင်းလဲ မရဘူး ူပည်သူလူထုက လုံးဝသဘောမတူဘူး၊ ကားတေပြၝ လိုက်ရိုက် အဲဒၝမဵိြးူဖစ်္ဘပီးမြ နောက်ဆုံးမြတော့ စစ်တပ်နဲႛ မရဘူးဆို္ဘပီးမြ မီးသတ်နဲႛ ရဲကို ူပန်ထိမ်းခိုင်း ရယကနဲႛ ရြာသားတေကြ ရန်ူပန်ူဖစ်၊ တရုတ်နဲႛလည်း ရန်ူပန်ူဖစ်၊ တရုတ်ဆိုရင် ဓၝးတေထြုတ်လ္ဘာပီး မြ ူပည်သူလူထုကို ထိုးမယ် နောက်ူပည်သူလူထုတေကြ မင်းတိုႛတရားမဝင် ခိုးထုတ်န္ဘေပီးမြ ငၝတိုႛကို ူပန်ခဵိန်းေူခာက်တာပေၝ့ ဓၝးတေပြၝ ူပန်ဆြဲထုတ်၊ ရိုက်မယ်လိုႛလုပ်ရင်လည်း ရဲတေကြ မလုပ်ုကနဲႛ ူပန်ေူပာတော့ ူပည်သူလူထု လုပ်ပိုင်ခြင့်မရြိတော့ဘူးပေၝ့။"

၁၀ ဘီးကား၊ ၁၂ ဘီးကားတေနြဲႛ တင်ထားတဲ့ သစ်ကားတြေ ခဵီဗ္ဘြေမိြႛကို အခုတလော ညစဉ် ၁၀ နာရီလောက်မြာ ူဖတ်မောင်းသြား နေတာေုကာင့် ဒေသခံတြေ အိပ်ရေး ပဵက်ရတာကလည်း ရန်ူဖစ်ရတဲ့ အေုကာင်းအရင်းတခု ူဖစ်တယ်လိုႛ သူကေူပာပၝတယ်။ အဲဒီမေခ ူမစ်ပတ်ဝန်းကဵင်က ထြက်တဲ့သစ်တေကြတော့ ဒေသအခေၞ တောင်ေူခဆိုတဲ့ သစ်မာ အမဵိြးအစားနဲႛ တူခားသစ်မာတြေ ူဖစ်ပၝတယ်။

အခိုံြစ် ပြင့်လင်းရာသီမြာ မေခနဲႛ မလိခူမစ်အုကားရြိ ူမစ်ဋ္ဌကီးနား၊ ဆြမ်ပရာဘြမ်နဲႛ ခဵီဗြေ ဒေသအတြင်းက သစ်တေအြူပင်၊ ဗန်းမော် ရေကြူဒေသက သစ်တေကြိုလည်း ေူမာက်ပိုင်းတိုင်းမြြးက တိုက်ရိုက် သစ်ခုတ်ယူခြင့်ပေး ထားတယ်လိုႛ  ကခဵင်လူမဖြြံႛ္ဘဖိြးရေး ကြန်ယက်အဖြဲႛ ဥက္ကဌ ဦးအောင်ဝၝက ေူပာပၝတယ်။ အခုလို ဒေသအတြင်းကသစ်တြေ ခုတ်ယူ ရောင်းစားခံရပေမဲ့ ူပည်သူလူထု အတြက် လုံးဝအကဵိြးမရြိသလို သဘာ၀ ပတ်ဝန်းကဵင်တြေ ပဵက်စီးတာေုကာင့်  ဦးအောင်ဝၝက ကန်ႛကြက်ပၝတယ်။

ဦးအောင်ဝၝ။     "သစ်ထုတ်တာက ေူမာက်ပိုင်းတိုင်းမြြးကနေ ဦးစီး္ဘပီးမြ တရုတ်တေကြို တာဝန်ပေးတယ်၊ ငေကြဵတာ့ တရုတ်တေကြ တိုင်းမြြးကို တိုက်ရိုက်ပေးနေတယ်၊   အခုလက်ရြိ အကဵိြးရြိနေတာက နအဖ စစ်တပ်တေရြဲႛ တိုးခဵဲႛမြ၊ စစ်တပ်တေရြဲႛ ဝင်ငေရြြိမြ၊ အဲဒီအပေၞမြာပဲ သူတိုႛက လုပ်နေတယ်။ ဒၝေုကာင့်ကဋ္ဋန်တော်တိုႚ လူထုတေအြတြက် ဘာမြ အကဵိြးမရြိဘူး၊ လက်ရြိအေူခအနေမြာလည်း ူပည်သူလူထုအတြက် ဘာမြ လုပ်ပေးိံိုင်စြမ်း လည်းမရြိဘူး၊ ဒၝေုကာင့် ကဋ္ဋန်တော်တိုႛအနေနဲႛ သစ်ထုတ်လုပ်တာတေကြို ူပင်းူပင်းထန်ထန် ကန်ႛကြက်ပၝတယ်။ အခုလိုလုပ်ူခင်းအားူဖင့် သဘာ၀ ပတ်ဝန်းကဵင်တေကြို အလြန်တရာမြ ထိခိုက်ပၝတယ်။"

ကခဵင်လြတ်ေူမာက်ရေးအဖြဲႛ ကေအိုင်အိုနဲႛ ူမန်မာစစ်အစိုးရတိုႛ ၁၉၉၄ ခိုံြစ် အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေး သဘောတူ လက်မြတ်ရေး ထိုး္ဘပီးနောက်ပိုင်းမြာ ကခဵင်ူပည်နယ်အတြင်းက သစ်တြေ တရုတ်ူပည်ဖက်ကို အလုံးအရင်းနဲႛ ခုတ်လဲထြုတ်ရောင်း လာုကတာပၝ၊ ကခဵင်ူပည်နယ် ေူမာက်ပိုင်းတိုင်းြြြးတြေူဖစ်တဲ့ ဗိုလ်ခဵြပ်ကေဵာ်ဝင်း၊ ဗိုလ်ခဵြပ်မောင်မောင်ဆြေ၊ ဗိုလ်ခဵြပ် အုန်းူမင့်၊ အခု လက်ရြိတာဝန်ယူနေတဲ့ ဗိုလ်ခဵြပ်စိုးဝင်း လက်ထက်အထိ အခုလို ကခဵင်ူပည်နယ်အတြင်းက သစ်တြေ ပုံစံအမဵိြးမဵိြးနဲႛ ထုတ်ယူ ရောင်းစားုကတာပၝ။  ေူမာက်ပိုင်းတိုင်းမြြး အဆက်ဆက်သာ တယောက်္ဘပီးတယောက် ခဵမ်းသာသြားုကပေမယ့် ူပည်သူလူထုကတော့ ဘာမတြိုးတက်မမြရြိပဲ ဒီအတိုင်းပဲ ကဵန်နေခဲ့တယ်လိုႛ ကခဵင်ူပည်နယ် လူထုက ေူပာဆိုနေုကပၝတယ်။

2025 M Street NW
Washington, DC 20036
+1 (202) 530-4900
burweb@rfa.org