လေဘေးဒုက္ခသည်မဵား အေူခအနေကို ကိုယ်တြေႚုကံသြူမဵား ေူပာူပ

ဘိုကလေး္ဘမိြႚနဲႛ ရန်ကုန်က လေဘေးဒုက္ခသည်တေကြို လောလောဆယ် စေတနာ့ဝန်ထမ်း လိုက်လံကူညီပေးနေသူတေထြဲ အရင်က HIV / AIDS ဝေဒနာသည်တေကြို ကူညီနေတဲ့ မူဖြူဖသြင်းလဲ ပၝဝင်ပၝတယ်။

မိုးရေထဲတြင် သြားလာနေုကသော လေဘေး ဒုက္ခသည်မဵားကို ဘိုကလေး္ဘမိြႚတြင် မေလ ၁၃ရက်နေႛက တြေႚရပုံ ူဖစ်ပၝသည်။ (Photo: AFP) (Photo: AFP)

HIV ဝေဒနာသည်တေကြို ိံြစ်မဵားစြာ အကူအညီပေးခဲ့တဲ့ မူဖြူဖသြင်းဟာ အခုလောလောဆယ်မြာ လေဘေးဒုက္ခသည်တေကြို လက်လြမ်းမြီသလောက် လိုက်လံကူညီနေပၝတယ်။ မုကာခင်ရက်ပိုင်းအတြင်း သူတိုႛသြားရောက်ကူညီခဲ့တဲ့ ဒေးဒရဲ မုန်တိုင်းသင့် ဒေသတေရြဲ့ အေူခအနေကို မေးဋ္ဌကည့်ရာမြာတော့ မူဖြူဖသြင်းက အခုလို ေူပာူပပၝတယ်။

မူဖြူဖသြင်း။   ။ “တခဵိြႚဆိုရင်႟ြာလုံးကဋ္ဋတ်တယ် တ႟ြာလုံးမြာ အိမ်တေမြရြိတော့ဘူး။ စားဖိုႛသောက်ဖိုႛ အခက်အခဲရြိတယ်။ အကူအညီလည်း မရဋ္ဌကဘူး။ နယ်ဘက်တေဆြိုရင် ဆရာတော်တေရြယ်၊ အိုံပညာရြင်တေနြဲႛ ပုဂ္ဂလိကအလြရြြင်ပေၝင်း္ဘပီး တတိံိုင်သေ႟ြႚ နီးစပ်ရာ သြားရလာရ လြယ်ကူတဲ့နေရာတေမြြာ တနေႛတခၝ စားဖိုႛသောက်ဖိုႛ ဝေငတြာတြေ ရြိတာပေၝ့။ ဒၝပေမဲ့ သြားရေးလာရေး ခက်ခဲတဲ့ တူခားဝေးလံတဲ့ဒေသတေကြဵ မရောက်ဘူး အဲဒီ႟ြာကလူတေကြ ္ဘမိြႚပေၞကိုတက်လာဖိုႛကဵ အခက်အခဲရြိတယ်။ တခဵိြႚ႟ြာတေဆြို လြေတြေ၊ သမ္တာန်တေကြ အကုန်ကုန်သြားတာ၊ ကဋ္ဋဲတြေိံြားတြေရော အကုန်ကုန်တော့ သူတိုႛ တ႟ြာနဲႛတ႟ြာကူးဖိုႛ အခက်အခဲရြိတဲ့အခၝကဵတော့ ဒီတိုင်းပဲ ႟ြာမြာထိုင်္ဘပီတော့ အလြရြြင်တြေ လာတာကို မ္တေွာ်နေရတာ။ တော်တော်မဵားမဵားက စားရေးသောက်ရေး အခက်အခဲူဖစ်တယ်လေ။�”

သြားရေးလာရေးခက်တဲ့ ဒေသက လေဘေးသင့်ဒုက္ခသည်တေရြဲ့ အေူခအနေကို ေူပာူပသြားတာပၝ။ ဒီဒေသက ကဵန်းမာရေး အေူခအနေတေကြို လည်းသူက အခုလို ဆက်ေူပာူပပၝသေးတယ်။

မူဖြူဖသြင်း။   ။ “ကဵန်းမာရေးအေူခအနေက ကဵမတိုႛ ရောက်ခဲ့တဲ့ ႟ြာဆိုလိုႛရြိရင် ကုလားဝဆိုတဲ့ ႟ြာတ႟ြာဆိုရင် ဆရာဝန်လည်းမရြိဘူး သာမန်ဖဵားရင် နာရင်တောင် ္ဘမိြႚပေၞတက်ဆေးကုရတာ၊ အခုမိုးတြင်းကာလူဖစ်တော့ အဆုတ်ပတြာတြေ ဦးေိံြာက်အမြေးယောင်တာတြေ စူဖစ်န္ဘေပီပေၝ့နော်။ နောက်ပိုင်းဆိုရင် ဝမ်းရောဂၝတြေ အမဵားဋ္ဌကီးူဖစ်လာိံိုင်တယ်။”

လိြင်သာယာဘက်မြာဆိုရင် ကယ်ဆယ်ရေးစခန်းတြေ ရြိတယ်။ ဘယ်နေႛအ္ဘပီး ထြက်ပေးရမယ် ဘာညာဆို္ဘပီး ေူပာနေတာတြေ ရြိတယ်။ အရင်ကတည်းက နေစရာမရြိတော့လိုႛ စာသင်ကေဵာင်းတြေ ဘုန်းဋ္ဌကီးကေဵာင်းတေမြြာ ကပ်နေဋ္ဌကရတာတြေ ရြိတယ်လေ။ အခုလို ိံြင်ထုတ်တဲ့အခၝကဵတော့ သူတိုႛမြာ နေစရာ အိမ်လည်း မရြိဘူး စားဖိုႛသောက်ဖိုႛဆိုတာ ဝေးရောပေ့ၝလေ။ အဲဒီတော့ သူတိုႛ တော်တော်ဋ္ဌကီးကို စိတ်ဆင်းရဲနေဋ္ဌကတာပေၝ့။ ဒုက္ခသည်တြေ အကုန်လုံးပဲ။

ဝေးလံတဲ့ အပေၝက်အရောက်နည်းတဲ့ ဧရာဝတီတိုင်းဘက်တင်မကပဲ ရန်ကုန်္ဘမိြႚနဲႛ မဝေးလတြဲ့ လိြင်သာယာဘက်က လေဘေးဒုက္ခသည်တြေ အခက်ုကံြနေရတယ်လိုႛ သူကေူပာပၝတယ်။ လေဘေးဒုက္ခသည်တြေ နေရပ်ရင်း ူပန်ပိုႛခံနေတဲ့ အေူခအနေကိုလဲ အခုလို ဆက်ေူပာူပပၝတယ်။

မူဖြူဖသြင်း။   ။ “လိြင်သာယာဘက်မြာဆိုရင် ကယ်ဆယ်ရေးစခန်းတြေ ရြိတယ်။ ဘယ်နေႛအ္ဘပီး ထြက်ပေးရမယ် ဘာညာဆို္ဘပီး ေူပာနေတာတေရြြိတယ်။ အရင်ကတည်းက နေစရာမရြိတော့လိုႛ စာသင်ကေဵာင်းတြေ ဘုန်းဋ္ဌကီးကေဵာင်းတေမြြာ ကပ်နေဋ္ဌကရတာတြေ ရြိတယ်လေ။ အခုလို ိံြင်ထုတ်တဲ့အခၝကဵတော့ သူတိုႛမြာ နေစရာအိမ်လည်း မရြိဘူး စားဖိုႛသောက်ဖိုႛဆိုတာ ဝေးရောပေ့ၝလေ။ အဲဒီတော့ သူတိုႛတော်တော်ဋ္ဌကီးကို စိတ်ဆင်းရဲနေဋ္ဌကတာပေၝ့။ ဒုက္ခသည်တြေ အကုန်လုံးပဲ။”

မူဖြူဖသြင်းနဲႛအတူ ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းတေကြို လုပ်နေတဲ့ လူငယ်တဦးကလည်း ဘိုကလေး္ဘမိြႚ နယ်က သူတြေႚဋ္ဌကံခြဲ့တဲ့ အေူခအနေနဲႛ လိုအပ်ခဵက်တေကြို အခုလို ေူပာူပပၝသေးတယ်။

လူငယ်တဦး။   ။ “ဘိုကလေးကို ကဵနော်ရောက်ခဲ့တဲ့နေရာက သာဟန်အုပ်စုလိုႛ ခေၞတဲ့နေရာပေၝ့နော်။ ကဵနော်တိုႛ ရောက်တဲ့အခဵိန်မြာ ဘယ်သူမြ မရောက်သေးဘူး၊ ပထမဆုံးပဲ ကဵနော်တိုႛ ၁၂ရက်မြာ ရောက်တယ် ကဵနော်တိုႛ အဲဒီနေရာတေကြို အစိုးရလည်း မရောက်ဘူး။ အန်ဂဵီအိုလည်းမရောက်ဘူး။ ယူအန်ကလည်း မရောက်ဘူး။ အဲဒီနေရာတေကြို အကူအညီအမဵားဋ္ဌကီးပေးဖိုႛလိုတယ်၊ သေသြားတဲ့လူတေကြ အ႟ိုးတေကြဵကုန်္ဘပီ၊ တကယ်ကိုပဲ ငၝးပူတင်းတြတ်တာ။ တော်တော်ခဵီးကဵြးဖိုႛကောင်းတယ်။ သူတိုႛတာဝန်မဲ့တဲ့ စကားေူပ္ဘာပီးသြား္ဘပီ ငၝးပူးတင်းတြတ်ရင်ကုန်မယ်လိုႛ သူတိုႛေူပ္ဘာပီးသြား္ဘပီ ကဵန်တဲ့လူတေအြတြက်လည်း ဘာမမြကူညီဘူး။ တော်တော်တော့လြန်လ္ဘာပီ။ ကဵနော်တိုႛ ူမန်မာူပည်သူတြေ ဒုက္ခရောက်နေတာကို အစိုးရကဘယ်လိုပဲ ူငင်းဆန်ဆန်။ ကဵနော်တိုႛကတော့ တောင်းတာဗဵာ အကူအညီပေးဖိုႛ လိုတယ်ဆိုတဲ့နေရာတေဟြာ လယ်ယာေူမတြေ ရေငံဝင်္ဘပီး ပဵက်စီး္ဘပီး ဓနိလုပ်ငန်းရြိတယ်။ ဓနိပင်တပင်မမြရြိတော့ဘူး။ အုန်းလုပ်ငန်းရြိတယ်၊  အုန်းပင်တြေ တပင်မမြရြိတော့ဘူး။ ူပန်လည်ထူထောင်ရေး လိုနေတဲ့အခဵိန်မြာ ကဵနော်တိုႛရောက်တဲ့နေရာတေကြ ဘာအကူအညီမမြရဘူး ူဖစ်နေတယ်။ အဲဒီနေရာတေအြတြက် အကူအညီလိုပၝတယ်။”

လေဘေးဒုက္ခသည်တေကြို ကူညီနေတဲ့ လူငယ်တဦးေူပာူပသြားတာပၝ။ သြားလာရေးခက်ခဲတဲ့ ဒေသတေကြ မုန်တိုင်းဒဏ်ခံ ူပည်သူတေမြြာတော့ ကူညီသူဝေးန္ဘေပီး အခုရက်ပိုင်းအတြင်း မိုးသည်းထန်စြာ ႟ြာသြန်းနေတာတြေေုကာင့် နေရေးထိုင်ရေး အကဵပ်အတည်းတေနြဲႛ ပိုမိုုကံြတြေႚနေရပၝတယ်။

2025 M Street NW
Washington, DC 20036
+1 (202) 530-4900
burweb@rfa.org