ເດັກນ້ອຍລາວ ຍັງຂາດ ສານອາຫານ ສູງ
2022.11.07
ເດັກນ້ອຍຢູ່ເມືອງ ຊານໄຊ ແຂວງອັດຕະປື.
RFA
ເດັກນ້ອຍ ອາຍຸຕ່ຳກວ່າ 5 ປີ ຢູ່ປະເທດລາວ ຍັງມີອັຕຣາ ການຂາດສານອາຫານ ສູງ ໂດຍມີລະດັບຄວາມສູງ ບໍ່ໄດ້ມາຕຖານ 33%, ນ້ຳໜັກຫຼຸດເກນມາຕຖານ 21%, ແລະ ຮ່າງການອ່ອນແອ 9% ອີງຕາມຂໍ້ມູນ ຈາກທະນາຄານໂລກ ໃນເດືອນຕຸລາ ທີ່ຜ່ານມາ.
ເມື່ອສະເລັ່ຽໃສ່ຫົວຄົນແລ້ວ ກໍຄື ເດັກນ້ອຍອາຍຸ ຕ່ຳກວ່າ 5 ປີ ທຸກໆ 100 ຄົນ, ຈະມີຄົນທີ່ລວງສູງ ບໍ່ໄດ້ມາຕຖານ 33 ຄົນ, ກ່ຽວກັບເກນມາຕຖານ ນ້ຳໜັກ, ເດັກນ້ອຍລາວທຸກໆ 100 ຄົນ ຈະມີ 21 ຄົນ ທີ່ນ້ຳໜັກຕ່ຳກວ່າ ມາຕຖານ, ກ່ຽວກັບຮ່າງກາຍ ທີ່ອ່ອນແອ, ເດັກຍ້ອນທຸກໆ 100 ຄົນ ຈະມີ ຄົນທີ່ຮ່າງກາຍ ອ່ອນແອ 9 ຄົນ.
ບັນຫາ ການຂາດສານອາຫານ ສ່ວນຫຼາຍເກີດຂຶ້ນກັບເດັກນ້ອຍ ຢູ່ຊົນນະບົດ ຫ່າງໄກສອກຫຼີກ ເພາະວ່າ ເຂົາເຈົ້າ ມີຖານະທຸກຍາກ ແລະ ເຂົ້າບໍ່ເຖິງ ແຫຼ່ງສະບຽງອາຫານ.
ເຈົ້າໜ້າທີ່ ອົງການຈັດຕັ້ງ ທາງສັງຄົມ ຜູ້ທີ່ເຮັດວຽກ ເຣື່ອງສົ່ງເສີມ ໂພສະນາການ ໄດ້ກ່າວວ່າ:
“ສ່ວນຫຼາຍ ທ່ານໝໍມີແຕ່ແນະນຳວ່າ ຕ້ອງໃຫ້ພໍ່ແມ່ ແລະ ເດັກນ້ອຍ ກິນອາຫານໃຫ້ຄົບ 3 ໝວດ, 5 ໝູ່ ແຕ່ ເຂົາບໍ່ມີແນວຊິກິນ ຊິໃຫ້ເຂົາເຈົ້າເຮັດແນວໃດ.”
ຂໍ້ມູຈາກ ທະນາຄານໂລກ ຍັງລະບຸວ່າ ເດັກນ້ອຍທີ່ຄວາມສູງ ບໍ່ໄດ້ມາຕຖານ ຫຼື ເຕັ້ຽ, ສາມາດສົ່ງຜົນເສັຽ ໃນໄລະຍາວ ເຮັດໃຫ້ເຂົາເຈົ້າ ນານເປັນຜູ້ໃຫຍ່, ຄວາມສາມາດ ໃນການຮຽນຮູ້ຊ້າ ກວ່າເດັກນ້ອຍຄົນອື່ນ, ຜົນການຮຽນບໍ່ມີປະສິດທິພາບ ແລະ ໄດ້ຮັບຄ່າຈ້າງ ທີ່ຕ່ຳໃນເວລາໃຫຍ່ຂຶ້ນມາ.
ເດັກນ້ອຍທີ່ເຕັ້ຽ ບໍ່ສາມາດພັທນາ ຄວາມອາດສາມາດ ໄດ້ເຕັມທີ່, ມັນຈະສົ່ງຜົລລົບ ຕໍ່ການຕລາດແຮງງານຂອງຊາຕ ແລະ ການເຕີບໂຕ ທາງດ້ານເສຖກິຈ.
ຢູ່ໃນປະເທດລາວ, ລະດັບການຂາດສານອາຫານ ຂອງເດັກນ້ອຍຍັງສູງຢູ່ ມັນກໍສົ່ງຜົລເສັຍ ຕໍ່ທ່າແຮງທາງດ້ານ ເສຖກິຈ ແລະ ຊັພຍາກອນມະນຸສ ຢ່າງຫຼີກລ້ຽງບໍ່ໄດ້ ອີງຕາມຂໍ້ມູນ ຈາກທະນາຄານໂລກ.
ເຈົ້າໜ້າທີ່ ຜູ້ທີ່ເຮັດວຽກ ເຣື່ອງສຸຂສຶກສາ ຊຸມຊົນ ທ່ານນຶ່ງ ໄດ້ໃຫ້ສັມພາດ ຕໍ່ວິທຍຸ ເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ:
“ການຂາດສານອາຫານີ້ ມັນພົວພັນກັບຫຼາຍສາເຫດ ມັນຢູ່ບໍ່ຊື່ ລະຊິເອົາອາຫານ ໄປໃຫ້ເຂົາກິນລະມັນຊິ..ມັນເລື້ອລັງ ມາດົນນານແລ້ວ. ເວົ້າເຣື່ອງຂາດສານອາຫານນີ້ ອັນນຶ່ງກະບໍ່ມີ ອາຫານການກິນແທ້ ເນາະ ກິນແຕ່ຜັກ ລະກະໜໍ່ໄມ້ ແບບນັ້ນຢູ່ຕລອດ ວ່າຊັ້ນຊາເນາະ. ແຈ່ວ ອັນນີ້ ກະແມ່ນຂາດແທ້.
ຂັ້ນເຮົາເບິ່ງແບບນຶ່ງ ກະຄືບໍ່ແມ່ນຂາດ ກະມີສັດປ່າ ສັດນ້ຳ. ສັດນັ້ນຢູ່ເນາະ ເປັດໄກ່ ກະຄືວ່າມີຢູ່ແນວນີ້ນ່າ ມັນກ່ຽວຂ້ອງກັບເຣື່ອງວິຖີຊີວິຕ ວັທນະທັມ ການກິນນຳນ່າ.”
ນັກຂ່າວ: ມັນມີສ່ວນບໍ່ ມັນບໍ່ສາມາດ ເຂົ້າເຖິງລະບົບຂໍ້ມູນ ໄປບໍ່ເຖິງ?
ເຈົ້າໜ້າທີ່:
“ອັນນັ້ນກະມີສ່ວນອັນນຶ່ງ ແຕ່ວ່າ ມັນກະຍັງ ມັນກະຍັງເປັນສຳຮອງຢູ່ດອກ. ອ້າວ ເຮົາຍົກໂຕຢ່າງຊາເນາະ ຖ້າວ່າ ເຮົາຫາກຈັດ ວ່າ ຂາດອາຫານນີ້ມັນ ກ່ຽວຂ້ອງກັບວິຖີຊີວິຕ ທີ່ຂະເຈົ້າດຳເນີນມາແຕ່ໃດແລ້ວ ວ່າ ເຂົາເຈົ້າບໍ່ໄດ້ກິນຫາກຫຼາຍ ຫຼືວ່າ ບໍ່ສົນວ່າ ຊິກິນຫາກຫຼາຍ ກິນພໍມັນ ເຂົາເອີ້ນວ່າ ພໍຢູ່ໄດ້ເນາະ.
ບໍ່ໄດ້ໃສ່ໃຈວ່າ ອັນໃດຈະຕ້ອງມີ ໂພສະນາການ ມັນເປັນແບບນີ້ ມາແຕ່ໃດແລ້ວນ່າ ມັນກະເລີຍວ່າ ຊິເປັນສ່ວນນຶ່ງວ່າ ມັນຊຳເຮື້ອຢູ່ ລະບາດນີ້ລະ ຢູ່ບໍ່ຊື່ລະເຈົ້າຊິໄປ ແນະນຳວ່າ ໃຫ້ເຂົາເຈົ້າກິນນັ້ນກິນນີ້ໂລດ ມັນບໍ່ໄດ້. ອ້າວ ຍົກໂຕຢ່າງຊາ ຄັນເຮົາໄປ ເຂດໃດເຂດນຶ່ງ ຍົກໂຕຢ່າງເຮົາໄປພາກໃຕ້ຊາ ເຮົາກະໄປໄດ້ກິນແກງປາເບາະ ຫຼື ໄປໄດ້ກິນ ກ້ອຍຄືກັນກັບໄທໃຕ້ເຮັດ ແມ່ນຕົ່ວຍົກໂຕຢ່າງຊາເນາະ.
ແລະ ເຮົາກະຮູ້ໃດ ຣີຊິບປີ້ ແມ່ນຫຍັງຕ່າງໆ ຂອງມັນ ເຮົາກໍຮູ້ເນາະ ເຮົາມັກຫຼາຍແນວນີ້ ແຕ່ເຮົາກັບຂຶ້ນມາວຽງຈັນ ມັນກະ ເຮົາກະບໍ່ເຮັດກິນຄືເກົ່າ ຍົກໂຕຢ່າງ ເຮົາເຂົ້າໄປເຮັດເຂົ້າປຽກ ໄປປຸງແຕ່ງອາຫານເຮັດເຂົ້າປຽກໃສ່ໄຂ່ ເຂົາກະກິນ ກະແຊບເນາະ. ແຕ່ຄັນຫຼັງຈາກເຈົ້າໜີລະ ເຂົາຊິເຮັດກິນບໍ່ ມັນກະ ໂອກະຍັງເປັນຄຳຖາມຢູ່ອັນນັ້ນ ສ່ວນຫຼາຍກະບໍ່ເຮັດຫັ້ນແຫຼ ເພາະມັນບໍ່ແມ່ນວັທນະທັມ ທີ່ເຂົາກິນແບບນັ້ນເດ້.”
ນັກຂ່າວ: ຂັ້ນເຂົາຊິວ່າ ບໍ່ມີອາຫານການກິນ ມັນກະບໍ່ແມ່ນເບາະໂຕນິ?
ເຈົ້າໜ້າທີ່:
“ກະມີບາງຄອບຄົວຢູ່ ກະລອງຄຶດເບິ່ງແມ້ວ່າ ເຣື່ອງໄປຫາໄປຊອກນີ້ ກະບໍ່ໄດ້ອຶດປານໃດໄດ໋ ຄັນຢູ່ເຂດຊົນບົດເຂົາເຈົ້າກະຢູ່ນຳ ຕາມທັມມະຊາຕເນາະ ເຂົາເຈົ້າກະມີສັດປ່າ ມີອັນນ່າ ລ້ຽງໄກ່ ລ້ຽງເປັດ ຢູ່ເນາະແນວນີ້ນ່າ ຜູ້ລ້ຽງປາກະມີ ມັນເປັນຫຍັງຈັ່ງຄ່ອຍຂາດອາຫານ. ຜັກກະປູ ຢູ່ໃນປ່າກະມີ ເຂົາເຈົ້າກະໄປເອົາຢູ່ ແຕ່ວ່າ ມັນກະຍັງ ມັນກະຊິກ່ຽວຂ້ອງກັບຄວາມຮູ້ນີ້ ຊິແມ່ນສ່ວນນຶ່ງ ຄວາມຮູ້ໃນທີ່ນີ້ ໝາຍຄວາມວ່າ ຄວາມຮູ້ອັນໃດທີ່ເປັນໂພສນາການເນາະ ກິນແລ້ວມັນຊິດີຕໍ່ສຸຂພາບ ຍົກໂຕຢ່າງອາຫານ ໃຫ້ມັນຄົບໝວດໝູ່ວ່າ ຊັ້ນຊະເນາະ ມັນຕ້ອງມີທາດແປ້ງ ມັນຕ້ອງມີທາດຊີ້ນ ຕ້ອງມີຜັກຍົກໂຕຢ່າງ ຕ້ອງມີໝາກໄມ້ ຕ້ອງມີມັນ ຕ້ອງມີຫຍັງຕ່າງໆ. ອັນນີ້ ກະຊິເປັນສ່ວນນຶ່ງ ແຕ່ເຮົາຊິສື່ສານແນວໃດກັບເຂົາເນາະ ໃຫ້ເຂົາເຂົ້າໃຈກະເປັນອີກເຣື່ອງນຶ່ງອີກ ເນາະ ຄັນເຂົ້າໃຈລະຊິເຮັດບໍ່ ກະຍັງເປັນອີກເຣື່ອງນຶ່ງ.”
ນັກຂ່າວ: ເຂົາຊິສາມາດ ເຂົ້າໃຈບໍ່ ຄວາມຮູ້ທີ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ ໄປເຜີຍແຜ່ນີ້?
ເຈົ້າໜ້າທີ່:
“ໂອ້ຍາກໆ ຄິດວ່າ ເຂົ້າມີ (ຄົ້ນຄວ້າ) Research ຫຼາຍຢູ່ ສາເຫດຂອງມັນນີ້.”
ນັກຂ່າວ: ຊິໃຊ້ເວລາດົນປານໃດ ທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ມັນຫຼຸດລົງ ຫຼື ໃຫ້ມັນໝົດໄປນີ້?
ເຈົ້າໜ້າທີ່:
“ໂອ້ຍັງຫຼາຍ ຍັງດົນຢູ່ເດີ ໂຕນີ້. ເອີ ລືມເວົ້າອີກຢ່າງນຶ່ງ ນອກເໜືອຈາກການກິນແລ້ວ ມັນຍັງເວົ້າເຣື່ອງແມ່ທ້ອງນຳອີກບາດນີ້ ເຣື່ອງສະອາດ ເຣື່ອງຫຼັກອະນາໄມນຳອີກ ອັນນີ້. ເອີ ຄັນຖ້າວ່າ ເຂົ້າອັນນັ້ນ ຄັນຖ້າວ່າ ແມ່ທ້ອງຍັງເຕັມຢູ່ຈັ່ງຊີ້ ມັນບໍ່ໄດ້ກິນຢູ່ສະອາດເນາະ ມັນກະກ່ຽວໂຍງກັນໄປໝົດເດ້. ມີແມ່ທ້ອງຈັ່ງຊີ້ຊາເນາະ ແມ່ທ້ອງກະດູດເອົາສາອາຫານ ໄປເກາະຢູ່ ລຳໄສ້ ມັນກະດູດເອົາວິຕາມິນ ສານອາຫານຕ່າງໆ ໜີໝົດຫັ້ນແຫຼ ເຈົ້າກິນກະກິນ ກິນຫຼາຍຢູ່ ແຕ່ເຈົ້າກະບໍ່ໄດ້ຮັບສານອາຫານພຽງພໍ. ອັນນັ້ນ ອັນນຶ່ງ ກ່ຽວຂ້ອງກັບເຣື່ອງສຸຂ ອາະນາໄມບໍ່ໄດ້ ນອກຈາກນັ້ນ ບາດນີ້ ບໍ່ໄດ້ຮັບການດູແລເທົ່າທີ່ຄວນ ມີແຕ່ມັກເຈັບເປັນແນວນີ້ ເອົ້າ ອອນເພັຽເປັ້ຽລ່ອຍ ເດັກນ້ອຍຂັ້ນມັນເຈັບເປັນ ມັນກະບໍ່ກິນອາຫານ ບາດນີ້ ເດັກນ້ອຍນີ້ ມັນຕັດສິນແທ້ໆ ນີ້ ແມ່ນລຸ້ມ 5 ປີລົງມາ.”
ເພື່ອຊ່ວຍແກ້ໄຂບັນຫາດັ່ງກ່າວ, ທະນາຄານໂລກ ໄດ້ເຮັດວຽກຮ່ວມກັບຣັຖບານລາວ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມພັທນາ ເພື່ອຊ່ວຍສ້າງຄວາມໝັ້ນຄົງ ທາງການໂພສະນາການ ແລະ ການຄ້ຳປະກັນສະບຽງອາຫານ ດ້ວຍການຊ່ວຍເຫຼືອທາງສັງຄົມ ແລະ ໃຫ້ທາງເລືອກໃນການດຳລົງຊີວິດຂອງປະຊາຊົນ, ປັບປຸງການສຸຂສຶກສາເດັກນ້ອຍ ແລະ ການເຂົ້າເຖິງການບໍຣິການດ້ານສຸຂພາບ, ແລະ ຈັດຫານ້ຳສະອາດ, ສຸຂອະນາໄມ, ແລະ ກັນພະຍາດ.
ໃນເດືອນກັນຍາ ທີ່ຜ່ານມາ, ທ່ານ ກິແກ້ວ ຈັນທະບູລີ ຮອງຣັຖມົນຕຣີ ກະຊວງ ແຜນການ ແລະ ການລົງທຶນ ໄດ້ກ່າວວ່າ: “ການປັບປຸງ ໂພສນາການ ໃຫ້ແກ່ເດັກນ້ອຍ ຈະເປັນ ກະແຈ ໄປສູ່ເປົ້າໝາຍ ການຫຼຸດພົ້ນ ອອກຈາກ ສະຖານະ ປະເທດດ້ວຍພັທນາ. ການຈະເຣີນເຕີບໂຕຊ້າ ບໍ່ພຽງແຕ່ ເປັນບັນຫາສຸຂພາບ ສຳລັບເດັກນ້ອຍ ເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ ຍັງສົ່ງຜົລ ຕໍ່ຊັພຍາກອນມະນຸສ ຂອງປະເທດພວກເຮົາ. ພວກເຮົາຈະຕ້ອງ ຮັບປະກັນວ່າ ປະຊາຊົນລາວທັງໝົດ ສາມາດເຕີບ ທາງດ້ານຮ່າງກາຍ ແລະ ຈິຕໃຈ ເພື່ອໃຫ້ ພວກເຮົາ ຕຣຽມພ້ອມ ສຳລັບສິ່ງທ້າທາຍ ແລະ ໂອກາດ ໃນອະນາຄົດ.”