ຍານາງ ຊຸ່ຍ ເມັ້ງ ພັນຣະຍາ ຂອງທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ເຫັນ ທ່ານ ສົມບັດ ເປັນຄັ້ງສຸດທ້າຍ ໃນຕອນແລງ ວັນທີ 15 ເດືອນ ທັນວາ 2012. ທັງ ທ່ານ ສົມບັດ ແລະ ຍານາງ ຊຸ່ຍ ເມັ້ງ ຜູ້ເປັນເມັຽ ຂັບຣົຖຄົນລະຄັນ ມາຈາກບ່ອນເຮັດວຽກ ເພື່ອຈະກັບບ້ານ.
ຍານາງ ຊຸ່ຍ ເມັ້ງ ກ່າວວ່າ:
" ຂ້ອຍ ກັບ ລາວ ຂັບລົດຄົນລະຄັນ ປະມານ 6 ໂມງ, 6:15 ຕອນແລງ ພວກເຮົາ ຂັບລົດຕາມຫລັງກັນກັບບ້ານແລະ ຂ້ອຍຂັບຜ່ານປ້ອມຕຳຫລວດ ຂ້ອຍ ເບິ່ງແວ່ນລົດທາງຫລັງ ຂ້ອຍ ບໍ່ເຫັນລົດຂອງສົມບັດ ອີກເລີຍ."
ໃນເວລາທີ່ ຍານາງ ຊຸ່ຍເມັ້ງ ກັບຮອດບ້ານເວລາ ກໍເກີນ 6:30 ຕອນແລງໄປແລ້ວ, ແຕ່ ບໍ່ເຫັນ ທ່ານ ສົມບັດ ຜູ້ເປັນຜົວ ສະນັ້ນ ລາວ ກໍເລີຍໂທຫາຜົວ ແຕ່ ໂທລະສັບຂອງ ທ່ານ ສົບບັດ ບໍ່ມີສັນຍານ ໃນເວລານັ້ນ.
ຍານາງ ຊຸ່ຍ ເມັ້ງ ກ່າວວ່າ:
“ຂ້ອຍບໍ່ຄິດຫຍັງ ເພາະ ລາວມັກລືມເປີດມືຖື ປະມານ 10 ໂມງ ຂ້ອຍເລີ້ມອຸກໃຈ 10:30 ຂ້ອຍຕັດສິນໃຈ ອອກໄປຊອກຫາລາວ.”
ໃນເບື້ອງຕົ້ນ ຄົນໃນຄອບຄົວ ຄິດວ່າ ທ່ານ ສົມບັດ ເກີດອຸບັດຕິເຫດ ສະນັ້ນເຂົາເຈົ້າ ຈຶ່ງໄປໂຮງໝໍຕ່າງໆ ແຕ່ ກໍບໍ່ເຫັນ ທ່ານ ສົມບັດ. ໃນເວລານັ້ນ ເປັນຕອນແລງ ວັນເສົາ ທີ 15 ທັນວາ 2012, ແລະ ຕໍ່ມາວັນອາທິດ ວັນທີ 16 ທັນວາ ຄອບຄົວ ກໍໄດ້ອອກໄປຊອກຫາ ທ່ານສົມບັດ ໝົດມື້ ທັງໂທຫາໝູ່ລາວ ແລະ ໄປຕາມສຖານທີ່ຕ່າງໆ.
ຍານາງ ຊຸ່ຍ ເມັ້ງ ກ່າວວ່າ:
" ຕອນ ເຊົ້າ ເຮົາໄປແຈ້ງຄົນເສັຍນຳຕຳຫລວດ ພວກເຮົາຊອກຫາລາວ ວັນທິດໝົດມື້ ໂທຫາໝູ່ລາວ ໂທຫລາຍບ່ອນ, ບໍ່ມີໃຜຮູ້. ຕອນຂັບລົດ ຢູ່ເສັ້ນທາງ ພວກເຮົາ ເຫັນກ້ອງວົງຈອນປິດ ຕາມເສັ້ນທາງພວກເຮົາຈຶ່ງຂໍເບິ່ງກ້ອງວີດີໂອ ນຳຕຳຣວດ ພວກເຮົາ ເບິ່ງວີດີໂອ ຕາມຖະໜົນທ່າເດື່ອ."
ໃນຕອນເຊົ້າວັນຈັນ ທີ 17 ທັນວາ 2012, ຄອບຄົວຂອງ ທ່ານ ສົມບັດ ກໍໄດ້ໄປຫາເຈົ້າໜ້າທີ່ ຕຳຣວດທີ່ຮັບຜິດຊອບກ້ອງວົງຈອນປິດ ຢູນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ແລະ ຈຶ່ງປະກົດເຫັນພາບ ຕອນທີ່ຕຳຣວດຢຸດຣົຖທ່ານສົມບັດ.
ຍານາງ ຊຸ່ຍ ເມັ້ງ ໄດ້ອະທິບາຍພາບ ຢູ່ໃນກ້ອງວົງຈອນປິດ ວ່າ:
" ເຮົາ ເຫັນ ທ່ານ ສົມບັດ ວເລາ 6:30 ໂມງ ຫລື ກາຍ 6:30 ໜ້ອຍນຶ່ງ ຕຳຫລວດວ່າ ມີກ້ອງຕາມເສັ້ນທາງນີ້ ເປີດກ້ອງ ເຫັນ ທ່ານ ສົມບັດ ຖືກຢຸດຣົຖ ຢູ່ປ້ອມຕຳຫລວດ. ຕຳຫລວດ ຢືນຢູ່ຂ້າງ ຣົຖລາວ ແລະ ຄົງຈະບອກລາວ ລົງຈາກຣົຖ ແລ້ວ ລາວຍ່າງໄປໃນປ້ອມຕຳຫລວດ."
ຊຸ່ຍ ເມັ້ງ ຊຸ່ຍເມັ້ງ: " ພວກ ເຮົາເຫັນ ຜູ້ຊາຍ ຄົນນຶ່ງນຸ່ງເສື້ອສີມືດ ຊາຍຄົນນັ້ນ ຂີ່ລົດຈັກຈອດຕໍ່ໜ້າ ຣົຖສົມບັດ ແລ່ນໄປໃນປ້ອມຕຳຫລວດ ແລະ ອອກມາຂັບລົດສົມບັດ ອອກໄປ."
ຊຸ່ຍ ເມັ້ງ: "ຕໍ່ມາ ຣົຖກະບະສີຂາວຂັບມາ ເປີດໄຟຊາຍແລນ ຕຳຫລວດ ລໍຖ້າຣົຖຄັນນັ້ນ ມາຈອດຢູ່ໜ້າປ້ອມ ຂ້ອຍເຫັນ ສອງສາມຄົນ ມີສົມບັດຢູ່ນຳ ລາວຖືກນຳຕົວ ເຂົ້າໄປໃນລົດຄັນນັ້ນ ຣົຖຂ້ຽວຂັບອອກໄປ ຂະນະທີ່ ປະຕູລົດຍັງບໍ່ປິດມັນຖືກບັນທຶກພາບໄວ້ໄດ້ ຊັດເຈນ ນັ້ນ ເປັນຄັ້ງສຸດທ້າຍ ທີ່ໄດ້ເຫັນສົມບັດ."
ອັນນັ້ນ ຄື ເຫດການທີ່ ທ່ານ ສົມບັດ ຖືກລັກພາໂຕໄປ ອີງຕາມຫຼັກຖານຈາກກ້ອງວົງຈອນປິດ. ຕຳຣວດຜູ້ນ້ອຍ ທີ່ເຝົ້າສູນກອງວົງຈອນປິດ ກໍຕົກຕະລຶງກັບພາບນັ້ນ, ຄອບຄົວ ທ່ານ ສົມບັດ ຂໍພາບຕົ້ນສະບັບ ແຕ່ ຕຳຣວດບໍ່ໃຫ້ ສະນັ້ນ ເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງໃຊ້ໂທຣະສັບຖ່າຍວີດີໂອ ຢູ່ໜ້າຄອມພິວເຕີ.
ຍານາງ ຊຸ່ຍເມັ້ງ ກ່າວວ່າ:
“ພວກເຮົາ ກໍຂ້ຽວອອກມາກ່ອນຕຳຫວດ ຈະຢຸດພວກເຮົາ, ພວກເຮົາກັບໄປ ຂໍພາບວີດີໂອ ຕົ້ນສະບັບອີກ ແຕ່ ຫ້ອງການທີ່ເປັນສູນກ້ອງວີດີໂອຖືກປິດ, ຕຳຫລວດກໍບໍ່ຢູ່ ບໍ່ມີໃຜສາມາດເຂົ້າຫ້ອງວີດີໂອໄດ້ ຕອນນີ້.”
ຕໍ່ມາພາບວີດີໂອ ເຫດການລັກພາໂຕ ທ່ານ ສົມບັດ ຖືກເຜີຍແຜ່ ຢູ່ອິນເຕີ້ຣ໌ເນັຕ ເຮັດໃຫ້ໂລກຕົກຕະລຶງ ມີສຽງວິຈານຕາມມາ, ສ່ວນວ່າ ເຈົ້າໜ້າທີ່ຕຳຣວດລາວ ປະຕິເສດ ບໍ່ມີສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງ.
ທ່ານ ສົມບັດ ເປັນເຫຍື່ອການຫາຍສາບສູນ ແບບບັງຄັບ ແລະ ເປັນການລັກພາໂຕ ທີ່ລະເມີດສິດທິມະນຸສ ສະນັ້ນ ສະຫະພາບຢູໂຣບ ຫຼື EU ຈຶ່ງຕິດຕາມເຣື່ອງນີ້ ຢ່າງໃກ້ຊິດ ເພາະວ່າ ມັນເປັນເຣື່ອງການລະເມີດສິດທິມະນຸສຢ່າງຮ້າຍແຮງ.
ຫລາຍຄົນເວົ້າວ່າ ທ່ານ ສົມບັດ ເຂົ້າຮ່ວມຈັດກອງປະຊຸມ ພາກປະຊາຊົນເອເຊັຽ-ຢູໂຣບ ຫຼື AEPF ໃນເດືອນ ຕຸລາ 2012 ຢູ່ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ນັ້ນຄື ເຫດຜົລຫຼັກທີ່ ທ່ານ ຖືກລັກຖາໂຕ. ຢູ່ໃນກອງປະຊຸມດັ່ງກ່າວ ມີພາກປະຊາຊົນທົ່ວໂລກ ລວມທັງຄົນລາວ ເຂົ້າຮ່ວມ ເວົ້າເຣື່ອງທີ່ດິນ ແລະ ບັນຫາຜົລກະທົບ ຈາກໂຄງການພັທນາຂອງຣັຖ ຢ່າງເປີດກ້ວາງ.
ຢູ່ປະເທດລາວ, ມັນເປັນເຣື່ອງທີ່ຫຼໍ້ແຫຼມ ທີ່ປະຊາຊົນຈະວິພາກ ວິຈານ ໂຄງການພັທນາຂອງຣັຖ ໂດຍສະເພາະ ການສັມປະທານທີ່ດິນ, ການສ້າງເຂື່ອນ ແລະ ໂຄງການພັທນາອື່ນໆ ທີ່ມີການຍົກຍ້າຍ ປະຊາຊົນ.
ທ່ານ ສົມບັດ ກ່າວປາໃສ ສະທ້ອນຄວາມເຊື່ອ ຂອງລາວ ກ່ຽວກັບພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ຄຽງຄູ່ກັບທັມມາພິບານ ຈຳເປັນຕໍ່ອະນາຄົຕປະເທດ ໃນຂະນະທີ່ ຣັຖບານລາວ ເຫັນວ່າກອງປະຊຸມ ເປັນພັຍຕໍ່ຄວາມໝັ້ນຄົງ ຂອງຕົນ.
ຍານາງ ຊຸ່ຍ ເມັ້ງ ກ່າວວ່າ:
" ມີເຈົ້າ ໜ້າທີ່ນອກເຄື່ອງແບບ ຢູ່ກອງປະຊຸມ ເຂົາເຈົ້າຖ່າຍຮູບ ບັນທຶກ ທຸກຢ່າງ ແລະ 8 ອາທິດຕໍ່ມາ ສົມບັດ ກໍຖືກລັກພາໂຕ."
ຫຼັງຈາກ ທ່ານ ສົມບັດ ຖືກລັກພາ ໂຕໄປແລ້ວ ຫຼາຍຄົນທີ່ເຄີຍຮ່ວມງານ ກັບ ທ່ານ ສົມບັດ ກໍຮູ້ສຶກບໍ່ປອດພັຍ ແລະ ຖືກທາງການລາວ ຂຶ້ນບັນຊີດຳ.
ທ່ານ ວາລເດັນ ເບລໂລ (Walden Bello) ອະດີຕ ສະພາຊິກສະພາແຫ່ງຊາຕ ຟິລປິນສ໌ ໄດ້ກ່າວວ່າ: " ໂດຍ ພື້ນຖານແລ້ວ ຂ້ອຍຄິດວ່າ ກອງປະຊຸມ ເປີດໂອກາດໃຫ້ຄົນ ໄດ້ເວົ້າບັນຫາທີ່ດິນຂອງຕົນ ຂ້ອຍ ຄິດວ່າ ຣັຖ ຖະບານລາວ ຈັດສາກ ເພື່ອເປັນການຕົບຕາຄົນ ຂ້ອຍຮູ້ສຶກວ່າ ສົມບັດ ເປັນຄົນໂດດເດັ່ນ ເຈົ້າໜ້າທີ່ ຈຶ່ງຈັດການລາວ ຢູ່ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ມີຂ່າວວ່າ ມີລາຍຊື່ຄົນທີ່ຖືກຂຶ້ນບັນຊີດຳໃຜຊິເປັນຄົນຕໍ່ໄປ ມີຄົນໜີໄປໄທ ຍ້ອນຖືກຂຶ້ນບັນຊີດຳ ມັນຄືກັບ ເຫດການຊຸມປີ 1970 ຕອນ ຄອມມູນິດປະເທດລາວ ຢຶດອຳນາດ."
ເວລາດຽວກັນ ທາງການລາວເວົ້າວ່າ ການລັກພາຕົວ ອາດພົວພັນກັບທຸລະກິຈ ແລະ ທາງການລາວ ປະຕິເສດ ການຊ່ວຍເຫລືອ ທາງວິຊາການຈາກສາກົນ ເພື່ອຊອກຫາບຸກຄົນ ແລະ ປ້າຍລົດໃນວີດີໂອ ໂດຍ ທາງການລາວ ໃຫ້ເຫດຜົລວ່າ ບໍ່ຈຳເປັນພິສູດຫຍັງ.
ຕໍ່ກັບເຣື່ອງດັ່ງກ່າວ ທ່ານ
ວາລເດັນ ເບລໂລ (Walden Bello) ກ່າວວ່າ:
" ຕອນ ໄປລາວ ພວກເຮົາຢາກຮູ້ວ່າ ຣັຖບານລາວ ຈະເປີດເຜີຍເຣື່ອງສົມບັດ ຫລືບໍ່ ຣັຖບານລາວ ຕອບແບບ ບໍ່ຮູ້ ບໍ່ເຫັນ ແຕ່ ພັດມີວີດີໂອ, ສະນັ້ນ ມັນຟັງບໍ່ຂຶ້ນປານໃດ ຈຶ່ງ ຢາກ ໃຫ້ ຣັຖການລາວຮູ້ວ່າ ເຮົາເປັນຫ່ວງສົມບັດ ເປັນການເຕືອນທາງການລາວ ໃຫ້ປ່ອຍສົມບັດ."
ສຸດທ້າຍ ຣັຖບານລາວ ກໍຍອມອອກມາຖະແຫລງ ຢູ່ ນະຄອນ ເຈນິວາ (Geneva) ປະເທດວິສເຊີຣ໌ແລນດ໌ ໃນປີ 2015.
ທ່ານ ພົງສະຫວັດ ບຸບຜາ ໂຕແທນຣັຖຖະບານລາວ ກ່າວວ່າ:
" ຣັຖ ບານລາວ ຕົກຕະລຶງກັບການຫາຍສາບສູນ ຂອງສົມບັດພວກເຮົາແປກໃຈວ່າ ເປັນຫຍັງລາວຈຶ່ງຫາຍຕົວໄປຂໍຢືນຢັນວ່າ ຣັຖບານລາວ ບໍ່ມີຫຍັງປິດບັງ ຣັຖບານ ເປັນຫ່ວງການຫາຍສາບສູນ ຂອງລາວ ບາງອົງການ ກ່າວຫາ ຣັຖບານລາວຢູ່ເບື້ອງຫລັງ ຄຳ ກ່າວຫານີ້ ບໍ່ມີມູນຄວາມຈິງ ໂດຍ ພຽງແຕ່ໃສ່ ພາບວີດີໂອ ຂອງຕຳຫລວດ ຕຳຫລວດ ໃຫ້ຄວາມຮ່ວມມື ແກ່ຄອບຄົວ ແລະພີ່ນ້ອງ ອະ ນຸຍາດໃຫ້ເບິ່ງ ແລະ ຖ່າຍເອົາພາບວີດີໂອ ຢືນ ຢັນວ່າ ເຈົ້າໜ້າລາວສືບສວນ ຢ່າງຈິງຈັງ ແລະ ຈະດຳເນີນການ ຕໍ່ໄປອີກ."
ແຕ່ ທ່ານ ສະຈວດ ຟອກສ໌ ນັກຂຽນປວັດສາຕລາວ ໄດ້ກ່າວວ່າ:
" ຂ້ອຍ ບໍ່ທຳທ່າ ຮູ້ສິ່ງທີ່ເກີດຂຶ້ນກັບ ທ່ານ ສົມບັດ, ຂ້ອຍຄິດວ່າ ມັນພໍແລ້ວ ທີ່ ຣັຖ ຖບານຢຸດສືບສວນ ອອກ ມາເວົ້າແບບນີ້ ໃຜຊິເສັຍໜ້າ? ນີ້ແມ່ນຄຳຖາມ ທີ່ຂ້ອຍຕ້ອງການຄຳຕອບ."
ຄອບຄົວ ຂອງທ່ານ ສົມບັດ ຍັງຄາໃຈຢູ່ວ່າ ທ່ານ ສົມບັດ ເຮັດຫຍັງຜິດ ແລະ ຣັຖບານຄວນສືບສວນ ສອບສວນ ຢ່າງໂປ່ງໃສ.
ຍານາງ ຊຸ່ຍ ເມັ້ງ ພັນຣະຍາຂອງທ່ານສົມບັດ ກ່າວວ່າ: “ຢາກໃຫ້ບາງຄົນ ອະທິບາຍວ່າ ສົມບັດເຮັດຜິດຫຍັງ? ຖ້າວ່າບໍ່ຜິດ, ຖ້າວ່າສ່ວນບຸກຄົນກະທຳ ໃຫ້ຊອກຫາຄົນ ລັກພາຕົວລາວໄປ ໃຫ້ແດ່ ຄິດວ່າ ເປັນຄວາມຮັບຜິດຊອບ ຂອງຣັຖບານ ຕ້ອງສືບສວນ ຢ່າງໂປ່ງໃສ ແລະ ປ່ອຍສົມບັດ ກັບມາ.”