ຣັຖບານລາວ ແລະ ຈີນ ໄດ້ເຮັດພິທີເປີດໂຄງການ ທາງຣົຖໄຟ ລາວ-ຈີນ ຢ່າງເປັນທາງການ ໄປແລ້ວ ໃນວັນທີ 3 ທັນວາ ທີ່ຜ່ານມາ, ແຕ່ ອີກສິ່ງນຶ່ງທີ່ຍັງເປັນບັນຫາ ບໍ່ໄດ້ຮັບການແກ້ໄຂ ກໍຄື ກັມກອນລາວຫຼາຍຄົນ ທີ່ເຮັດວຽກກໍ່ສ້າງທາງຣົຖໄຟ ລາວ-ຈີນ ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ຮັບຄ່າແຮງງານ. ກັມກອນລາວ ຄົນນຶ່ງທີ່ເຮັດວຽກ ຢູ່ໂຄງການທາງຣົຖໄຟລາວ-ຈີນ ຢູ່ເຂດ ບ້ານ ພູຄຳ ເມືອງໄຊທານີ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ໄດ້ໃຫ້ສຳພາດຕໍ່ເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ:
ນັກຂ່າວ: ເຮົາໄປເຮັດວຽກກັບບໍຣິສັດຈີນ ທີ່ວ່າ ກໍ່ສ້າງທາງຣົຖໄຟລາວ-ຈີນ ນີ້ ເຮົາໄດ້ເງິນສະດວກຢູ່ເບາະ?
ກັມກອນລາວ: ເງິນຫວະ ເງິນກະບໍ່ຄ່ອຍສະດວກດີປານໃດແຫຼວ ເປັນນຳບາງຫົວໜ້າ ບາງຫົວໜ້າເຂົາເຈົ້າກະຈ່າຍດີ ບາງຫົວໜ້າເຂົາເຈົ້າກະຢາກກັກເງິນໄວ້.
ນັກຂ່າວ: ອັນນີ້ ເຂົາກັກເງິນໄວ້ ແມ່ນບໍ່ ນິນະ?
ກັມກອນລາວ: ໂດຍ ນ້ອງກະໄດ້ເຊົາວຽກໄດ້ຮອດເດືອນລະ ເຂົາກະຍັງບໍ່ຈ່າຍເງິນໃຫ້ຊ້ຳ.
ນັກຂ່າວ: ເຂົາຄ້າງຈ່າຍໃຫ້ເຮົາທໍ່ໃດ?
ກັມກອນລາວ: ຂອງນ້ອງຫວະ ປະມານ 4.5 ລ້ານ ກີບ.
ນັກຂ່າວ: ເຂົາຄ້າງຈ່າຍໄດ້ຈັກເດືອນ ລະນິ?
ກັມກອນລາວ: ຂອງນ້ອງປະມານເດືອນນຶ່ງນີ້ລະ ເຂົາຄ້າງໄວ້ ເຂົາບໍ່ຈ່າຍນີ້ນະ.
ນັກຂ່າວ: ເຮົາໄດ້ໄປທວງເງິນບໍ່?
ກັມກອນລາວ: ໂດຍ ນ້ອງໄປທວງມາໄດ້ 2-3 ເທື່ອລະ.
ນັກຂ່າວ: ລະເຂົາວ່າຈັ່ງໃດລະ?
ກັມກອນລາວ: ເຂົາວ່າ ມີແຕ່ມື້ອື່ນ ມື້ອື່ນ ຢູ່ຕລອດຈັ່ງຊີ້ນ່າ ມື້ອື່ນລະເລື່ອນໆລອດ ລະບໍ່ຈ່າຍໃຫ້ຈັກເທື່ອເດ້. ເຂົາອ້າງແຕ່ວ່າ ບໍຣິສັດ ບໍ່ຈ່າຍເງິນໃຫ້ ມີແຕ່ເຂົາເຈົ້າອ້າງວ່າ ບໍຣິສັດແມ່ບໍ່ຈ່າຍເງິນໃຫ້ຈັກເທື່ອ. ນ້ອງເຮັດວຽກແບບທາສີຈັ່ງຊີ້ນ່າ ເຮັດວຽກສີ.
ນັກຂ່າວ: ແຕ່ວ່າ ກະຍັງບໍ່ທັນໄດ້ແມ່ນບໍ່?
ກັມກອນລາວ: ໂດຍແມ່ນລະ ບໍ່ທັນໄດ້.
ນັກຂ່າວ: ກະທວງຢູ່ຕລອດ ແມ່ນບໍ່?
ກັມກອນລາວ: ໂດຍໄປທວງ ແຕ່ເຂົາເຈົ້າກະຍັງບໍ່ຈ່າຍ ມີແຕ່ເຂົາວ່າ ມື້ອື່ນ ມື້ຮືເດີ ແຕ່ເຮົາໄປຖາມພັດຍັງບໍ່ໄດ້ອີກ. ໄປຖາມອີກ ເອີ ອີກ 2-3 ມື້ ເຈົ້າມາເອົາເດີ.
ຂັ້ນເຮົາຖາມເຂົາວ່າ ມື້ໃດຊິໄດ້ເງິນແທ້ ເຂົາກະມີແຕ່ວ່າ ບໍຣິສັດ ແມ່ຍັງບໍ່ທັນຈ່າຍເງິນໃຫ້ເທື່ອ.
ນັກຂ່າວ: ມີຫຼາຍຄົນ ທີ່ວ່າບໍ່ໄດ້ເງິນຫັ້ນນະ?
ກັມກອນລາວ: ກະຊິຫຼາຍຄົນຢູ່ ຄົນທີ່ເຮັດວຽກນຳນ້ອງນີ້ກະຫຼາຍຄົນຢູ່ແຕ່ກີ້ ນະ. ແຕ່ເຂົາເຈົ້າບາງຄົນກໍອົດທົນເຮັດ ຖ້າໄປ ເຂົາເຈົ້າກໍມີຄວມຫວັງວ່າ ບາງມື້ ອາຈໄດ້ເງິນຈັ່ງຊີ້ນະ ແຕ່ນ້ອງເບິ່ງແບບແປກໆລະ ນ້ອງກໍເລີຍຖອນໂຕກ່ອນ ຊິນະ.
ນັກຂ່າວ: ອັນນີ້ ຢູ່ ເຂດໃດນີ້ ຢູ່ເຂດບ້ານໃດນີ້ ເຮົາເຮັດ?
ກັມກອນລາວ: ຢູ່ບ້ານພູຄຳ ເມືອງໄຊທານີ [ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ]
ນັກຂ່າວ: ມີກັມກອນຈັກຄົນທີ່ວ່າບໍ່ໄດ້ເງິນ?
ກັມກອນລາວ: ກະຫຼາຍຄົນຢູ່ ປະມານ…ຫາ 20 ຄົນນີ້ແຫຼະ ແຕ່ວ່າ ນາຍໜ້າອື່ນນ້ອງກະບໍ່ຮູ້ນະ ກະມີຫຼາຍໆ ນາຍໜ້າຢູ່. ໄດ້ຍິນຄົນເຂົາເຈົ້າເວົ້າຢູ່ວ່າ ບໍ່ໄດ້ເງິນ ເຂົາເຈົ້າວ່າ ບໍຣິສັດແມ່ບໍ່ຈ່າຍໃຫ້ ຫົວໜ້າກັມກອນ ກໍເລີຍບໍ່ມີເງິນຈ່າຍໃຫ້ລູກນ້ອງ.
ນັກຂ່າວ: ກັມກອນ ຢູ່ເຂດບ້ານພູຄຳຫັ້ນ ມີປະມານ 10 ປາຍ ຫາ 20 ຄົນ ແມ່ນບໍ່ ທີ່ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ເງິນຫັ້ນນະ?
ກັມກອນລາວ: ໂດຍແມ່ນລະ ອາຈຫຼາຍກວ່ານັ້ນກໍມີ ເພາະວ່າ ມັນມີຫຼາຍຫົວໜ້າ ຫຼາຍນາຍໜ້າທີ່ມາຮັບເໝົາ ກັບບໍຣິສັດ ກະໄດ້ຍິນເຂົາເຈົ້າເວົ້າຫຼາຍຄົນຢູ່ ວ່າ ກັມກອນຢູ່ຫັ້ນກະປະມານ 100 ປາຍຄົນນີ້ແຫຼະ ໄດ້ຍິນເຂົາເຈົ້າປະທ້ວງຫຼາຍຄົນຢູ່ວ່າ ບໍ່ໄດ້ເງິນ.
ກັມກອນລາວອີກທ່ານນຶ່ງ ໄດ້ໃຫ້ສຳພາດຕໍ່ເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ ເຖິງວ່າ ຈະໄດ້ຄ່າແຮງງານ ແຕ່ກໍໄດ້ຊ້າ ແຕ່ ບາງຄົນທີ່ເຮັດວຽກນຳກັນ ກໍຍັງບໍ່ໄດ້ກໍມີ.
ກັມກອນລາວ: ຊ້າຫັ້ນແຫຼ ບາງຄົນກໍຍັງບໍ່ໄດ້ເງິນເງິນ 200-300 ລ້ານ ກໍຍັງບໍ່ໄດ້.
ນັກຂ່າວ: ເຮົາກະໄດ້ນຳເຂົາລະເບາະ?
ກັມກອນລາວ: ສ່ວນເຮົານີ້ໄດ້ແລ້ວ ມັນຫາກໄດ້ຊ້າ ຫາກໍ່ໄດ້ວ່າງນີ້ນ່າ ວ່າງນຶ່ງນີ້ນ່າ.
ນັກຂ່າວ: ເຂົາຕິດໜີ້ເຮົາທໍ່ໃດລະ ເຮົາຈັ່ງຄ່ອຍໄດ້ນີ້ນະ?
ກັມກອນລາວ: ອ້າວມັນຫຼາຍຄົນເນາະ ຜູ່ນຶ່ງ 4-5 ລ້ານ, 7-8 ລ້ານ. ມັນຫຼາຍຄົນ ກະຫຼາຍ 10 ລ້ານເດ້.
ນັກຂ່າວ: ແຕ່ວ່າ ໃນສ່ວນຂອງເຮົານີ້ ເຂົາຕິດເທົ່າໃດ?
ກັມກອນລາວ: ກະຍັງເຫຼືອປະມານເທົ່າໃດນຶ່ງ ໝ້ອງ 20 ລ້ານ ນີ້ບໍ້.
ນັກຂ່າວ: ດົນປານໃດລະ ເຂົາຈັ່ງຄ່ອຍຈ່າຍໃຫ້ເຮົາ?
ກັມກອນລາວ: ໂອ້ ມັນບໍ່ມີກຳນົດນ່າເຣື່ອງນີ້ ມັນບໍ່ມີກຳນົດນ່າ. ມີແຕ່ນັດວັນທີຕລອດ ນັດມື້ຕລອດ ນັດເດືອນຕລອດ. ເດືອນລາວ ເດືອນຈີນ ມັນບໍ່ແນ່ນອນ ຄືຕ່າງປະເທດເດ້.
ນັກຂ່າວ: ບໍ່ແນ່ນອນໝາຍຄວາມວ່າ ເຂົາເຍີ້ນເບາະ?
ກັມກອນລາວ: ທັງບໍຣິສັດແມ່ເຂົາ ເຈົ້າຂອງສຖານນີຣົຖໄຟພຸ້ນແຫຼະ ເຂົາບໍ່ປ່ອຍເງິນອອກມາໃຫ້ພວກຮັບເໝົາຕໍ່ເຂົາຫັ້ນນ່າ. ບາດນີ້ ພວກເຮົາມັນກະໄດ້ຊ້າ ບາງຄົນເປັນ ຕື້ ສອງຕື້ ກະຍັງບໍ່ທັນໄດ້ເທື່ອປານນີ້.ສ່ວນວ່າ ກັມກອນລາວອີກທ່ານນຶ່ງ ທີ່ເຮັດວຽກກໍ່ສ້າງທາງຣົຖໄຟລາວ-ຈີນ ຢູ່ເຂດບ້ານດົງໂພນແຮ່ ແລະ ບ້ານດົງໂພສີ ເມືອງຫາຊາຍຟອງ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ໄດ້ໃຫ້ສຳພາດຕໍ່ເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ຮັບເງິນຄ່າແຮງງານໝົດ.
ກັມກອນລາວ: ອາ ໄດ້ກະຍັງບໍ່ທັນໝົດເທື່ອ.
ນັກຂ່າວ: ເຫຼືອທໍ່ໃດລະຕອນນີ້ນະ?
ກັມກອນລາວ: ຕອນນີ້ກະຍັງເຫຼືອ 10 ລ້ານນີ້ແຫຼະ ສ່ວນຂ້ອຍຮັບວຽກກັບຄົນວຽດ ເຫຼືອຜູ່ລະເລັກ ລະໜ້ອຍ. ຂ້ອຍຮັບນຳຄົນວຽດຫັ້ນກະໂຄງການຣົຖໄຟ ຄືກັນຫັ້ນຫຼະເຫຼືອ 5 ລ້ານ ຄົນຈີນຫັ້ນລະເຫຼືອ 15 ລ້ານ ເຫຼືອ 20 ລ້ານນະທັງໝົດຫັ້ນນະ.
ນັກຂ່າວ: 20 ລ້ານທັງໝົດຫັ້ນນະ, ເຮົາກະຍັງເຮັດຢູ່ຫວະ ຫຼື ເຊົາເຮັດລະ?
ກັມກອນລາວ: ດຽວນີ້ຂ້ອຍອອກມາເຮັດເອກຊົນກັບຄົນຈີນຄືກັນ ແຕ່ ມັນເປັນຂອງສ່ວນໂຕລາວແດ່.
ນັກຂ່າວ: ແຕ່ບໍ່ແມ່ນໂຄງການທາງຣົຖໄຟ ແມ່ນເບາະ?
ກັມກອນລາວ: ບໍ່ແມ່ນແລ້ວ ບໍ່ແມ່ນແລ້ວ. ຍອມແລ້ວ ເຮັດວຽກຢູ່ໂຄງການທາງຣົຖໄຟ ຂ້ອຍຍອມແລ້ວ.
ນັກຂ່າວ: ເປັນຫຍັງຄ່ອຍຍອມ.?
ກັມກອນລາວ: ກະເງິນຫັ້ນແຫຼະ ມັນຊ້າໂພດ. ຄົນວຽດກຸ່ມນຶ່ງເຂົາມານອນເຝົ້າຢູ່ເຮືອນຈີນ ເຂົານອນເປັນເດືອນ ສອງເດືອນແລ້ວ ຖ້າເອົາເງິນນຳລາວນິ [ຄົນຈີນ].
ຜູ່ນຶ່ງຫັ້ນຄົນວຽດເຂົາມາຖາມຂ້ອຍມື້ເຊົ້ານີ້ ຢູ່ເຮືອນລາວຢູ່ນີ້ ເຮືອນຄົນຈີນ ທີ່ຂ້ອຍຮັບເໝົາຕໍ່ນຳລາວ ຖາມວ່າ ເຫັນເຖົ້າຈີນນີ້ບໍ່. ຂ້ອຍກະວ່າ ຊ້ວງນຶ່ງ ຂ້ອຍເຫັນລາວມາຂົນເຄື່ອງອອກຈາກເຮືອນນີ້. ລະຄົນວຽດວ່າ ຄັນເຫັນລະແຈ້ງຫາແດ່ວ່າ ລາວກະຕິດໜີ້ 50-60 ລ້ານນີ້. ຈຸຄົນວຽດອີກຕ່າງຫາກເດ້ ເຂົາມາຮັດເໝົານຳຄົນຈີນ ນຳບໍຣິສັດອັນນີ້.
ນັກຂ່າວ: ລະເຮົາໄດ້ໄປຍື່ນຄຳຮ້ອງທຸກທາງໃດບໍ່ ຍືນຄຳຮ້ອງໄປຫາບໍຣິສັດແມ່ທີ່ວ່າ ຮັບເໝົາກໍ່ສ້າງທາງຣົຖໄຟຫັ້ນບໍ່?
ກັມກອນລາວ: ຍັງຍັງຍັງ.
ນັກຂ່າວ: ອັນຈຸດທີ່ເຮົາກໍ່ສ້າງແມ່ນໂຕລາງຣົຖໄຟເບາະ ຫຼື ເປັນສາງໃສ່ເຄື່ອງ ສາງສິນຄ້າ.
ກັມກອນລາວ: ມັນເປັນອູ່ສ້ອມແປງກັບ ແລະ ບ່ອນເຂົາເອີ້ນວ່າ ຫ້ອງລ້າຫ້ອງການເຂົານີ້ແຫຼະ ກັບໂຕເຂົາເອີ້ນວ່າໂຮງຮຽນ ມັນເປັນໂຮງຮຽນຂອງລາວ-ຈີນເບາະ. ແຕ່ວ່າ ຄວາມຈິງຫັ້ນ ມັນເປັນອູ່ສ້ອມແປງເຄື່ອງ.
ນັກຂ່າວ: ເຮົາເລີ່ມເຮັດກັບໂຄງການທາງຣົຖໄຟລາວ-ຈີນ ມານີ້ ດົນປານໃດລະ.
ກັມກອນລາວ: ຂ້ອຍຫາກໍ່ເລີ່ມເຂົ້າໄປເຮັດນີ້ ປີກາຍນີ້ ປີນຶ່ງເຕັມໆ ສເພາະເຮັດທາງຣົຖໄຟ ແຕ່ວ່າ ເຂົາເຮັດລະກ່ອນໜ້ານີ້ແລ້ວ ແຕ່ຂ້ອຍບໍ່ຮູ້ ແລ້ວຂ້ອຍມາເຮັດຫາກໍ່ໄດ້ປີນຶ່ງ.
ເອເຊັຽເສຣີ ພະຍາຍາມ ຕິດຕໍ່ຫາບໍຣິສັດ ທາງຣົຖໄຟລາວ-ຈີນ ເພື່ອຖາມລາຍລະອຽດເຣື່ອງນີ້ ແຕ່ ບໍ່ສາມາດຕິດຕໍ່ໄດ້.
ແລະ ເອເຊັຽເສຣີ ກໍໄດ້ຕິດຕໍ່ຫາເຈົ້າໜ້າທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ຂັ້ນເມືອງ ທ່ານນຶ່ງ ເພື່ອຖາມລາຍລະອຽດກ່ຽວກັບເຣື່ອງນີ້. ໃນເບື້ອງຕົ້ນເຈົ້າໜ້າທີ່ທ່ານນີ້ ປະຕິເສດທີ່ຈະໃຫ້ຄຳເຫັນໃນເຣື່ອງນີ້, ແຕ່ ຕໍ່ມາ ທ່ານກໍຕອບວ່າ ໂຄງການໄດ້ຈ່າຍໃຫ້ແລ້ວ.
ເຈົ້າໜ້າທີ່ເມືອງ ທ່ານ ນີ້ ກ່າວຕໍ່ເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ: “ດຽວນີ້ເຂົາເຈົ້າໄກ່ເກັ່ຽກັນ ເຂົາເຈົ້າໄດ້ເງິນໝົດລະເດີ ລະໄປຖາມເຂົາເຈົ້າໃໝ່ ເພາະວ່າ ມີຮ່າງສັນຍາຕ່າງໆ ເຂົາເຈົ້າມີການເບີກຈ່າຍ ມີການເຊັນບັນທຶກສັນຍາກັນຕ່າງໆ ມີການເບີກຈ່າຍກັນແຕ່ດົນແລ້ວ.”
ບັນຫາການຈ່າຍເງິນຄ່າແຮງງານ ໃຫ້ກັມກອນ ທີ່ເຮັດວຽກຢູ່ທາໂຄງການທາງ ຣົຖໄຟລາວ-ຈີນ ເກີດຂຶ້ນເປັນປະຈຳ ຈົນເຮັດໃຫ້ກັມກອນລາວ ພາກັນໄປທວງເງິນນຳຜູ້ຮັບເໝົາຄົນຈີນ ແລະ ຈົນເກີດການຜິດຖຽງກັນ.
- ໃນເດືອນກັນຍາ 2021, ກັມກອນລາວຫຼາຍຄົນ ທີ່ເຮັດວຽກໂຄງການທາງຣົຖໄຟລາວ-ຈີນ ເຂດບ້ານດົງໂພນແຮ່-ດົງໂພສີ ເມືອງຫາຊາຍຟອງ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ກໍພາກັນໄປທວງເອົາເງິນນຳເຈົ້າຂອງໂຄງການຄົນຈີນ ຈົນເກີດການຜິດຖຽງກັນ ຍ້ອນວ່າ ຄົນຈີນຍັງບໍ່ທັນຈ່າຍເງິນໃຫ້.
- ໃນເດືອນພຶສຈິກາ 2021, ກັມກອນລາວຫຼາຍຄົນ ທີ່ເຮັດວຽກໂຄງການທາງຣົຖໄຟລາວ-ຈີນ ເຂດບ້ານດົງໂພນແຮ່-ດົງໂພສີ ເມືອງຫາຊາຍຟອງ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ກໍພາກັນໄປທວງເອົາເງິນນຳເຈົ້າຂອງໂຄງການຄົນຈີນ ຈົນເກີດການຕີກັນ ລະລະຫວ່າງ ຄົນລາວ ກັບ ຄົນຈີນ.