မိုးဆက်တိုက်႟ြာသူဖင့် ဧရာဝတီတိုင်း ဆားကဵင်းမဵား ပဵက်စီး

ဧရာဝတီတိုင်းအတြင်း ဘစ်ဂဵလီ ဆိုတဲ့ မုန်တိုင်းတခု ဧရာဝတီတိုင်းအတြင်း ဝင်ရောက်လာိံိုင်တယ်လိုႛ မိုးလေဝသနဲႛ ဇလဗေဒ ႌြန်ုကားရေးမြြး ဦးစီးဌာနကနေ သတိပေး ေူပာုကားလိုက်ခဵိန်မြာပဲ ဒေသတြင်းမြာ လေရောမိုးပၝ အဆက်မူပတ် ႟ြာသြန်းခဲ့လိုႛ ေိံရြာသီ နေလြန်းဆားလုပ်ငန်းက ဆားကဵင်းတြေ ရေလြမ်းမိုးခံခဲ့ရ္ဘပီး ပဵက်စီးဆုံးရြံးခဲ့ရတဲ့အေုကာင်း ဆားကဵင်းလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်နေသူ ဒေသခံ တဦးက RFAကို အခုလို ေူပာပၝတယ်။

အောက်ူမန်မာိံိုင်ငံတြင် မိုးသည်းထန်စြာ ႟ြာသြန်းနေပုံ ူဖစ်ပၝသည်။ (Photo: AFP) (Photo: AFP)

ဒေသခံ         ဘစ်ဂဵလီ စကတည်းကပေၝ့၊ မုန်တိုင်းစူဖစ်တည်းက ဒီကောင်က အဲအခဵိန်နဲႛပတ်သက်္ဘပီးတော့ ဒီဖက်မြာ မိုးတြေ႟ြာတာလေ အဆက်မူပတ်႟ြာနေတာ၊ ႟ြာနေတဲ့အခၝကဵတော့ ရေလ္တွံသြားတာပေၝ့နော်၊ သူက တရက် ိံြစ်ရက်႟ြာရင် ူင်္ပံနာမရြိဘူး၊ ဆက်တိုက်႟ြာတဲ့အခၝကဵတော့ ဆားကြင်းက သူတိုႛခေၞတော့ အအေးပတ်တယ် ခေၞတာပေၝ့ ၊ အောက်မြာ ိံြံးခ္ဘံပီးတော့ ဆားကြင်းက ူပန်လုပ်လိုႛမရဘူး၊ အနည်းဆုံး ိံြစ်ပတ်လောက် အခဵိန်ရမြ ူဖစ်မြာလေ၊ ဒီက နေက ဘယ်လောက် ပူမြန်းမသိတဲ့အခၝကဵတော့ သူတိုႛက ူပန်မဖော်တော့ဘူး၊ ူပန်ဖော်ဖိုႛလည်း အခက်အခဲ ူဖစ်သြားတာပေၝ့၊ အလုပ်သမားတေကြလည်း အကုန်လုံး ူပန်ကုန်ုက္ဘပီ၊ မိုးဆက်တိုက် ႟ြာတဲ့အခၝကဵတော့ ထိန်းထားလိုႛ မရတော့ဘူး၊ မိုးက ဆယ့်ငၝးရက်၊ ရကိံြစ်ဆယ်လောက် ႟ြာသြားတဲ့အခၝကဵတော့ သူတိုႛလည်း သိတာပေၝ့ ဆားကြင်းူပန်ဖော်ဖိုႛ အတြက် အခက်အခဲ ရြိသြားတာ သိတော့ သူတိုႛလည်း ူပန်သြားုကတာပေၝ့။

ဆားကဵင်းတြေ ပဵက်စီးဆုံးရြံးခဲ့ရတဲ့နေရာတေကြတော့ ဟိုင်းဋ္ဌကီးကဋ္ဋန်း၊ လပတ္ဇြာ၊ ငပုတော စတဲ့ ္ဘမိြႚနယ်အတြင်းက အုတ့်ကင်း၊ တောင်လေး႟ြာသစ်၊ ငြက်ကဋ္ဋန်း၊ သမြည့်ူဖြ၊ ဂကဵက်၊ ဆက်ကုန်းနဲႛမန်ကဵည်ပင်႟ြာတေမြြာ ရြိုကတဲ့ ဆားကြင်းတြေ ူဖစ်ပၝတယ်။

ဆားလုပ်ငန်းရြင် တော်တော်မဵားမဵားဟာလည်း သိန်းနဲႛခဵ္ဘီပီး ဆုံးရြံးခဲ့ုကတယ်လိုႛ ခုနက ဒေသခံကပဲ ဆက်ေူပာပၝတယ်။

ဒေသခံ         လက်ရြိပေၝက်စေဵးနဲႛဆို သူတိုႛအတြက်ကတော့ သိန်းထောင်ခဵ္ဘီပီးတော့ နစ်နာသြားမြာပေၝ့၊ အခု ပေၝက်စေဵးက ဆားက ၃၀၀ စေဵးပေၝက်နေတာကို၊ သူတိုႛက အနိမ့်ဆုံး သြင်းနေရတာ ဒီ မေလ ၂၇ လောက်အထိ သြင်းရမယ် ဆိုလိုႛရြိရင်တော့ အနည်းဆုံး သုံးသိန်းလောက်စီတော့ ရမြာပေၝ့နော်၊ တကြင်းကို သူက ဟို လိူံြစ်ဦးကို သုံးသိန်းိံြန်းလောက် တြက်လိုႛရတယ်၊ သုံးရာဆိုတော့ တယောက် သိန်းကိုးရာလောက်စီတော့ ဆုံးရြံးမြာပေၝ့နော်၊ ဆားကြင်းဧရိယာ ဧက ၄၀ လောက် ရြိတာကို၊ အသေးအဋ္ဌကီးတော့ ကြာမြာပေၝ့အကိုရာ၊ ဆားကြင်းသေးရင်တော့ ထြက်တာနည်းတာပေၝ့၊

ဒီ နေလြန်းဆားလုပ်ငန်း လုပ်ကိုငိံိုင်ဖိုႛအတြက် စစ်အစိုးရကန္ဘေပီး ဘဏ်တေကြနေတဆင့် အဏ္ဆာဝၝနဲႛ ဓာတု လုပ်ငန်းဌာနကနေ ခေဵးငြေ ထုတ်ခေဵးပေးခဲ့တာတြေ ရြိသလို ရေစုတ်စက်တေနြဲႛ ထြန်စက်တြေ အသုံးူပြိံိုင်ဖိုႛ အတြက် ဒီဇယ်ဆီတြေ ထုတ်ပေးခဲ့ပၝတယ်။

ခေဵးငြေတေကြိုတော့ အတိုးရော အရင်းပၝ ၃ ဋ္ဌကိမ်ခြဲ္ဘပီး ူပန်ဆပ်ဖိုႛ သဘောတူထားရာမြာ ပထမတဋ္ဌကိမ် ူပန်လည်ပေးဆပ်္ဘပီး ူဖစ်ုကပေမဲ့ အခုလို ဆားကဵင်းတြေ ပဵက်စီးဆုံးရြံးသြားခဲ့လိုႛ နောက်ထပ် ူပန်ဆပ်ဖိုႛ ကဵန်တဲ့ငေနြဲႛ ထုတ်ယူထားတဲ့ ဒီဇယ်ဆီ အတြက်လဲ အခက်အခဲ ူဖစ်နေုကတယ်လိုႛလည်း သိရပၝတယ်။

ဒေသခံ         ကဵနော်တိုႛ ိံြစ်ကြင်းပေၝင်း သိန်းသုံးရာ ခေဵးထားတယ်၊ ိံြစ်ကြင်းက ဧက တရာရြိတယ်အကို၊ ဧက တရာကို သိန်းသုံးရာ ခေဵးထားတယ်အကိုရာ ခဵပေးတဲ့ိံြန်းပေၝ့၊ လက်ရြိသူတိုႛကတော့ဟို ပထမအရစ် အနေနဲႛကတော့ ဆပ်္ဘပီးသြား္ဘပီ၊ သူတိုႛဒီဟာကို ဘယ်လိုစဉ်းစားပေးမလဲတော့ ကဵနော်လည်း မေူပာတတ်ဘူး၊ အဓိက ူင်္ပံနာက ဆပ်ရမည့် အေ့ကးကိင်္စပဲ ရြိတယ်၊ အခုခဵပေးထားတဲ့ကိင်္စလေ၊ အဲအေ့ကးကို ဘယ်လိုဆပ်မလဲ၊ ခဵပေးတာက ပိုက်ဆံအူပင်ကို ဆီတေလြည်း ပေးထားသေးတယ်လေ၊ အဲဒီ ဆီတေဘြာတြေ ပေးထားတဲ့ဟာက စေဵးိံြန်းက မသတ်မြတ်ရသေးဘူး၊ အခုခဵိန်ထိပေၝ့၊ အဲဒၝကလည်း ဘယ်လို ူဖစ်သြားမလဲတော့ မေူပာတတ်သေးဘူး၊ တယောက်ကို ိံြစ်ပေပၝ သုံးပေပၝ အဲလိုယူထားတာ ရြိတယ်၊ နောက်္ဘပီးတော့ ထြန်စက်ကလေးတြေ ပေးထားတာက ရြိသေးတယ်၊ အဲဒၝတေကြ ဘယ်လောက်ပေးရမြာတိုႛ ဘာတိုႛ ဘာမြ မလာသေးဘူး၊ အဓိကတော့ အဲဒီူင်္ပံနာပဲ။ သူတိုႛ အတိုးပေးထားတဲ့ ပိုက်ဆံရြိမယ်၊ အဲဒၝကိုသူတိုႛက အရစ်ကဵ ဆပ်တဲ့နေရာမြာ နောက် ိံြစ်ရစ်ကို ဘယ်လိုလုပ်ပေးမလဲ အဲဒီတခဵက်ပဲ ရြိတယ်။”

လောလောဆယ်မြာတော့ ခေဵးငြေူပန်ဆပ်ဖိုႛ အခက်အခဲတြေ ရြိနေသလို ဆားလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ဖိုႛ အခဵိန် မလုံလောက်တော့တဲ့အတြက် ပဵက်စီးဆုံးြံးသြားတဲ့ ဆားကြင်းတြေနေရာမြာ လာမယ့်မိုးရာသီ စပၝးစိုက်ပဵိြးိံိုင်ဖိုႛ အတြက်ကိုသာ ဋ္ဌကိတြင် ူပင်ဆင်နေုကရတယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။

2025 M Street NW
Washington, DC 20036
+1 (202) 530-4900
burweb@rfa.org