ຄົບຮອບ 10 ປີ ໃນການກະຈາຍສຽງ: ວິທຍຸ ເອເຊັຽ ເສຣີ
2007.08.18
ຊູຊານ ເລເວີຣີ (ອໍານວຍການ ຝ່າຍເອເຊັຽອາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້), ແດນ ຊາວເທີແລນ (ຮອງປະທານ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ), ວຽງໄຊ ຫລວງໂຄດ (ອໍານວຍການ ຜແນກ ພາສາລາວ), ທ້າວໝໍ້ ບຸນນາກ (ຮອງ ຜູ້ອໍານວຍການ ຜແນກພາສາລາວ)
Photo: RFA
ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ຖືກສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນ ທີ່ນະຄອນຫຼວງວໍຊິງຕັນ ດີຊີ ສະຫະຣັຖ ອາເມຣິກາ ໃນປີ 1996 ດ້ວຍທຶນ ຂອງຣັຖບານ ສະຫະຣັຖ. ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ເປັນອົງການຈັດຕັ້ງເອກຊົນ ບໍ່ຫວັງຜົລກຳໄລ ມີໜ້າທີ່ ສເນີຂ່າວ ຕໍ່ຜູ້ຟັງ ໃນປະເທດຕ່າງໆ ຢູ່ເອເຊັຽ, ຊຶ່ງບໍ່ມີທາງ ທີ່ຈະໄດ້ຮັບຂ່າວຄາວ ຢ່າງຄົບຖ້ວນ, ຖືກຕ້ອງ ແລະ ທັນການໄດ້.
ໃນຖານະ ເປັນອົງການຈັດຕັ້ງ ຕົວແທນອອກຂ່າວ, ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ມີຄວາມມຸ້ງໝາຍ ກະຈາຍຂ່າວ ແລະ ອອກຂ່າວສົດ ໄປຍັງ ແຕ່ລະປະເທດ ທີ່ເປັນເປົ້າໝາຍ ຄື: ຈີນ, ທິເບດ, ພະມ້າ, ກັມພູຊາ, ເກົາຫຼີເໜືອ, ລາວ ແລະ ວຽດນາມ.
ເບິ່ງລວມແລ້ວ ເຫັນວ່າ ການອອກຂ່າວ ກະຈາຍສຽງສາກົລ ຈາກສະຫະຣັຖ ອາເມຣິກາ ເປັນການອອກຂ່າວ ທີ່ມີລັກສະນະ ເປັນຕົວແທນ ຫຼື ເປັນສຽງ ຂອງບັນດາປະເທດ ທີ່ມີການຈຳກັດ, ຮັດແຄບ ສິທ ເສຣີພາບ ຂອງສື່ມວນຊົນ, ເປັນຕົວແທນ ກະຈາຍຂ່າວ ທີ່ບໍ່ແມ່ນ ການໂຄສະນາຊວນເຊື່ອ ໃຫ້ມີການເຄື່ອນໄຫວ ຈັບອາວຸດຕໍ່ສູ້ ຕ້ານການບໍຣິຫານ ປະເທດ ດ້ວຍລະບົບ ທີ່ຫ້ຽມໂຫດ.
ແຕ່ການອອກຂ່າວ ແບບເປັນຕົວແທນນັ້ນ, ກໍມີຜົລປໂຍດ, ດັ່ງການອອກຂ່າວ ຂອງວິທຍຸ ຢູໂຣບເສຣີ ກໍມີບົດບາດ ໃນການປະກອບສ່ວນ ເຂົ້າໃນການຈູດຂະນວນ ການປະຕິວັດ ຢູ່ປະເທດຮັງກາຣີ ປີ 1956 ແລະ ຢູ່ ເຊັກໂກສະໂລວັກກີ ໃນປີ 1968 ແລະ ໃນການປ່ຽນແປງ ສະພາບການຢູ່ໂປແລນ, ຢູ່ບັນດາປະເທດ ຢູໂຣບຕາເວັນອອກ ແລະ ສະຫະພາບໂຊວຽດ ໃນຊຸມປີ 1970 ແລະຊຸມປີ 1980. ແຕ່ກໍຍັງມີຊາວອົພຍົບ ຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ ທີ່ເຄື່ອນໄຫວ ວຽກງານການເມືອງ ຍັງເຫັນວ່າ ການເປັນຕົວແທນອອກຂ່າວ ແບບນັ້ນ ຍັງບໍ່ເປັນທີ່ພໍໃຈຢູ່.
ທັມມະດາແລ້ວ ການກະຈາຍຂ່າວ ຕ້ອງຢຶດໝັ້ນ ຢູ່ໃນຂອບ ຂອງຄວາມມີອິສຣະພາບ ຄືກັນກັບ ກິຈການ ຂອງໜັງສືພິມນຶ່ງໆ ທີ່ອອກຂ່າວໄປ ແລ້ວໃຫ້ປະຊາຊົນ ເປັນຜູ້ຕັດສິນ ເອົາເອງວ່າ ຂ່າວນັ້ນ ຫຼື ບັນຫານັ້ນ ແມ່ນຢຳ ແລະ ຖືກຕ້ອງພຽງໃດ.
ແລະ ມັນກໍເປັນກົດເກນ ທີ່ວ່າ ສຳລັບສັງຄົມ ທີ່ມີການອອກຂ່າວ ແບບເສຣີແລ້ວ ກໍບໍ່ມີຄວາມຈຳເປັນ ທີ່ຈະອອກຂ່າວ ກະຈາຍສຽງ ແບບເປັນຕົວແທນ ອັນນີ້.
ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ຢຶດໝັ້ນ ຢູ່ໃນມາຕຖານ ຂອງຄວາມເປັນຈິງ, ແມ່ນຢຳ ແລະ ຍຸຕິທັມ ໃນການອອກຂ່າວ. ດັ່ງນັ້ນ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ຈຶ່ງຮັກສາເປົ້າໝາຍ ຂອງຕົນໄດ້ ຄື ຄວາມໄວ້ວາງໃຈ ແລະ ຄວາມເຊື່ອຖື ຂອງຜູ້ຟັງ ໃຫ້ຫລາຍທີ່ສຸດ.
ການວາງຕົນແບບນີ້ ອາດແຕກຕ່າງ ກັບອົງການຂ່າວອື່ນໆ ທີ່ອາດມີ ການປະຕິບັດ ປະເພນີການຂ່າວ ເປັນຂອງຕົນເອງ.
ອັນສຳຄັນທີ່ສຸດ ສຳລັບ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ກໍຄື ບໍ່ເປັນກະບອກສຽງ ໂຄສນາ ນະໂຍບາຍ ຂອງສະຫະຣັຖ ຫຼື ກຸ່ມຈັດຕັ້ງ ການເມືອງ ອັນໃດອັນນຶ່ງ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ສນອງຂ່າວສານ ທີ່ມີມູນຄວາມຈິງ ຊຶ່ງຖືກຫ້າມເປີດເຜີຍ ໃນສັງຄົມ ທີ່ມີການຈຳກັດຮັດແຄບ ການອອກຂ່າວ ຂອງສື່ມວນຊົນ. ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ບໍ່ສາມາດ ເປັນສຖານີ ວິທຍຸ ທີ່ວາງຫຼັກການ ແບບຄຳພີຕາຍໂຕ ທີ່ບໍ່ມີຂໍ້ພິສູດ ຄືກັນກັບ ວິທຍຸແຫ່ງຣັຖ ອາດີດ ສະຫະພາບໂຊວຽດ.
ອັນນັ້ນ ໝາຍຄວາມວ່າ ໃນປະເທດ ທີ່ມີອິສຣະພາບ ທາງສື່ມວນຊົນ ຣັຖບານ ຈະບໍ່ຄວບຄຸມ ການອອກຂ່າວ. ແຕ່ກົງກັນຂ້າມ ໃນປະເທດ ທີ່ໃຊ້ລະບອບການປົກຄອງ ແບບຜະເດັດການ ຈະໃຊ້ ວິທຍຸ ແລະ ລະບົບ ສື່ມວນຊົນອື່ນໆ ເປັນເຄື່ອງມື ໂຄສະນາຊວນເຊື່ອ ຂອງພັກ ແລະ ຣັຖ ເພື່ອຈຳກັດ ທຸກປະກົດການ ທີ່ຫຍໍ້ທໍ້ ທາງແນວຄິດ ແລະ ວັທນະທັມ ດັ່ງທີ່ໄດ້ ກຳນົດໄວ້ ຢູ່ໃນມາດຕຣາ 19 ຂອງຣັຖທັມມະນູນ ສາທາຣະນະຣັຖ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ.
ແລະ ຈະເຫັນແຈ້ງ ຕື່ມອີກ ຢູ່ໃນມະຕິ 7, ມະຕິ 8 ຂອງພັກປະຊາຊົນ ປະຕິວັດລາວ ທີ່ວ່າ ຂແນງຖແລງຂ່າວ ແລະ ສື່ມວນຊົນ ຕ້ອງຢຶດໝັ້ນ ໃນທັສນະ ຂອງພັກ, ເປັນເຄື່ອງມື ອັນແຫຼມຄົມ ທາງດ້ານການເມືອງ-ແນວຄິດ, ທັງເປັນ ນັກໂຄສະນາ, ນັກຂົນຂວາຍ ແລະ ເປັນນັກຈັດຕັ້ງລວມໝູ່. ເພື່ອເຮັດໃຫ້ ທົ່ວສັງຄົມ ມີມານະຈິດ ແລະ ອຸດົມຄະຕິລວມ ອັນດຽວກັນ ພາຍໃຕ້ ການເປັນແກນນຳ ຂອງພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວ ພັກເລັ່ງທວງໃຫ້ຖັນແຖວ ພະນັກງານ ມີທາດແທ້ ຫຼັກໝັ້ນ ອັນໜັກແໜ້ນ ມີສະຕິ ຕໍ່ການຈັດຕັ້ງ ແລະ ລະບຽບວິນັຍ, ແລະມີຄວາມຈົ່ງຮັກພັກດີ ຢ່າງເດັດຂາດ ຕໍ່ພາຣະກິດ ຂອງພັກຢ່າງດຽວ.
ເບີ່ງລວມແລ້ວ, ບໍ່ວ່າ ຂແນງການໃດ ທີ່ມີຢູ່ ໃນສັງຄົມລາວ ປັດຈຸບັນ ກໍລ້ວນແລ້ວແຕ່ ເຄື່ອນໄຫວ ເພື່ອສິດ ແລະ ຜົລປໂຍດ ຂອງພັກປະຊາຊົນ ປະຕິວັດລາວ ຜູ້ຜູກຂາດອຳນາຈ ທັ້ງນັ້ນ. ແຕ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ອອກຂ່າວຄາວຕ່າງໆ ທັງກ່ຽວກັບ ລາວ ແລະ ກ່ຽວກັບ ຕ່າງປະເທດ ໂດຍ ສະເພາະ ບັນດາປະເທດ ໃນຂົງເຂດເອເຊັຽ ກໍເພື່ອປະກອບສ່ວນ ເຂົ້າໃນການຊຸກຍູ້ ໃຫ້ປະເທດລາວ ມີເອກຣາດ ຢ່າງແທ້ຈິງ ໃຫ້ປະຊາຊົນລາວ ມີສິທເສຣີພາບ ປະຊາທິປະໄຕ.
ໃນການກະຈາຍສຽງ, ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ພາກພາສາລາວ ມີຣາຍການຂ່າວ ແລະ ສາຣະຄດີ. ສຳລັບຂ່າວ ກໍມີຂ່າວລາວ ເປັນຕົ້ນຕໍ ແລະ ຂ່າວຕ່າງປະເທດ ທີ່ເຫັນວ່າ ຈະມີຜົລປໂຍດ ແລະ ນຳຄວາມຮູ້ມາສູ່ປະຊາຊົນລາວ.
ສ່ວນສາຣະຄະດີ, ກໍມີ ສາຣຄະດີ ປະຈຳສັປດາ ແລະ ສາຣະຄະດີ ທົ່ວໆ ໄປ. ມີຣາຍການ ຕອບຈົດໝາຍ ທີ່ເປີດໂອກາດ ໃຫ້ຜູ້ຟັງ ສົ່ງຄວາມຕິຊົມ ກ່ຽວກັບ ຣາຍການຂ່າວ ແລະ ໃນຂນະດຽວກັນ ກໍອອກຄວາມຄິດຄວາມເຫັນ ສ່ວນຕົວ ກ່ຽວກັບ ບັນຫາຕ່າງໆ ທີ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໄດ້ສເນີໄປ. ພ້ອມກັນນັ້ນ ກໍມີ ຣາຍການການສຶກສາລາວ, ວິທຍາສາດການແພດ, ການບັນເທີງ, ໝໍລຳ ມີຣາຍການ ສເນີຊີວະປວັດ ທີ່ເປັນໜ້າສົນໃຈ, ແລະ ມີສາຣະຄດີ ກ່ຽວກັບ ລາວ ທີ່ຫາຟັງໄດ້ຍາກ ເປັນຕົ້ນ ປວັດສາຕລາວ, ພາສາລາວ, ນິທານພື້ນເມືອງລາວ.
ສຳລັບ ສາຣະຄະດີ ທົ່ວໆໄປ, ກໍມີບົດວິເຄາະ, ບົດວິຈານ ແລະ ຣາຍການອື່ນໆ ທີ່ມີຜົລປໂຍດ. ດັ່ງນັ້ນ ການອອກຂ່າວ ບໍ່ວ່າ ຈະພົວພັນເຖິງ ບັນຫາການເມືອງ, ເສຖກິດ-ສັງຄົມ ລ້ວນແລ້ວແຕ່ ເປັນຂ່າວ ທີ່ມີຄວາມຈິງ, ຂ່າວທີ່ເກີດຂຶ້ນແທ້. ສ່ວນວ່າ ຈະຕີລາຄາຂ່າວ ໄປໃນທິດທາງໃດນັ້ນ, ກໍຂຶ້ນກັບ ການຊັ່ງຊາ ຂອງຜູ້ຟັງ ແຕ່ລະຄົນ.
ແຕ່ຕລອດໄລຍະ 10 ປີ ທີ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ຜແນກພາສາລາວ ໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນມານີ້ ພວກເຮົາເຫັນວ່າ ຂ່າວຕ່າງໆ ທີ່ຖືກກະຈາຍອອກໄປນັ້ນ ໄດ້ຖືກຂານຕອບ ດ້ວຍຄວາມນິຍົມ ເປັນຢ່າງດີ ຈາກຜູ້ຟັງ ແລະ ປະຊາຊົນລາວ ທັງຢູ່ພາຍໃນລາວ ແລະ ຢູ່ຕ່າງປະເທດ ເພີ່ມຫລາຍຂຶ້ນ.
ແລະ ສັງເກດເຫັນວ່າ ໃນໄລຍະຫຼັງໆ ມານີ້ ເວັບໄຊທ໌ (web site) ຂອງວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ຜແນກພາສາລາວ ກໍໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມ ເພີ່ມຂຶ້ນເລື້ອຍໆ, ແລະ ຫວັງສເມີວ່າ ບັນດາທ່ານ ທີ່ຮັກແພງ ທັງຫລາຍ ຈະຂຍາຍ ການຮັບຟັງຂ່າວ ຈາກວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ພວກເຮົາຕໍ່ໆໄປ ແລະ ພ້ອມກັນນັ້ນ ກໍຫວັງວ່າ ຈະໄດ້ຮັບຄຳຕິຊົມ ດ້ວຍຄວາມປາຖນາດີ ຈາກບັນດາທ່ານ ນຳດ້ວຍ.
ເຖິງຢ່າງໃດ ກໍຕາມ, ວິທຍຸເອຊັຽເສພວກເຮົາ ກໍພະຍາຍາມປັບປຸງລາຍການຂ່າວຢູ່ສເມີ ເພື່ອຕອບສນອງ ຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການ ຂອງຜູ້ຟັງ ແລະ ປະຊາຊົນລາວຕໍ່ໆໄປ.