စစ်ခေါင်းဆောင်နဲ့ သြစတြေးလျသံအမတ် ဘာကြောင့်တွေ့ခဲ့တာလဲ

• ရဲခေါင်မြင့်မောင် (ဝါရှင်တန်ဒီစီ)
  2022-04-13

ပြီးခဲ့တဲ့ ဧပြီလ ၆ရက်က မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ သြစတြေးလျသံအမတ်ကြီး အန်ဒရေ ဖော်ကနာနဲ့ သြစတြေးလျစစ်သံမှူး တိုနီ အက်ဂန်တို့ဟာ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ရာထူးယူထားတဲ့ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ နေပြည်တော်မှာ တွေ့ဆုံခဲ့တဲ့အကြောင်း အစိုးရပိုင် Global New Light of Myanmar သတင်းစာမှာ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

အခုလို မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဒီမိုကရေစီအရေးအတွက် အားပေးထောက်ခံတဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ သြစတြေးလျရဲ့ သံအမတ်ဖြစ်သူဟာ အာဏာသိမ်း စစ်ခေါင်းဆောင်နဲ့ သွားရောက်တွေ့ဆုံလိုက်တာအပေါ် လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေက ဝေဖန်မှုတွေ ရှိနေပါတယ်။

“အမှန်က မြန်မာနိုင်ငံက ဖြစ်ပျက်နေတာတွေကို သြစတြေးလျက ဘယ်တုန်းကမှ မထောက်ခံခဲ့ပါဘူး။ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ လုပ်ရပ်တွေအတွက် သြစတြေးလျအနေနဲ့ တကယ်ပဲ စိတ်ပျက်မိပါတယ်”

မြန်မာနိုင်ငံမှာ သြစတြေးလျ စစ်သံမှူးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့တဲ့ သြစတြေးလျ အမျိုးသားတက္ကသိုလ်က အရှေ့တောင်အာရှနဲ့ နိုင်ငံတကာလေ့လာရေးပါမောက္ခ John Blaxland ကတော့ သြစတြေးလျသံအမတ်အနေနဲ့ ဘာကြောင့်စစ်ခေါင်းဆောင်နဲ့တွေ့ဆုံဖို့ လိုအပ်သလဲဆိုတာကို အခုလို သုံးသပ်ပါတယ်။

“သြစတြေးလျက မြန်မာစစ်ကောင်စီနဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့တာက အကန့်အသတ်နဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုလုပ်တဲ့ သဘောပါ။ တရားဝင် ထိတွေ့ဆက်ဆံတဲ့ သဘောမဟုတ်ပါဘူး။ အခုလို ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုအချို့ စလုပ်ခဲ့တာက သြစတြေးလ သံအမတ်ကို စစ်ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ မြန်မာ့တပ်မတော်ဆီကို သတင်းစကားပါးနိုင်တဲ့ လမ်းကြောင်းအနည်းငယ်ထဲကတစ်ခုအဖြစ်နဲ့ ဖန်တီးလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ သြစတြေးလျရဲ့ အကျိုးစီးပွားတစ်ခုက ထိန်းသိမ်းခံထားရတဲ့ မစ္စတာ ရှောင်တာနဲလ်ကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်ကို သူတို့အပေါ်ဝေဖန်ပြောဆိုမှုတွေ ဘယ်လိုရှိသလဲဆိုတာ တိုက်ရိုက်ပြောပြဖို့ ဆန္ဒရှိပါတယ်။ နောက်ပြီး မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်နဲ့ အပြုသဘောဆောင်တဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုတွေ လုပ်ပြီး အာဆီယံရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို အထောက်အကူဖြစ်စေဖို့ ကြိုးပမ်းတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ သြစတြေးလျအနေနဲ့လည်း စစ်ခေါင်းဆောင်နဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက် အင်အားစုတွေကြားမှာ ဟန်ချက်ညီအောင် သတိထားပြီး ထိန်းညှိနေရတဲ့ အခြေအနေဖြစ်ပါတယ်။ သြစတြေးလျ အနေနဲ့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ NUG အတွက် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အစိုးရအဖြစ် အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဖို့ အတွက် ကြိုးစားပေးနေသလိုပဲ၊ တစ်ဖက်မှာလည်း ဒီလိုလုပ်လို့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့အခြေအနေ ပိုဆိုးမသွားစေဖို့ သတိထားနေရပါတယ်”

သြစတြေးလျနိုင်ငံခြားရေးဌာနကတော့ အခုလို တွေ့ဆုံတာဟာ စစ်ကောင်စီကို အသိအမှတ်ပြုတဲ့သဘော မဟုတ်ကြောင်း AFP သတင်းဌာနကို ပြောဆိုထားပါတယ်။

လူ့အခွင့်အရေး စောင့်ကြည့်အရေးအဖွဲ့ HRW ကတော့ စစ်ရာဇဝတ်မှုနဲ့ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေအပါအဝင် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုအမျိုးမျိုး ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့အတွက် တာဝန်ရှိတယ်လို့ စွပ်စွဲခံထားရတဲ့ စစ်ခေါင်းဆောင်ကို အခုလို သွားရောက် တွေ့ဆုံလိုက်တာဟာ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ စစ်ခေါင်းဆောင်အပေါ် အလေးအနက်ထားကြောင်း ပြသရာရောက်တဲ့အတွက် လက်ခံနိုင်စရာမရှိဘူးလို့ ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ပြောဆိုထားပါတယ်။

"သြစတြေးလျ အနေနဲ့ NUG ကို မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အစိုးရအဖြစ် အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဖို့အတွက် ကြိုးစားပေးနေသလိုပဲ၊ တစ်ဖက်မှာလည်း ဒီလိုလုပ်လို့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့အခြေအနေ ပိုဆိုးမသွားစေဖို့ သတိထားနေရပါတယ်”

ပါမောက္ခ John Blaxland က သူကိုယ်တိုင် သြစတြေးလျ စစ်သံအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်စဉ်ကလည်း သြစတြေးလျနိုင်ငံဟာ လက်တွေ့ကျတဲ့ နည်းလမ်းကို ကျင့်သုံးပြီး အဲဒီအချိန်က စစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသန်းရွှေကို သွားရောက်တွေ့ဆုံခဲ့တဲ့ အတွေ့အကြုံရှိခဲ့တဲ့အကြောင်း၊ အဲဒီအချိန်က သြစတြေးလျ သံအမတ် မီရှလ်ချန်ဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေလုပ်ဖို့နဲ့ နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ကျနေတဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ ကိစ္စတွေ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသန်းရွှေကို တိုက်တွန်းခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“အခုလို လူကိုယ်တိုင်သွားတွေ့ပြီး ညှိနှိုင်းလိုက်တာက ကြေညာချက်တွေပဲ ထုတ်နေတဲ့ Megaphone diplomacy နည်းလမ်းထက်စာရင် ပိုပြီး လက်တွေ့ကျတယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့အခြေအနေ အပြောင်းအလဲ ဖြစ်လာတာ မြင်ချင်တယ်ဆိုရင် အရှိတရားကို လက်ခံဖို့ လိုပါတယ်။ စစ်ခေါင်းဆောင်တွေမှာ အာဏာ၊ အရှိန်အဝါ မရှိသလို ဟန်ဆောင်နေလို့ မရပါဘူး။ အာဏာရှိတဲ့လူတွေကို စည်းရုံးချင်တယ်ဆိုရင် သူတို့နဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုတွေ လုပ်ရပါမယ်။ အခုလို စစ်ခေါင်းဆောင်နဲ့ လူကိုယ်တိုင်သွားတွေ့ပြီး ညှိနှိုင်းလိုက်တာကြောင့် NUG နဲ့ အခြား အဖွဲ့အစည်းတွေဆီက ဝေဖန်ခံရမယ်ဆိုရင်လည်း တန်တယ်လို့ ကျွန်တော်က ယူဆပါတယ်။ သူတို့က မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီး အုပ်ချုပ်နေတာကို သြစတြေးလျက ထောက်ခံလိုက်ပြီ ဆိုတဲ့ သဘောမျိုး ယူဆနေကြပါတယ်။ အမှန်က မြန်မာနိုင်ငံက ဖြစ်ပျက်နေတာတွေကို သြစတြေးလျက ဘယ်တုန်းကမှ မထောက်ခံခဲ့ပါဘူး။ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ လုပ်ရပ်တွေအတွက် သြစတြေးလျအနေနဲ့ တကယ်ပဲ စိတ်ပျက်မိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အခုလို အလှမ်းဝေးပြီး၊ အခြား ရွေးစရာနည်းလမ်းလည်း မရှိတဲ့ အခြေအနေမှာ ဘယ်သူမဆို သြစတြေးလျက လုပ်သလိုပဲ လုပ်ရမှာပါပဲ။ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုတွေကို ထောက်ခံတယ်။ နိုင်ငံတကာက ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုတွေကိုလည်း ထောက်ခံတယ်။ တစ်ဖက်မှာလည်း စစ်ခေါင်းဆောင်နဲ့ တွေ့ဆုံဖို့ အခွင့်အရေး ရတဲ့အခါ အကောင်းဆုံး အသုံးချပြီး၊ သြစတြေးလျရဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ၊ အကျိုးစီးပွားတွေ၊ လိုလားချက်တွေကို လူကိုယ်တိုင် တိုက်တွန်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါက မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့အကျိုးကို အမှန်တကယ် လိုလားတဲ့သူတိုင်း လက်ခံရမယ့် နည်းလမ်း ဖြစ်ပါတယ်။”

သြစတြေးလျအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအရေးမှာ အာဆီယံရဲ့ကြားဝင်ညှိနှိုင်းမှုတွေကို အောင်မြင်စေချင်တဲ့အကြောင်း၊ ဒီလိုအောင်မြင်ဖို့အတွက် မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်ဘက်က အလျှော့အတင်းလုပ်ဖို့ လိုတဲ့အကြောင်းနဲ့ ဒီလိုအလျှော့အတင်း လုပ်စေချင်ရင် မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်ကို သူကိုယ်တိုင် ဖန်တီးထားတဲ့ ချောင်ပိတ်မိနေတဲ့ အခြေအနေထဲကနေ လွတ်မြောက်ဖို့ ထွက်ပေါက်တစ်ခု ဖန်တီးပေးဖို့ လိုတယ်လို့ ပါမောက္ခ John Blaxland က သုံးသပ်ပါတယ်။

အခုလို သြစတြေးလျသံအမတ်က စစ်ခေါင်းဆောင်ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ သွားတွေ့လိုက်တာဟာ မစ္စတာ ရှောင်တာနဲလ်နဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပါအဝင် အခြား နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်တွေ လွတ်မြောက်ဖို့အပြင် အာဆီယံရဲ့ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုတွေ အောင်မြင်အောင် အထောက်အကူပြုဖို့ ရည်ရွယ်တာဖြစ်တဲ့အတွက် ကျိုးကြောင်း ဆီလျော်ပြီး လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တဲ့ လုပ်ရပ်ဖြစ်တယ်လို့ ပါမောက္ခ John Blaxland က ပြောပါတယ်။