ပိုႛကုန်ဝင်ငြေ တန်ဖိုးကဵတဲ့အတြက် ဆန်ပိုႛသူလုပ်ငန်းရြင်တေနြဲႛ လယ်သမားတြေ အရြံးပေၞနေ

ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ ဆနိံိုင်ငူံခားကို တင်သြင်းခြင့် ူပထြား္ဘပီူဖစ်ပေမယ့် ိံိုင်ငံတကာမြာ ဆန်စေဵး ကဵဆင်းနေတာနဲႛ ပိုႛကုန်ဝင်ငြေ Export Earning အူဖစ်ရတဲ့ အမေရိကန် ဒေၞလာတန်ဖိုးက အဆမတန်ကဵနေတဲ့အတြက် ဆန်ပိုႛ ကုန်လုပ်ငန်းရြင်တေအြနေနဲႛ အမဵားဋ္ဌကီး အရြံးပေၞ နေရတယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။

သဘေဿာူဖင့် နယ်မြ တင်ဆောင်လာသော ဆန်အိတ်မဵားကို ဆိပ်ကမ်း ဂိုထောင်မဵားသိုႛ သယ်ဆောင်နေသော ပခုံးထမ်း အလုပ်သမားမဵား ူဖစ်ပၝသည်။ (Photo: AFP) (Photo: AFP)

ဒီလို အရြံးနဲႛ ိံိုင်ငူံခားကို ရောင်းနေရတဲ့အတြက် ဆန်ကုန်သည်တြေ ထိခိုက်နစ်နာရသလို မုန်တိုင်းဒဏ်က ရုန်းထဖိုႛ ဋ္ဌကိြးစားနေရတဲ့ စပၝးစိုက် လယ်သမားတေလြည်း အမဵားဋ္ဌကီး အရြံးပေၞနေုကတယ်လိုႛ အာအက်ဖ်အေက စုံစမ်းသိရပၝတယ်။ ဒီအေုကာင်းနဲႛ ပတ်သက်္ဘပီး ရန်ကုန် ဘုရင့်နောင် ကုန်စေဵးတန်းက ကုန်သည်ဋ္ဌကီးတဦးက အခုလို ေူပာူပပၝတယ်။

ကုန်သည်ဋ္ဌကီးတဦး။ "ဘယ်လိုေူပာရမလဲဆိုတော့ ပိုႛကုန်တင်ပိုႛသူတြေ မကိုက်တာက ပိုႛကုန်ဝင်ငြေတေကြ ူပည်တြင်းကို ကုန်တင်ပိုႛလိုႛရတယ်၊ ရတဲ့ငြေစေဵးက လြန်ခဲ့တဲ့ တရက် ၂ ရက်တုန်းက အမေရိကန်တဒေၞလာကို ၁၀၉၈၊ အမေရိကန်ဒေၞလာ စေဵးက ၁၁၅၅ လောက်ရြိတယ်၊ အဲလိုကြာနေတယ်၊ အဲဒၝေုကာင့် ရံြးနေတာပေၝ့။ ူမန်မာူပည်မြာ ဒေၞလာစေဵးတေထြဲမြာ ဟိုတုန်းကတော့ ဥပမာ၊ အမေရိကန် တဒေၞလာကို ၁၁၅၀ ဆိုပၝစိုႛ၊ ၁၀ ရာခိုငိံြန်း အခြန်ဆောင်္ဘပီးသားက ၁၁၅၀ အပေၝင်း ၁၁၅ ကဵပ်၊ ၁၂၆၅ ကဵပ်လောက် ကဵန်တဲ့ ပိုက်ဆံက အခု ၁၀၉၈ ကဵပ်လောက်ူဖစ်နေတာ။ ပိုႛကုန်ဝင်ငြေ စေဵးကဵလိုႛ မကိုက်ပဲူဖစ်နေတာ။"

ူမန်မာူပည်က ူပည်ပပိုႛတဲ့ ၂၅ မတ်ဆန်မဵိြးဟာ ိံိုင်ငံတကာစေဵးကြက်မြာ အရည်သြေး မယြဉိံိုင်တဲ့အတြက် စေဵးရတာလည်း အမဵားုကီးကြာတယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။ ဥပမာ ဗီယက်နမ်က ၂၅ မတ်ဆန် တတန်ကို အမေရိကန်ဒေၞလာ ၃၃၅ ဒေၞလာ ပေၝက်ပေမယ့် ူမန်မာ ၂၅ မတ်ဆန်ကတော့ ဒေၞလာ ၂၅၀ သာရတယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။ ဒၝ့အူပင် အစိုးရရဲႛ အခြန်နဲႛပတ်သက်တဲ့မူဝၝဒတြေေုကာင့်လည်း နောက်ဆုံး အသားတင်ရငေကြ နည်း္ဘပီး အကဵိြးူမတ် နည်းရတာလိုႛလည်း သိရပၝတယ်။

ူမန်မာဆန်အရည်သြေးညံ့တာနဲႛပတ်သက်လိုႛ စောစောက ဘုရင့်နောင်ကုန်သည်ကပဲ အခုလို ရြင်းူပပၝတယ်။

ကုန်သည်ဋ္ဌကီးတဦး။ "ဆန်အနေနဲႛ ုကည့်ရင် ဆန်စေဵးကဟုတ်တယ်၊ စေဵးက ူပထားတာတေနြဲႛ စာရင်တော့ သူတိုႛဆီက အရနည်းတာ၊ အရနည်းတာကလည်း ကဵနော်တိုႛဆီက အရည်အသြေးလည်း နဲနဲညံ့လိုႛပၝ၊ ူပထားတာတူတယ်ဆိုပေမယ့် တကယ်စားုကည့်တော့ သူတိုႛဟာက ပိုကောင်းပၝတယ်။ စေဵးကြက်မြာ ကြာတာ အဲဒၝပၝ၊ ိံိုင်ငံတကာ စေဵးကြက်မြာ စေဵးမရဘူးဆိုတာ၊ ကဵနော်တိုႛ အရည်အသြေးကိုက နဲနဲ ညံ့နေလိုႛပၝ။"

အခုလို စေဵးကြက်မြာ ဆန်စေဵးကဵ္ဘပီး ဆန်အရောင်းဝယ်မြာ အရြံးပေၞနေတဲ့အတြက် မုန်တိုင်းဒဏ် ခံထားရတဲ့ ူမန်မာိံိုင်ငံ အောက်ပိုင်းက စပၝးစိုက် လယ်သမားတေမြြာလည်း အခက်ခဲတြေူဖစ်နေရတယ်လိုႛသိရပၝတယ်။ ဘိုကလေး္ဘမိြႛက စပၝးစေဵးနဲႛ ဆန်စေဵး လေ့လာ နေသူတဦးက အခုလို ေူပာူပပၝတယ်။

လေ့လာနေသူတဦး။ "ူဖစ်နေတဲဟာက တဧကကို တင်း ၄၀ လောက်ထြက်မယ်၊ ေူမုသဇာသုံးတဲ့ လယ်တေဆြိုရင် တင်း ၇၀ လောက်ထြက်မယ်၊ စရိတ်က ၁ သိန်းကေဵာ်လောက်ကဵတယ်။ ပေၝက်စေဵးက တင်း ၁၀၀ ကို ၂ သိန်း ၃ သောင်းပဲရြိတယ်။ အဲဒီတော့ တဧကမြာ စရိတ်က ၁ သိန်းကေဵာ်လောက်ူဖစ်န္ဘေပီ၊ တဧကကို တင်း ၅၀ ထြက်မြ ၁ သိန်း ၁ သောင်းလောက်ပဲရတော့မြာ အဲဒီံြန်းထားဆိုတော့ သူက မခံသာဘူး။ လုပ်အားခပဲရတဲ့ သဘောရြိတယ်။"

ိံိုင်ငံတကာမြာ ူမန်မာဆန်ကို အဓိက ဝယ်သိူံိုင်ငံတေကြ သီရိလကဿာ၊ ဘဂဿလားဒေ့ြရ်နဲႛ အာဖရိက ိံိုင်ငံတြေ အမဵားစုူဖစ်္ဘပီး စေဵးမရတာဟာလည်း ဆန်အရည်အသြေး မူပည့်တဲ့အတြက် ထိုင်းဗီယက်နမ် ဆန်တေလြို စေဵးကောင်းမရတာူဖစ်တယ်လိုႛ လေ့လာသူတေကြလည်းေူပာပၝတယ်။

2025 M Street NW
Washington, DC 20036
+1 (202) 530-4900
burweb@rfa.org