စစ်အာဏာရှင်တော်လှန်ရေးကို အနုပညာနဲ့ပံ့ပိုးနေတဲ့ အမေရိကန်စစ်သား

စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းလိုက်ပြီးတဲ့နောက် စစ်ကောင်စီဟာ အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်သူတွေကို ဖမ်းဆီးနှိပ်စက်သတ်ဖြတ်ရုံသာမက ပြည်သူလူထုကို မြေပြင်ကရော ဝေဟင်ကပါ လက်နက်ကြီး လက်နက်ငယ်တွေနဲ့ ပစ်ခတ်တဲ့အတွက် သေဆုံးသူနဲ့ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသူတွေ ထောင်သောင်းချီ ရှိနေပါပြီ။ အိုးအိမ်တွေကို မီးရှို့ ဖျက်ဆီးလို့ ပြည်သူ့အိုးအိမ်ပေါင်း သုံးသောင်းကျော်ဆုံးရှုံးပြီးဖြစ်သလို အိုးအိမ်စွန့်ခွာပြီး စစ်ဘေးရှောင်နေရသူက သန်းနဲ့ချီရှိနေပါပြီ။

အဲဒီလို ရက်စက်ယုတ်မာမှုတွေကြောင့်ပဲ အလွှာပေါင်းစုံက မြန်မာပြည်သူလူထုက စစ်အာဏာရှင်ကို ကိုယ်တတ်နိုင်တဲ့နည်းနဲ့ တော်လှန်ကြပါတော့တယ်။

အဲဒီအထဲမှာ အမေရိကန်ရေတပ်မှာ လက်ရှိတာဝန်ထမ်းဆောင်နေတဲ့ မြန်မာလူမျိုး ကိုနေသန်လည်း ပါဝင်ပါတယ်။ သူကတော့ သူတတ်ကျွမ်းတဲ့ပန်းချီပညာနဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေးအကြောင်း ရုပ်ပြစာအုပ်ကို ကိုယ်တိုင်ဇာတ်လမ်းရေး၊ ကိုယ်တိုင်ပန်းချီဆွဲပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ထုတ်ဝေခဲ့တာပါ။

ကိုနေသန်ဟာ လူငယ်ဘဝ မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိစဉ်ထဲက ရုပ်ပြကာတွန်းတွေကိုကြိုက်နှစ်သက်တဲ့အတွက် ရုပ်ပြ ပန်းချီရေးနည်းကို လေ့လာခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကိုရောက်လို့ တက္ကသိုလ်ပညာသင်ယူချိန်မှာလည်း ပန်းချီဘာသာရပ်ကို သင်ယူခဲ့ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပျက်နေတာတွေကို တခြားနိုင်ငံတွေကသိစေချင်လို့ သူတတ်ထားတဲ့ ရုပ်ပြပညာနဲ့ ဒီစာအုပ်ကို ဖန်တီးခဲ့တာလို့ ကိုနေသန်က ပြောပါတယ်။

“စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းတဲ့ ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီထဲက မြန်မာပြည်သူတွေကို ပြောချင်တာလေးတွေကို Facebook က တစ်ဆင့် အသံဖိုင်လေးတွေ လုပ်ပြီးပြောတယ်။ ဗီဒီယိုအတိုလေးတွေလုပ်ပြီးပြောတယ်။ နည်းမျိုးစုံနဲ့ပြောတယ်။ ကျွန်တော် ပြည်သူကိုပြောချင်တာက Fight Fire With Fire။ ရန်သူကို တုံ့ပြန်ရမယ်ပေါ့။ အင်ဖော်မေးရှင်းလေးတွေပေးတယ်။ နောက်- ပြောက်ကျားစနစ်အကြောင်းလေးတွေ ဗီဒီယိုအတိုလေးတွေလုပ်ပြီး post လုပ်တယ်။ နောက် သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်နဲ့ပေါင်းပြီးတော့ နွေဦးတော်လှန်ရေး၏ အဆင့်လေးဆင့် ဆိုပြီးတော့ အင်တာဗျူးလေးတွေ လုပ်တယ်။ အဲဒီလိုတင်ရင်းနဲ့ စဉ်းစားကြည့်တယ်။ ငါဘာလုပ်နိုင်သေးလဲ။ ဒီအင်ဖော်မေးရှင်းကို တခြားနည်းနဲ့ ဘယ်လိုဖြန့်နိုင်သေးလဲပေါ့။ နောက်တစ်ခုက ကျွန်တော်တို့ မြန်မာပြည်မှာ ဘာတွေဖြစ်နေလဲဆိုတာ ကမ္ဘာက အရမ်းသိစေချင်တယ်။ မြန်မာပြည်မှာ ကျနော်တို့ပြည်သူလူထုကို မတရား ဖိနှိပ်ညှင်းပန်းသတ်ဖြတ်နေတယ်ပေါ့ဗျာ။ ဒါတွေကို ကမ္ဘာက မသိလို့ရှိရင် ဘယ်နိုင်ငံကမှ ဘာမှလုပ်ပေးနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။ ကူညီနိုင်မှာလည်းမဟုတ်ဘူး။ ဒီတော့ ငါဘာလုပ်ရင်ကောင်းမလဲ စဉ်းစားကြည့်လိုက်တော့ ဒီအမေရိကမှာ ရုပ်ပြ Comic Book Culture က အရမ်းကြီးတယ်။ Comic-Con ကြီးတွေက အကြီးကြီးတွေ ဗျာ။ ငါ ပန်းချီလည်း ဆွဲနိုင်နေတာပဲ ရုပ်ပြရေးမယ်ဆိုပြီး စောဒယ်နီဆိုပြီး ဇာတ်ကောင်တစ်ခု ဖန်တီးပြီးတော့ စပြီးတော့ဆွဲတာပေါ့ နော်။ “အတိတ်မှ လူ” “The Man from the Past” ဆိုပြီးတော့”

ဒီစာအုပ်ကို အင်္ဂလိပ် မြန်မာ နှစ်ဘာသာနဲ့ ထုတ်ဝေခဲ့တာပါ။ နိုင်ငံတကာပရိသတ်တင်မက မြန်မာပြည်သူလူထုကိုပါ ပြောပြချင်တာတွေရှိလို့ နှစ်ဘာသာနဲ့ ထုတ်ဝေတာလို့ ကိုနေသန်ကပြောပါတယ်။

“ မြန်မာပရိသတ်ကိုကျတော့ ကျွန်တော့်ဦးတည်ချက်က ဘာလဲဆိုတော့ ကျွန်တော်တို့ တစ်သက်လုံးအလိမ်ခံလာရတာတွေ ရှိတယ်ဗျာ။ အဲဒါတွေကို ထည့်ပြောချင်တာ။ ရွာတွေကို မီးရှို့တယ်။ ခိုးဆိုးလုယက်တယ်။ ဒါတွေဟာ သူပုန်က လုပ်တာပါဆိုပြီး ကျွန်တော် တို့ တစ်သက်လုံး အလိမ်ခံလာရတာတွေရှိတယ်။ ကျွန်တော်တို့လည်း ဒီအစိုးရပြတဲ့ ရုပ်ရှင်တွေကြည့်ပြီး ကြီးလာရတာ။ ရထားလမ်းတွေ KNU က မိုင်းခွဲတယ်ပေါ့။ အမှန်က မဟုတ်ဘူး။ ဒီကောင်တွေပဲ လုပ်တာ။ ပြီးတော့ ဒီကောင်တွေ ရှေ့တန်းက ပြန်လာတယ်ဆိုရင်လည်း ပစ္စည်းတွေပါလာတယ်။ ယိုးဒယားက ဝယ်လာသလိုလို ဘာလိုလို၊ အမှန်ကဒီကောင်တွေ ရွာထဲကနေ ဓားပြတိုက်ပြီးယူလာတဲ့ဟာတွေ။ နောက်ပြီးတော့ ရဲညွန့် ဆိုပြီး ယူနီဖောင်းလေးတွေနဲ့ ကလေးလေးတွေ သူတို့မွေးထားတာတွေရှိသေးတယ်။ သူတို့မိဘတွေ က ရွာထဲမှာ သူပုန်သတ်လို့ သေသွားတာ၊ ဒါကြောင့် သူတို့မွေးထားတာပါတဲ့။ အမှန်က ရွာတွေကို ဝင်စီးပြီး သူတို့ သတ်လို့သေတာဗျာ။ အဲဒါ ကလေးတွေကို ခေါ်လာပြီးတော့ ကြီးလာရင် တပ်ထဲသွင်းမယ် ဆိုပြီးတော့ မွေးထားတာ၊ သိတယ်မဟုတ်လား။ ကလေးလေးတွေကလည်း မသိဘူး။ သူပုန်သတ်လို့ သူတို့ မိဘတွေသေပါတယ် ဆိုပြီး သူပုန်ကို မုန်းနေတာ။ ဘာမှမဆိုင်ဘူးဗျာ။ အဲဒါတွေကို ကျွန်တော်က ပြချင်လို့”

ကိုနေသန်ဟာ များပြားလှတဲ့ အမေရိကန်ရေတပ်တာဝန်တွေကြားကနေ ဒီစာအုပ်ရေးဖြစ်ဖို့ အတော်အားစိုက်ခဲ့ရပါတယ်။ အမေရိကရောက်တာ သူ့သက်တမ်းတစ်ဝက်ကျော်ပြီမို့ သူနဲ့ကင်းကွာသွားတဲ့ မြန်မာ့သမိုင်းကြောင်းကို သက်ဆိုင်ရာ၊ နီးစပ်ရာလူတွေဆီမှာ မေးမြန်းရသလို၊ သူသိခဲ့ရတာတွေကိုလည်း အင်တာနက်အားကိုးနဲ့ သုတေသနလုပ်ပြီး အတည်ပြုရသေးတယ်လို့ဆိုပါတယ်။

“ဒီစာအုပ်ကို ဇာတ်လမ်းကိုစပြီးရေးကတည်းက ABSDF ကလာတဲ့ အကိုတွေ အစ်မတွေကို အင်တာဗျူးပြီးတော့မှ အဲဒီရွာတွေနာမည်အတိုင်းကို သုံးထားတာဗျာ။ ခါးပြရွာတို့၊ ကမာမောင်းရွာတို့ဆိုတာ တကယ့် ကရင်ရွာတွေ၊ ရွာလုံးကျွတ် မီးရှို့ခံရတဲ့ရွာတွေ။ ပြီးတော့ ဆွဲတဲ့အခါမှာလည်း ဘားအံတို့၊ ဇွဲကပင်တို့ အဲဒါတွေကို သေချာလေ့လာပြီး Research လုပ်ပြီး အဲဒီအတိုင်းဆွဲထားပေါ့နော်”

နွေဦးတော်လှန်ရေးကို တတ်နိုင်သမျှနည်းနဲ့ ကူညီပံ့ပိုးချင်စိတ်ကြောင့် လုပ်နေပေမယ့် အမေရိကန်ရုပ်ပြလောကရဲ့ အတွေ့အကြုံမရှိတာကြောင့် အခက်အခဲတွေ အများကြီးလည်း ကြုံခဲ့ရပါတယ်တဲ့။ အမေရိကန်ရုပ်ပြစာအုပ်တွေရဲ့ အရွယ်အစားကိုတောင်မသိဘဲ ရမ်းဆွဲနေချိန် ရုပ်ပြလောကက သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်နဲ့တွေ့ပြီး အစက ပြန်ဆွဲရတယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။

“ပထမစာအုပ်မှာ ကျွန်တော် အတော်ကို အခက်တွေ့တယ်။ ကျွန်တော် ပြန်လုပ်ရတာတွေအများကြီးပဲ။ တစ်ခါမှလည်း လုပ်ဖူးလို့လည်း မဟုတ်ဘူးဗျာ။ တော်လှန်ရေးမှာ တတ်အားသမျှပါမယ်ဆိုတဲ့ ဦးတည်ချက်တစ်ခုတည်းနဲ့လုပ်တာ ဆိုတော့ အမှားတွေကတော့ အများကြီးပေါ့။ နောက်တစ်ခုက ပထမစာအုပ်မှာ ကျွန်တော်က အင်္ဂလိပ်လို အရင် သွားရေးလိုက်တယ်။ တစ်အုပ်လုံးကို။ ပြီးတော့မှ မြန်မာလိုပြန်တော့ တချို့စာကြောင်းတွေမှာ ကျွန်တော် စိတ်တိုင်းမကျတာတွေရှိတယ်ပေါ့”

“ကျွန်တော်တို့ မြန်မာပြည်မှာ ဘာတွေဖြစ်နေလဲဆိုတာ ကမ္ဘာက အရမ်းသိစေချင်တယ်။ မြန်မာပြည်မှာ ကျနော်တို့ပြည်သူလူထုကို မတရား ဖိနှိပ်ညှင်းပန်းသတ်ဖြတ်နေတယ်ပေါ့ဗျာ”

“အတိတ်မှ လူ” ရုပ်ပြစာအုပ်ကို ထုတ်ဝေပြီးတဲ့နောက် ကိုနေသန်ဟာ သူလက်လှမ်းမီသမျှ ပြည်တွင်းပြည်ပကို ဖြန့်ဝေပါတယ်။ ဒီစာအုပ်က ဘယ်လိုအကျိုးအမြတ်မှမရပေမယ့် သူ့စာအုပ်ကြောင့် မြန်မာပြည်မှာ ဖြစ်ပျက်နေတာတွေအကြောင်း လူတစ်ယောက်ပိုသိသွားရင်လည်း အမြတ်ပါပဲလို့ သူက ပြောပါတယ်။ “အတိတ်မှ လူ” စာအုပ်ဟာ ၂၀၂၁ အာဏာသိမ်းပြီး မကြာခင်မှာရေးဆွဲတာမို့ ပြည့်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ် PDF တွေ မဖွဲ့စည်းရသေးတဲ့အတွက် သူ့စာအုပ်ထဲမှာ PDF အကြောင်းမပါတာကို ဝေဖန်ခံခဲ့ရသေးတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

မြန်မာပြည်အကြောင်း၊ မြန်မာတွေရဲ့အာဏာရှင်ကို ခုခံတော်လှန်မှုတွေအကြောင်းကို ကမ္ဘာကရော၊ နိုင်ငံတကာရောက် မြန်မာလူငယ်တွေရောကို သိစေချင်တာကြောင့် ကိုနေသန်ဟာ ဒုတိယမြောက်စာအုပ်ကို ဆွဲနေပါပြီ။ ဒီ ဒုတိယစာအုပ်ကတော့ PDF တွေအကြောင်းပါလို့ သူက ပြောပါတယ်။

“ပထမစာအုပ်အပြီးမှာ ကျွန်တော် တော်တော်ကို ပြိုင်းသွားတယ်ဗျာ။ စိတ်ရော ကိုယ်ရော ပင်ပန်းပြီးတော့ ဒုတိယ စာအုပ်ဆိုတာ ခေါင်းထဲမှာ မရှိတော့ဘူးပေါ့နော်။ အဲဒီလိုနေနေရင်းနဲ့ စစ်တပ်က ရွာတွေကိုလိုက်ပြီးတော့ မီးရှို့ တော့ အဲဒါကို ကျွန်တော်ခံပြင်းပြီးတော့ အဲဒါကိုလက်စားချေချင်တဲ့စိတ် ပေါ်လာတာပေါ့။ ပေါ်လာတော့ “မီးသင့်ကျိန်စာ” ဆိုတဲ့ခေါင်းစဉ်တစ်ခု ကျွန်တော့်ခေါင်းထဲမှာပေါ်လာတယ်။ ကျွန်တော် ဒုတိယစာအုပ်ကို မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲတွေကို ဂုဏ်ပြုသောအားဖြင့် ဒီစာအုပ်ကိုရေးပါတယ်ဆိုပြီး ကြေညာပြီးတော့မှ ဆွဲတာပါ။”

ကိုနေသန်ဟာ အခုအချိန်မှာ ပထမစာအုပ်မှာ အတွေ့မကြုံမရှိခဲ့လို့ ချို့ယွင်းခဲ့တာလေးတွေကို ပြုပြင်ပြီး ဒုတိယစာအုပ် “မီးသင့် ကျိန်စာ”ကို အချိန်ပေးပြီး ကြိုးကြိုးစားစားဆွဲနေပါတယ်။ အမေရိကန်ရုပ်ပြစာအုပ်တွေရဲ့ အဆင့်အတန်းအတိုင်း လေးရောင်အပြည့်နဲ့ထုတ်ဝေတာမို့ အရင်းအနှီးက ကြီးပါတယ်။ ဒီလိုငွေကြေးအရင်းအနှီးအပြင်၊ သူ့ရဲ့အနုပညာနဲ့ အချိန်အရင်းအနှီးတွေကိုပေးရပေမယ့် မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေးအကြောင်း လူတွေများများသိခဲ့ရင်...၊ တကယ်လို့များ သူ့စာအုပ်လေးတွေက ဝင်ငွေရခဲ့ရင် ရသမျှအားလုံးဟာ တော်လှန်ရေးအတွက်အလှူငွေပဲဖြစ်မှာမို့ သူစိုက်ထုတ်ရမယ့်အရင်းအနှီးအားလုံးအတွက် စိတ်အားထက်သန်နေတယ်လို့ ကိုနေသန်က ပြောပါတယ်။