ငြက်ဖဵားဆေးအတုမဵားေုကာင့် အသက်အ္ဈိံရာယ် အဋ္ဌကီးအကဵယ်ရြိံိုင်
-
2006-06-13 -
-
-
Your browser doesn’t support HTML5 audio
ငြက်ဖဵားကုသတဲ့ ဆေးအတုတြေ ူမန်မာိံိုင်ငံအပၝအဝင် အရြေႚတောင်အာရနြဲႛ အာဖရိကဒေသတေမြြာ ဆိုးဆိုးဝၝးဝၝး မဵားလာတာဟာ ဆေးယဉ်္ဘပီး ဆေးမတိုးိံိုင်အောင် ူပင်းထန်လာတဲ့ ငြက်ဖဵားရောဂၝပိုးကို တိုးပြားလာစေတယ်လိုႛ သုတေသနပညာရြင်တေကြ ေူပာုကားလိုက်ပၝတယ်။
ဒီလို ရောဂၝပိုးကို ဆေးမတိုးရင် ဆေးစစ်တာမြာ မြာယြင်းတြေႚရြိတာမဵိြးတြေ ရြိလ္ဘာပီး ကလေးငယ်အမဵားစုူဖစ်တဲ့ ငြက်ဖဵားရောဂၝ ဝေဒနာရြင်တေရြဲ့ အသက်ကို အ္ဇိံရာယ် အဋ္ဌကီးအကဵယ်ရြိနေတယ်လိုႛလည်း ဒီပညာရြင်တေကြ ဆိုပၝတယ်။
အသက် ၂၃ ိံြစ်အရြယ် ငြက်ဖဵားရောဂၝ ူဖစ်နေတဲ့ ူမန်မာလူငယ်တဦးဟာ ငြက်ဖဵားဆေးအတုကို သုံးမိတဲ့အတြက် သေဆုံးခဲ့ရတယ်လိုႛ ဒီကနေႛမြာ ထုတ်ဝေတဲ့ ူပည်သူႛ သိပဍ္ဎံစာုကည့်တိုက် ဆေးပညာဂဵာနယ်မြာ အဂဿလနိံိုင်ငံ အောက်စဖိုႛဒ်တက္ကသိုလ်က ိံိုင်ငံတကာ သုသေတန ပညာရြင်အဖြဲႚတဖြဲႚက ရေးသားလိုက်ပၝတယ်။
ငြက်ဖဵားရောဂၝကုသရာမြာ အစြမ်းထက်တဲ့ အာတီဆူနိတ် ဆေးအတုေုကာင့် အခုလို သေဆုံးခဲ့ရတာူဖစ်္ဘပီး ဒီဆေးအတုကို ူမန်မာ၊ လာအို၊ ထိုင်း၊ ကမ္တောဒီးယား၊ ဗီယက်နမ်တိုႛပၝဝင်တဲ့ အရြေႚတောင်အာရြ ဗဟိုဒေသမြာ အမဵားအူပား တြေႚရြိနေရဆဲူဖစ်တယ်လိုႛ ဒီပညာရြင်တေကြ ဆိုပၝတယ်။
ဒီသေဆုံးခဲ့ရတဲ့ လူငယ်ဟာ ငြက်ဖဵားူခင်ကိုက်လိုႛ ကူးစက်တဲ့ အူပင်းထန်ဆုံး Falciparum ငြက်ဖဵားမဵိြး ကူးစက်ခံထားရတဲ့သူ ူဖစ်္ဘပီး ူမန်မာိံိုင်ငံအရြေႚပိုင်း နယ်ဆေးရုံတခုကို တက်နေတုန်းမြာ အခုလို ဆေးအတုေုကာင့် ကြယ်လြန်ခဲ့ရတာူဖစ်တယ်လိုႛ သုတေသနကို ဦးစီးလုပ်ဆောင်ခဲ့တဲ့ သုတေသနပညာရြင်တြေ က ဆိုပၝတယ်။
ဒီငြက်ဖဵားရောဂၝမဵိြး ခံစားနေရတဲ့ ူမန်မာိံိုင်ငံအရြေႚပိုင်းက ဝေဒနာရြင် ၆၀၀ ကို အာတီဆူနိတ် ဆေးအစစ်နဲႛ ကုသတဲ့အခၝ လူနာအားလုံး အသက်ရြင်တာတြေႚရြိရတဲ့အတြက် ဆေးအတုေုကာင့် လူငယ်သေရတာမဵိြးဟာ မလိုလားအပ်ပဲ လူႛအသက်ဆုံး႟ြံးရတာူဖစ်တယ်ဆိုတာထင်ရြားေုကာင်း သူတိုႛက ေူပာဆိုပၝတယ်။
၁၉၉၉ ကနေ ၂၀၀၄ ခိုံြစ်အတြင်း အရြေႚတောင်အာရြဒေသမြာ ဆရာဝန်ညြန်ုကားခဵက် မလိုပဲ ဆိုင်မြာ ဝယ်လိုႛရတဲ့ Artesunate ဆေးအတုဟာ မူလ အာတီဆူနိတ်ရဲ့ အာနိသင်မပၝတာကို တိုး္ဘပီးတြေႚလာရတယ်လိုႛ ဒီလေ့လာခဵက်ကို ဦးစီးလုပ်ဆောင်ခဲ့တဲ့ သုတေသနပညာရြင် ဒေၝက်တာ ပေၝလ် နယူတန် က RFA ကို ေူပာဆိုပၝတယ်။
ဒေၝက်တာ နယူတန်။ ။ဒၝဟာ ကဵန်းမာရေး ူင်္ပံနာဋ္ဌကီးတခု ူဖစ်ပၝတယ်။ ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ ၂၀၀၀ ူပည့ိံြစ်ကနေ ၂၀၀၂ ခိုံြစ်အတြင်း လေ့လာတဲ့ စစ်တမ်းအရ ူမန်မာူပည်က ဆေးဆိုင်တေမြြာ ဝယ်ခဲ့တဲ့ အာတီဆူနိတ်ဆေး ၄ ပုံ ၁ ပုံကနေ ဆေး တဝက်လောက်အထိဟာ မူလ အာတီဆူနိတ်ရဲ့ အာနိသင်မပၝရြိတာတြေႚခဲ့ရပၝတယ်။
ဒီဆေးဟာ ငြက်ဖဵားကုဖိုႛ ဆေးူဖစ်လိုႛ ူမန်မာလူနာတြေ ဒီဆေးကို ဝယ်သောက်သုံးမိရင် ရောဂၝမပေဵာက်တဲ့အူပင် အသက်အ္ဈိံရာယ်ကိုပၝ ထိခိုက်စေမြာူဖစ်တယ်လိုႛ ဒေၝက်တာ နယူတန်က ဆိုပၝတယ်။
သုတေသနပညာရြင်တေဟြာ အခုခဵိန်ထိ ကမႝာပေၞမြာ အာတီဆူနိတ် ငြက်ဖဵား ဆေးအတုပေၝင်း ၁၂ မဵိြးခန်ႛ တြေႚရြိထားတယ်လိုႛ သုတေသနပညာရြင်တေကြ ဆိုပၝတယ်။
အခုလို ဆေးအတုေုကာင့် ငြက်ဖဵားရောဂၝပိုး ဆေးမတိုးပဲ တိုးပြားလာရင် ဒီံိုင်ငံဒေသတေကြို လာရောက်လည်ပတ်မယ့် ခရီးသည်တေအြတြက်လည်း ကဵန်းမာရေးဆိုင်ရာ ူင်္ပံနာတြေူဖစ်လာိံိုင်တယ်လိုႛ ဒီသုတေသနအဖြဲႚရဲ့ တြေႚရြိခဵက်စာတမ်းက ဆိုပၝတယ်။
တခဵိြႚကမႝာလြည့်ခရီးသည်တေဟြာ သက်ဆိုင်ရာ စိစစ်ခဵက်မပၝတဲ့ အာတီဆူနိတ် ငြက်ဖဵားဆေးတေကြို အင်တာနက်ကနေ ဝယ်ယူုကတာရြိေုကာင်း အာတီဆူနိတ် ဆေးအတု ရောင်းဝယ်တာဟာ အင်တာနက်မြာလည်း ရောက်ရြိနေမယ်ဆိုတာ သေခဵာတဲ့အေုကာင်းကိုလည်း ပညာရြင်တေကြ သတိပေးထားပၝတယ်။
ဇြန်လ ၁၃ ရက်နေႛက အမေရိကန်ူပည်ထောင်စုနဲႛ ူဗိတိနိံိုင်ငံအေူခစိုက်တဲ့ ူပည်သူႛသိပဍ္ဎံ အင်တာနက် စာုကည့်တိုက်အဖြဲႚဋ္ဌကီးက ထုတ်ဝေတဲ့ ဆေးပညာဂဵာနယ်မြာ ငြက်ဖဵားရောဂၝကုသတဲ့ Artesunate ဆေးအတုေုကာင့် ူမန်မာိံိုင်ငံအရြေႚပိုင်းမြာ လူသေဆုံးရအထိ ူဖစ်နေတာကို သုတေသနူပြ တြေႛရြိခဲ့ပၝတယ်။
ဒေၝက်တာ ပေၝလ် နယူတန် ဟာ အောက်စဖိုႛဒ်တက္ကသိုလ် အပူပိုင်းဒေသဆိုင်ရာ ဆေးပညာသုတေသနအသင်းရဲ့ ညြန်ုကားရေးမြြးူဖစ်ူပီး ူပည်သူႛသိပဍ္ဎံစာုကည့်တိုက် အဖြဲႚဋ္ဌကီးရဲႛ လာအိုံိုင်ငံ နပ်ဖီးလ်ဒ် (Nuffield) ဆေးပညာဌာနမြာ သုတေသနူပလြုပ်နေတဲ့ ဆရာဝန်တဦးူဖစ်ပၝတယ်။
ဒီသုတေသနစာတမ်း တြေႚရြိခဵက်တေနြဲႛ ငြက်ဖဵားဆေးအတုေုကာင့် ူမန်မာိံိုင်ငံနဲႛ အရြေႚတောင်အာရြဒေသမြာ ုကံြနေရတဲ့ ကဵန်းမာရေးူင်္ပံနာတေနြဲႛ ပတ်သက်ူပီး ဒေၝက်တာ ပေၝလ် နယူတန်ကို ဦးကေဵာ်မင်းထြန်းက ဆက်သြယ်မေးူမန်းထားတာကို နားထောငိံိုင်ပၝတယ်။
အူခားသတင်းမဵား
- ူမန်မာကလေးငယ်တဦး ပိုလီယိုရောဂၝူဖစ်ပြား
- ဝန်ထမ်းလစာမဵားတိုးပေး္ဘပီးနောက်ပိုင်း ကုန်စေဵးိံြန်း ဋ္ဌကီးူမင့်ူခင်းဒဏ်ကို ူမန်မာလူထု ခံစားလာရ္ဘပီ
- လ္တွပ်စစ်မီတာခတိုးူမၟင့်၍ ပံ့ပိုးမမြဵား လ္တေွာ့ခဵသူဖင့် လူထု အခက်အခဲုကံဖြြယ်
- လူမြောင်ခိုကားတိမ်းမြောက်၍ ူမန်မာတဦးသေဆုံး္ဘပီး အမဵားအူပားဒဏ်ရာရ
- ကုန်စေဵးိံြန်းတက်ူခင်းိံြင့် ငြေဖောင်းပမြတြိုႛ၏ အေုကာင်းရင်းအခဵက်မဵား