လမ်းပန်းဆက်သြယ်ရေးိံြင့်အတူ အေ့ဒ်စ်ရောဂၝ ပိုမိုူပန်ႛပြား

တ႟ုတ်-ူမန်မာနယ်စပ်၊ ယူနန်နယ်ထဲရြိ ဆံပင်ညၟပ်ဆိုင်တခုအတြင်း ူမၟဆြြယ်သော ပိုစတာတခုရြေႚတြင် စီးကရက်သောက်နေသော အမဵိြးသမီးငယ်တဦး ူဖစ်ပၝသည်။ ူမန်မာိံြင့် နယ်စပ်ဒေသမဵားတြင် တ႟ုတိံိုင်ငံသည် HIV/AIDS ရောဂၝ ူဖစ်ပြားမြ ကပ်ဆိုးုကံြနေရသည်။ (Photo: AFP) ပုံဋ္ဌကီးုကည့်လိုလ္တွင်။

အာရတြိုက်ရဲ့ ဒေသတြင်းလမ်းဖောက်လုပ်ရေးမြာ ငြေေုကးသုံးစြဲတာဟာ လမ်းပန်းဆက်သြယ်ရေး တိုးတက်ကောင်းမြန်လာတာနဲႛအမ္တွ HIV/AIDS ရောဂၝလည်း ပို္ဘပီးူပန်ႛပြားလာိံိုင်တယ်လိုႛ အာရဖြြံႚ္ဘဖိြးရေးဘဏ်က ေူပာလိုက်ပၝတယ်။

ဒီကနေႛ ဖေဖော်ဝၝရီ ၂၈ရက် ုကာသပတေးနေႛမြာ ထုတ်ူပန်လိုက်တဲ့ အာရဖြြံႚ္ဘဖိြးရေးဘဏ် (အေဒီဘီ)ရဲ့ လေ့လာခဵက် အစီရင်ခံစာ မြာ ခရီးလမ်းပန်းဆက်သြယ်ရေး ကောင်းမြန်လာတာနဲႛအမ္တွ တဖက်မြာလည်း အေအိုင်ဒီအက်စ်ရောဂၝ ပဵံႚိံြံႛိံြန်းူမင့်တက်လာတာ တြေႚရတယ်လိုႛ ဖော်ူပထားပၝတယ်။

အ္ဋိံိယိံိုင်ငံတဝန်းမြာ အေအိုင်ဒီအက်စ် ကူးစက်ပဵံႚိံြံႛနြန်းဟာ လူဦးရေရဲ့ တစ်ရာခိုငိံြန်းမရြိပေမဲ့ အ္ဋိံိယတောင်ပိုင်း ဆက်သြယ်ရေး လမ်းေုကာင်းတလ္တေွာက်မြာတော့ ကူးစက်ပဵံႚိံြံႛနြန်းက ၁၆ ရာိံြန်း ရြိနေတာ တြေႚရပၝတယ်။ ဘဂဿလားဒေ့ြရိံိုင်ငံမြာလည်း အဝေးေူပး ကုန်တင်ကားမောင်းသူတြေ ုကားမြာ HIV/AIDS ကူးစကိံြန်း အူမင့်ဆုံး ူဖစ်နေပၝတယ်။ တ႟ုတ်ူပည်မြာလည်း ကုန်တင်ကားမောင်းသူတြေုကားမြာ လိင်ကတဆင့် ကူးစက်တဲ့ရောဂၝူဖစ်ပြားိံြန်းဟာ သာမန်ထက် လေးဆ ပိုမဵားပၝတယ်။ တ႟ုတ်နဲႛ ူမန်မာိံိုင်ငံဆက်သြယ်ရေးလမ်းူဖစ်တဲ့ မ္ဈိံလေး မူဆယ် အဝေးေူပးလမ်းမကို ၁၉၉၇ ခိုံြစ်မြာ စတင်ဖောက်လုပ်ခဲ့ခဵိန်ကစ္ဘပီး အဲဒီလမ်းေုကာင်းတလ္တေွာက်မြာ မူးယစ်ဆေးဝၝးသုံးစြဲမြ တိုးတက်လာခဲ့ရာက� ူမန်မာိံိုင်ငံက ူပည်နယ် သုံးခုမြာ မူးယစ်ဆေးထိုးသူတြေုကား HIV/AIDS ကူးစက်နြန်းဟာ တဟုန်ထိုး ူမင့်တက်သြားခဲ့တယ်လိုႛ လေ့လာခဵက် အစီရင်ခံစာက ဆိုပၝတယ်။

ဋ္ဌကီးမားတဲ့ တည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်း စီမံကိန်းဋ္ဌကီးတြေေုကာင့် ကေဵးလက်ပိုင်းကို လူတေအြမဵားဋ္ဌကီး ရောက်လာုကရာမြာ မူးယစ်ဆေးဝၝးနဲႛ ူပည့်တန်ဆာလုပ်ငန်းတေလြည်း နောက်က လိုက်လာုကတယ်လိုႛ အာရဖြြံႚ္ဘဖိြးရေးဘဏ်က ဆိုပၝတယ်။ လမ်းပန်းဆက်သြယ်ရေး ပိုကောင်းလာလိုႛ ပိုအကဵိြးရြိလာသလို တဖက်မြာလည်း ဆက်သြယ်သြားလာမြေုကာင့် ူဖစိံိုင်တဲ့ အ္ဈိံရာယ်တေလြည်း ရြိပၝတယ်၊ ဟိုဟို သည်သည်သြားလာနေုကတဲ့သူတြေ၊ အထူးသူဖင့် အိတ်ထဲမြာ ပိုက်ဆံထည့်္ဘပီး သြားလာနေုကသူ တေဟြာ အကာအကြယ်မဲ့ ဋ္ဌကံသြလိုလိင်ဆက်ဆံတဲ့ အ္ဈိံရာယ်၊ မူးယစ်ဆေးဝၝးအ္ဈိံရာယ်တေနြဲႛ အင်မတန်နီးစပ်မရြြိနေပၝတယ်လိုႛ အေဒီဘီအစီရင်ခံစာမြာဖော်ူပထားပၝတယ်။

အာရဖြြံႚ္ဘဖိြးရေးဘဏ် အေဒီဘီရဲ့လုပ်ငန်းတေထြဲမြာ လမ်းပန်းဆက်သြယ်ရေးစတဲ့ အေူခခံ အဆောက် အအုံဖြံႚ္ဘဖိြးတိုးတက်ရေးဟာ အဋ္ဌကီးမားဆုံး နဲႛ အူမန်ဆန်ဆုံးတိုးတက်နေတဲ့ က္ပူဖစ်ပၝတယ်။ ၁၉၉၉ ကနေ၂၀၀၅ခိုံြစ်အထိ ေူခာကိံြစ်အတြင်း အာရဖြြံႚ္ဘဖိြႚရေးဘဏ်ရဲ့ ခေဵးငြေ ၃၃ ရာိံြန်းဟာ လမ်းပန်း ဆက်သြယ်ရေးက္ပအတြက် ူဖစ်ခဲ့တာပၝ။

အခုတော့ အေဒီဘီဟာ လမ်းပန်းဆက်သြယ်ရေးစီမံကိန်းတေနြဲႛအတူ HIV/AIDS ကူးစက်မြ တားဆီးကာကြယ်ရေး၊ ပညာပေးရေး နဲႛ ကုသရေးအစီအစဉ်တေကြိုပၝ ပူးတြဲပေၝင်းစပ် ဆောင်႟ြက် တော့မြာူဖစ်ပၝတယ်။

အာရပြစိဖိတ်ဒေသမြာ HIV/AIDS ကူးစက်ခံရသူပေၝင်း (၅)သန်းခြဲလောက်ရြ္ဘိပီး၊� ္ဘပီးခဲ့တဲ့ ိံြစိံြစ်အတြင်း ကူးစက်ခံရသူ အသစ် ိံြစ်သန်းလောက်ရြိမယ်လိုႛ ကုလသမဂ္ဂ က ခန်ႛမြန်းပၝတယ်။ အေအိုင်ဒီအက်နဲႛ ဆကိံြယ်တဲ့ရောဂၝတြေေုကာင့်သေဆုံးသူပေၝင်းက ေူခာက်သိန်းခြဲနီးပၝးရြိပၝတယ်။ ူမန်မာ၊ ကမေႝာဒီးယား၊ ထိုင်းနဲႛ အ္ဋိံိယိံိုင်ငံက ူပည်နယ်ေူခာက်ခုမြာ HIV ပိုးဟာ ကပ်ရောဂၝ အသြင်နဲႛကူးစက် ပဵံႚပြားနေတယ်လိုႛဆိုပၝတယ်။

2025 M Street NW
Washington, DC 20036
+1 (202) 530-4900
burweb@rfa.org