ူမန်မာ့အရေး ကုလသမဂ္ဂလုံူခံြရေးကောင်စီဆြေးေိံြးပြဲ

ကုလသမဂ္ဂလုံူခံြရေးကောင်စီ အစည်းအဝေးကဵင်းပနေပုံူဖစ်ပၝသည်။ (Photo-AFP)

ကုလသမဂ္ဂမြာ မနေႛက ကဵင်းပတဲ့ လုံူခံြရေးကောင်စီ အစည်းအဝေးမြာ ပထမဆုံး ကုလသမဂ္ဂ အထြေထြေ အတြင်းရေးမြြးခဵြပ် မင်္စတာဘန်ကီမြန်းက မိန်ႛခြန်းေူပာပၝတယ်။ သူက မင်္စတာဂမ်ဘာရီရဲႛ ူမန်မာိံိုင်ငံ ခရီးစဉ်နဲႛ တာဝန်အေုကာင်း၊ ္ဘပီးတော့ ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ လတ်တလော ူဖစ်ပဵက်နေတာတေဟြာ တခၝမြ မုကံဖြူးလောက်အောင် ိံိုင်ငံတကာရဲႛ အာရုံစိုက်မကြို ခံနေရေုကာင်း၊ အစိုးရရဲႛ အုကမ်းဖက်မြတေကြလဲ ဆက်လက် ူဖစ်ပေၞနေတဲ့အတြက် အလြန်အမင်း စိုးရိမ်စရာ အနေအထား ရြိနေေုကာင်း ေူပာပၝတယ်။ အဲဒီနောက်မြာတော့ မင်္စတာဘန်ကီမြန်းက

္ဘငိမ်း္ဘငိမ်းခဵမ်းခဵမ်း ဆ္ဋိံထုတ်ဖော် ူပသူတေကြို အင်အားသုံး ္ဘဖိခြြဲတာမဵိြးဟာ လက်ခံိံိုင်စရာ မရြိတဲ့အူပင်၊ စက်ဆုပ်စရာလဲ ကောင်းတယ်ဆိုတဲ့ အခဵက်ကို ကဵနော် ဒီနေရာမြာ ထပ်မံ ေူပာလိုပၝတယ်။ ူမန်မာအစိုးရအနေနဲႛ ဖမ်းဆီးထားသူ အားလုံးကို ေိံြာင့်ေိံြး ုကန်ႛုကာမြ မရြိပဲ ူပန်လြတ်ပေးလိမ့်မယ်လိုႛလဲ မ္တေွာ်လင့်ပၝတယ်။

ူမန်မာအစိုးရအနေနဲႛ လူႛအခြင့်အရေးနဲႛ ဒီမိုကရေစီရေးကို ဦးတည်တဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တေကြို ူပတ်ူပတ်သားသား ခဵမြတ်ဆောင်ရြက်ရပၝလိမ့်မယ်။ အမဵိြးသား ူပန်လည်သင့်ူမတ်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်တေကြို အရြိန်ူမြင့် ဆောင်ရြက်သြားဖိုႛ လိုအပ်္ဘပီး၊ ဒီလုပ်ငန်းစဉ်ကိုလဲ တတိံိုင်သမ္တွ ကဵယ်ကဵယ်ူပန်ႛူပန်ႛ သဘောလဲဆောင်၊ ိံိုင်ငံရေး အဖြဲႛအစည်းတြေ အားလုံးလဲပၝဝင်၊ အမဵားအူမင်မြာ ထင်သာူမင်သာလဲ ရြိရပၝလိမ့်မယ်။ အစိုးရနဲႛ အတိုက်အခံတြေုကား၊ လေးနက်ပြင့်လင်းတဲ့ ိံိုင်ငံရေးတြေႛဆုံ ဆြေးေိံြးမမြဵိြးဟာ အတိုင်းထက်အလြန် အရေးဋ္ဌကီးပၝတယ်လိုႛ ကုလသမဂ္ဂ အထြေထြေ အတြင်းရေးမြြးခဵြပ် မင်္စတာဘန်ကီမြန်းက မနေႛက ူပလြုပ်တဲ့ လုံူခံြရေးကောင်စီအစည်းအဝေးမြာ ေူပာသြားတာပၝ။

ဗိုလ်ခဵြပ်မြြးဋ္ဌကီးသန်းရေနြဲႛ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်တိုႛ တြေႛဆံိုံိုင်ေူခ ရြိတဲ့အပေၞ ဋ္ဌကိဆြိုလိုက်ူပီး၊ အူမန်ဆုံး တြေႛဆုံုကဖိုႛကိုလဲ တိုက်တြန်းလိုက်ပၝတယ်။ ဒၝ့အူပင် ခုခဵိန်မြာ မင်္စတာဂမ်ဘာရီရဲ့ ခရီးစဉ် အကဵိြးသက်ရောက်မြ ဘယ်လိုရြိတယ် ဆိုတာကို၊ ဆုံးူဖတ်တိုင်းတာဖိုႛ သိပ်စောနေသေးတယ်လိုႛလဲ ေူပာပၝတယ်။

မင်္စတာဘန်ကီမြန်း ေူပာအ္ဘပီးမြာတော့ ူမန်မာိံိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ အထူးကိုယ်စားလြယ် မင်္စတာ ဂမ်ဘာရီက သူႛခရီးစဉ်နဲႛ သူႛလေ့လာတြေႛရြိခဵက်တေကြို လုံူခံြရေးကောင်စီ အဖြဲႛဝင် ိံိုင်ငံတေကြို အစီရင်ခံပၝတယ်။

သူႛအနေနဲႛ ဗိုလ်ခဵြပ်မြြးဋ္ဌကီးသန်းရေအြပၝအဝင် ူမန်မာစစ်အစိုးရ ခေၝင်းဆောင်တေနြဲႛ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်ကို တြေႛဆုံခြင့် ရခဲ့ပေမယ့်၊ သူဋ္ဌကိတြင် တောင်းဆိုထားခဲ့တဲ့ ရဟန်းသံဃာ ကိုယ်စားလြယ်တြေ၊ ၈၈ မဵိြးဆက်ကေဵာင်းသား ကိုယ်စားလြယ်တေနြဲႛ တူခား အဖြဲႛအစည်းမဵိြးစုံက ကိုယ်စားလြယ်တြေ၊ တသီးပုဂ္ဂ ပုဂ္ဂိြလ်တေနြဲႛ တြေႛဆုံခြင့်ကိုတော့ မရရြိခဲ့ပၝဘူးလိုႛ ေူပာပၝတယ်။

ဆက်လက်္ဘပီး မင်္စတာဂမ်ဘာရီက ူမန်မာိံိုင်ငံက ဆ္ဋိံူပပြဲတြေ၊ ဆ္ဋိံူပသူတေကြို အစိုးရက အုကမ်းဖက် ္ဘဖိခြြဲမြတေကြို တင်ူပသြားပၝတယ်။ ဒၝ့အူပင် ူမန်မာိံိုင်ငံနဲႛ ပတ်သက်လိုႛ သူႛရဲႛဋ္ဌကိြးပမ်း အားထုတ်မြတေကြို ူမန်မာ့အိမ်နီးခဵင်းိံိုင်ငံတြေ၊ အာစီယံိံိုင်ငံတြေ၊ ္ဘပီးတော့ တရုပ်၊ ဂဵပနိံိုင်ငံတေကြ ထောက်ခံမြတြေ ရခဲ့ေုကာင်းလဲ ေူပာပၝတယ်။ ဒီ့နောက်မြာတော့ ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ ္ဘပီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပၝတ်တြေ အတြင်း ူဖစ်ပြားခဲ့တဲ့ ဆ္ဋိံူပပြဲတေဟြာ အဓိကအားူဖင့်တော့ ူမန်မာိံိုင်ငံတြင်းက လူထုဋ္ဌကီးရဲ့ လူမြရေး၊ စီးပြားရေး အထြေထြေ မကေဵနပ်မြတေကြို ဖော်ထုတ်ူပသုကတာပဲ ူဖစ်ပၝတယ်။ ဒီမကေဵနပ်မဟြာ ကဵယ်လဲ ကဵယ်ူပန်ႛ၊ ူပင်းလဲူပင်းထန်တာ အထင်အရြားတြေႛရပၝတယ်။ ူမန်မာိံိုင်ငံက လူထုအမဵားစုဋ္ဌကီးဟာ ဆင်းရဲိံြမ်းပၝးသူတြေ ူဖစ်ုကပၝတယ်လိုႛ ေူပာသြားပၝတယ်။

ကုလသမဂ္ဂ အဖြဲႛဝငိံိုင်ငံအားလုံး လိုက်နာရမယ့် သတ်မြတ်ခဵက်တေကြို ဘယိံိုင်ငံကတော့ သီးူခားခြဲထက်္ဘပီး မလိုက်နာဘူး ဆို္ဘပီးလုပ်လိုႛ မရပၝဘူး။ ဒၝေုကာင့် ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ ူဖစ်ပဵက်နေတာတေကြို အေုကာင်းူပ္ဘြပီး၊ ိံိုင်ငံတကာရဲ့ ဆိုးဆိုးဝၝးဝၝး ူပင်းူပင်းထန်ထန် တုန်ႛူပန်လာတာ ခံရလိမ့်မယ် ဆိုတဲ့အခဵက်ကို ူမန်မာအစိုးရ သဘောပေၝက်ဖိုႛ သိပ်ကို အရေးဋ္ဌကီးပၝတယ်လိုႛ မင်္စတာဂမ်ဘာရီက ေူပာသြားတာပၝ။

ဆက်လက်္ဘပီး မင်္စတာဂမ်ဘာရီက အူပည်ူပည်ဆိုင်ရာ ုကက်ေူခနီအသင်း အိုင်စီအာစီကို ဖမ်းဆီး ထိမ်းသိမ်း ခံထားရတဲ့ ရဟန်းသံဃာတြေ၊ ကေဵာင်းသားနဲႛ လူပုဂ္ဂိြလ်တေနြဲႛ တြေႛဆုံခြင့်ူပဖြိုႛ၊ ပေဵာက်ဆုံးနေသူတြေ ဘယ်မြာ ရြိနေတယ်ဆိုတာ စုံစမ်းခြင့်ူပဖြိုႛ သူႛခရီးစဉ်အတြင်း ူမန်မာစစ်အစိုးရကို တိုက်တြန်းခဲ့တယ်လိုႛ ဆိုပၝတယ်။ ဒၝ့အူပင် ဒီကနေႛ ဆ္ဋိံူပပြဲတေဟြာ ရေရြည် ေူဖရြင်းယူရမယ့် စီးပြားရေး၊ လူမြရေး မကေဵနပ်မြတေကြို အရင်းခ္ဘံပီး ပေၞလာရတာ ူဖစ်ေုကာင်းလဲ ထောက်ူပခဲ့ပၝတယ်။ နောက် လူသားခဵင်း စာနာ ထောက်ထားမြ အကူအညီပေးနေတဲ့ အဖြဲႛအစည်းတေအြနေနဲႛ သူတိုႛရဲ့ လုပ်ငန်းတေကြို လြတ်လြတ်လပ်လပ် ဆောင်ရြက်ခြင့်ူပဖြိုႛ ူမန်မာအစိုးရကို အုကူံပခြဲ့တယ်လိုႛ ဆိုပၝတယ်။ ဒီ့နောက်မြာတော့ ဗိုလ်ခဵြပ်မြြးဋ္ဌကီးသန်းရြေ၊ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်တိုႛနဲႛ နောက်ဆုံးအဋ္ဌကိမ် တြေႛဆုံရာမြာ ကဵနော့်အနေနဲႛ ဗိုလ်ခဵြပ်မြြးဋ္ဌကီး သန်းရေကြို ကုလသမဂ္ဂ ကိုယ်စားလည်ရဲ့ အနေအထားဟာ ူင်္ပံနာူဖစ်နေတဲ့ ိံြစ်ဦးိံြစ်ဘက်ုကား အူပန်အလြန် ဆက်သြယိံိုင်ဖိုႛ၊ တြေႛဆုံဆြေးေိံြးရေး ပေၞထြန်းဖိုႛအတြက် အရေးဋ္ဌကီးတယ် ဆိုတဲ့သဘော ေူပာူပခဲ့ပၝတယ်။ ဋ္ဌကိတြင် စည်းကမ်းခဵက်တြေ ထားတာ မြန်ပေမယ့်၊ အခု ဗိုလ်ခဵြပ်မြြးဋ္ဌကီးသန်းရေကြ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်နဲႛ တြေႛဆုံဖိုႛ အစီစဉ်ရြိတယ် ဆိုတာကို ုကားရတဲ့အတြက် အားတက်မိပၝတယ်။ ဒၝပေမယ့် သတိနဲႛ စောင့်ုကည့်ရဦးမြာပၝ။ ူမန်ူမန် တြေႛဆံိုံိုင်လေ ကောင်းလေပၝပဲ။ သူတိုႛ ၂ ဦးုကား အတော့်ကို ဋ္ဌကီးမားတဲ့ မယုံသကဿာူဖစ်မြတေကြို ကေဵာ်လြားိံိုင်ဖိုႛအတြက် ဒီအဆင့် လိုအပ်နေပၝတယ်လိုႛ ူမန်မာိံိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ အထူးကိုယ်စားလြယ် မင်္စတာဂမ်ဘာရီက မနေႛက လုံူခံြရေးကောင်စီအစည်းအဝေးမြာ ေူပာသြားပၝတယ်။

ဒီလုံူခံြရေးကောင်စီ အစည်းအဝေးမြာပဲ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အမေရိကန် သံအမတ်ဋ္ဌကီး Mr. Zalmay Khalilzad က ူမန်မာအစိုးရက ကိုယ့်ရဲ့ ူပည်သူူပည်သားတေကြို အညြာတာ ကင်းစြာနဲႛ ရက်စက်တာတေကြို အမေရိကနိံိုင်ငံအနေနဲႛ အံ့ုသတုန်လြပ်မိပၝတယ်။ ရိုကိံြက်တာ၊ အစုလိုက် အူပံလြိုက်ဖမ်းဆီးတာ၊ ညြင်းပမ်းိံြိပ်စက်တာ၊ ္ဘငိမ်းခဵမ်းတဲ့နည်းနဲႛ ူပလြုပ်တဲ့ ဆ္ဋိံူပပြဲတေမြြာ ပၝဝင်ရုံလောက်မ္တွနဲႛပဲ အမဵိြးသမီးတြေ၊ ကလေးငယ်တြေ၊ ကေဵာင်းသားတြေ၊ ရဟန်းသံဃာတြေ အပၝအဝင် ကိုယ့်ူပည်သူတေကြိုကိုယ် သတ်ူဖတ်တာမဵိြးတေဟြာ ဘယ်လိုမြ လက်ခံိံိုင်စရာ မရြိပၝဘူးလိုႛ ေူပာသြားတာပၝ။

ဆက်လက်္ဘပီး အမေရိကန် သံအမတ်ဋ္ဌကီးက အရင် ၁၉၈၈ ခိုံြစ်တုန်းက ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ ူပည်သူတြေ ထောင်နဲႛခဵီ အသတ်ခံရတာကို ိံိုင်ငံတကာက မူမင်မတြေႛခဲ့ရပၝဘူး၊ ခုခဵိန်မြာတော့ ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ ူဖစ်ပဵက်နေတာတေကြို ိံိုင်ငံတကာက မဵက်ဝၝးထင်ထင် တြေႛူမင်နေရပၝ္ဘပီ။ ူမန်မာူပည်သူတေကြို ကမ္တာက ပစ်မထားပၝဘူးလိုႛ ေူပာပၝတယ်။ ဒီ့နောက် အမေရိကန် သံအမတ်ဋ္ဌကီးက ူမန်မာအစိုးရကို အခုလို တောင်းဆိုလိုက်ပၝတယ်။

ပထမ၊ အုကမ်းဖက် ္ဘဖိခြြဲမြတေကြို အူမန်ဆုံး ရပ်ဆိုင်းဖိုႛ၊ ကာူဖြးအမိန်ႛကို ူပန်ရုတ်သိမ်းဖိုႛ၊ ဒုတိယ၊ မုကာသေးခင်က ပေၞပေၝက်ခဲ့တဲ့ ဆ္ဋိံူပပြဲတေမြြာ ပၝဝင်ပတ်သက်ခဲ့မနြဲႛ ဖမ်းဆီး ထိမ်းသိမ်းထားသူတေကြို ခဵက်ခဵင်း ူပန်လြတ်ပေးဖိုႛ၊ တတိယ၊ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည် အပၝအဝင် ဖမ်းဆီးထားတဲ့ တိုင်းသူူပည်သားတေကြို ူပန်လြတ်ပေးဖိုႛ၊ ဒီအခဵက်တေဟြာ ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ တြေႛဆုံဆြေးေိံြးရေး ပေၞထြန်းဖိုႛ၊ အရပ်သားအစိုးရကို အာဏာလြဲေူပာင်း္ဘပီး ဒီမိုကရေစီ ပေၞထြန်းလာဖိုႛအတြက် မရြိမူဖစ် ဆောင်ရြက်ရမယ့် အခဵက်တေပြၝပဲ။

ူမန်မာအစိုးရအနေနဲႛ ိံိုင်ငံတကာရဲ့ တောင်းဆိုခဵက်တေကြို အူပသြဘောနဲႛ အခဵိန်မီ မတုန်ႛူပန်ဘူးဆိုရင်တော့ ူမန်မာိံိုင်ငံကို လုံူခံြရေးကောင်စီက ဒဏ်ခတ် အရေးယူ ဆောင်ရြက်သြားဖိုႛ အမေရိကန် အစိုးရအနေနဲႛ ူပင်ဆင်နေပၝတယ်။ ခုခဵိန်ဟာ လုံူခံြရေးကောင်စီ အနေနဲႛ အထူးကိုယ်စားလြယ်ရဲ့ အစီရင်ခံခဵက်တေကြို နားထောင်ရုံ သက်သက်ထက်ပို္ဘပီး အလုပ်လုပ်ူပရမယ့် အခဵိန်ပဲလိုႛ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံအမတ်ဋ္ဌကီး Mr. Zalmay Khalilzad က ေူပာသြားတာပၝ။

လုံူခံြရေးကောင်စီ အစည်းအဝေးမြာ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ ူမန်မာသံအမတ်ဋ္ဌကီး ဦးကေဵာ်တင့်ဆေကြတော့ ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ အေူပာင်းအလဲတြေ ပေၞထြန်းလာအောင် ူမန်မာအစိုးရ လက်ရြိဆောင်ရြက်နေပုံတြေ၊ အစိုးရလုပ်ရပ်ကို ခုတလော တိုင်းူပည်မြာ ထောက်ခံပြဲတြေ ကဵင်းပနေပုံတြေ၊ ္ဘပီးတော့ ကုလသမဂ္ဂ အထူးကိုယ်စားလြယ် မင်္စတာဂမ်ဘာရီနဲႛ အူပည့်အ၀ ပူးပေၝင်း ဆောင်ရြက်ခဲ့ပုံတေကြို ရြင်းလင်းသြားပၝတယ်။ ဒီ့နောက်မြာတော့ လုံူခံြရေးကောင်စီအနေနဲႛ ူမန်မာအစိုးရကို ဒဏ်ခတ်အရေးယူမြတြေ မလုပ်ဖိုႛ တိုက်တြန်းသြားပၝတယ်။

ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ ူဖစ်ပဵက်နေတဲ့ အေူခအနေတေကြို ုကည့်မယ်ဆိုရင် လုံူခံြရေးကောင်စီက အရေးယူမြ တစုံတရာလုပ်ဘိုႛ ဘယ်လိုအေုကာင်း မရြိပၝဘူး။ ဒၝေုကာင့် ူမန်မာအစိုးရကို ဘယ်လို အရေးယူမမြဵိြးမြ မလုပ်ဖိုႛ လုံူခံြရေးကောင်စီ အဖြဲႛဝင်အားလုံးကို ကဵနော် တိုက်တြန်းလိုပၝတယ်။ တကယ်လိုႛ အရေးယူမယ် ဆိုရင်တော့ ကုလသမဂ္ဂ အထြေထေညြီလာခံက အတြင်းရေးမြြးခဵြပ်ကို အပိံြင်းထားတဲ့ ုကားဝင် ဆောင်ရြက်နေတဲ့ အခန်းက္ပကို ထိခိုက်သြားစေိံိုင်ပၝတယ်။ ကဵနော်တိုႛအနေနဲႛ ကုလသမဂ္ဂအဖြဲႛဋ္ဌကီးနဲႛ ဆက်လက်္ဘပီးတော့ နီးနီးစပ်စပ်၊ တက်တက်ုကြုကြ လက်တြဲ ဆောင်ရြက်သြားပၝမယ်လိုႛ ူမန်မာစစ်အစိုးရ သံအမတ်ဋ္ဌကီး ဦးကေဵာ်တင့်ဆေကြ ေူပာသြားတာပၝ။

ကုလသမဂ္ဂလုံူခံြရေးကောင်စီ အစည်းအဝေး အ္ဘပီးမြာတော့ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အမေရိကန် သံအမတ်ဋ္ဌကီးက သတင်းထောက်တေနြဲႛ တြေႛဆုံရာမြာတော့ ခုလိုေူပာဆိုလိုက်ပၝတယ်။

ူမန်မာအစိုးရ ကောင်းကောင်း နားလည်ထားဖိုႛက ဒီကနေႛဟာ ၁၉၈၈ ခိုံြစ် မဟုတ်ဘူး ဆိုတဲ့အခဵက်ပၝပဲ။ ခုခဵိန်မြာ ူမန်မာိံိုင်ငူံင်္ပံနာကို တကမ္တာလုံး အာရုံစိုက်န္ဘေပီး ဝင်ရောက် ပတ်သက် နေုက္ဘပီ။ ူမန်မာူပည်သူတေကြို ကဵနော်တိုႛ နောက်တဋ္ဌကိမ် ထပ်္ဘပီး စြန်ႛပစ်မြာ မဟုတ်ပၝဘူးလိုႛ အမေရိကန် သံအမတ်ဋ္ဌကီး Mr. Zalmay Khalilzad က ေူပာသြားပၝတယ်။