႟ုရြားိံြင့်ူမန်မာတိုႛ၏ ကဵင့်ဝတ်မဲ့ လက်နက်-ရေနံ ဆက်ဆံရေး

ူမန်မာ စစ်အစိုးရအား အဓိက လက်နက်ရောင်း ိံိုင်ငံတခုူဖစ်သော ႟ုရြားသိုႛ ဧ္ဘပီ ၂ရက်နေႛက ထြက်ခြာသြားသော ဒုဗိုလ်ခဵြပ်မြြးဋ္ဌကီး မောင်အေး (ဝဲမဒြုတိယ)ကို နေူပည်တော် လေဆိပ်သစ်တြင် နအဖဥက္ကှူ ဗိုလ်ခဵြပ်မြြးဋ္ဌကီးသန်းေ႟ြ (ယာမဒြုတိယ)က လိုက်လံပိုႛဆောင်နေစဉ်။ (Photo: AFP) ပုံဋ္ဌကီးုကည့်လိုလ္တွင်။

ဒုံးပဵံတေကြို ဆီးရီးယားနဲႛ အီရန်၊ စစ်လေယာဉ်တေကြို ူမန်မာနဲႛ ဗင်နီဇြဲလား၊ စစ်ရဟတ်ယာဉ်တေကြို ဆူဒန်အစရြိတဲ့ ူပည်သူကို လက်နက် အားကိုးနဲႛ ဖိံြိပ်အုပ်ခဵြပ်နေတဲ့ အစိုးရတေကြို လက်နက်ရောင်း နေတဲ့ ႟ုရြားိံိုင်ငံဟာ တနေႛတူခား သိက္ခာကဵင့်ဝတ်မရြိတဲ့ လက်နက်ရောင်းတဲ့ တိုင်းူပည်အူဖစ် ိံိုင်ငံတကာမြာ လူေူပာစရာ ူဖစ်လာနေပၝတယ်။

တိတ်တဆိတ် စစ်အင်အားခဵဲႚ္ဘပီး အာဏာရြင်အစိုးရတေကြို လက်နက်ထောက်ပံ့နေတဲ့ တ႟ုတိံိုင်ငံကို ဥရောပသမဂ္ဂိံိုင်ငံတေကြ စစ်လက်နက်ပင်္စည်း ရောင်းဖိုႛ၊ မရောင်းဖိုႛ ူငင်းနေုကတဲ့အခိုက်မြာ ႟ုရကြတော့ တ႟ုတ်ကို ္ဘပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၀၅ ခိုံြစ် တိံြစ်ထဲမြာကို လက်နက်ပင်္စည်း ဒေၞလာသန်း ၆,၀၀၀်ဖိုး ရောင်းခဲ့တယ်လိုႛ ႟ိုက်တာစ် သတင်းတပုဒ်က ဆိုပၝတယ်။

႟ုရနြဲႛ ူမန်မာစစ်အစိုးရ မုကာခင်က သဘောတူခဲ့တဲ့ လက်နက်နဲႛ ရေနံ လဲလြယ်ရေး အစီအစဉ်ဟာ ႟ုရြားရဲ့ အရြေႚအာရဆြိုင်ရာ မဟာဗဵဟြာ အောင်ူမင်မလြိုႛ ႟ုရကြ ဆိုပၝတယ်။

လူႛအခြင့်အရေး ဆိုးဆိုးဝၝးဝၝးခဵိြးဖောက်နေတဲ့ အစိုးရတေကြို လက်နက်မရောင်းဝယ်ရ ဆိုတဲ့ ိံိုင်ငံတကာ တားူမစ်ခဵက်တေကြို ႟ုရြိံိုင်ငံက တင်းတင်းကဵပ်ကဵပ် လိုက်နာတယ်လိုႛ အေုကာင်းူပလေ့ရြိပေမယ့် လူႛအခြင့်အရေးစောင့်ုကည့်နေတဲ့ အဖြဲႚအစည်းတြေ ကတော့ လူႛအခြင့်အရေး ခဵိြးဖောက်နေတဲ့ ိံိုင်ငံတေကြို လက်နက်တြေရောင်းနေတာကို ဝေဖန် အူပစ်တင်နေပၝတယ်။

ဒီအထဲမြာ IANS လိုႛ ခေၞတဲ့ လက်နက်ငယ်မဵား ဖဵက်သိမ်းရေး အူပည်ူပည်ဆိုင်ရာ ကြန်ယက် အဖြဲႚအလည်း ပၝပၝတယ်။ ဒီအဖြဲႚအရဲ့ ဇြန်လ အစီရင်ခံစာမြာ ိံိုင်ငံတကာ လူႛအခြင့်အရေးနဲႛ လူသားခဵင်း စာနာရေး ဥပဒေတေကြို လိုက်န္ဘာပီး လက်နက်ရောင်းတာမရြိခဲ့ဘူးလိုႛ ဖော်ူပထားပၝတယ်။

႟ုရအြစိုးရဟာ လက်နက်မြာကုန်ရောင်းတာနဲႛကို တိံြစ် လက်နက်ရောင်းရငြေ ဒေၞလာ သန်း ၅,၀၀၀ ပဵမ်းမ္တွဝင်ပၝတယ်။ ႟ုရဆြီက လက်နက်အဓိက ဝယ်နေတဲ့ ပုံမြန်ဖောက်သည်တေထြဲမြာ တ႟ုတ်နဲႛ အ္ဋိံိယက ရြေႚဆုံးကူဖစ်္ဘပီး အီရန်၊ ဆီးရီးယား၊ ဗင်နီဇြဲလား၊ ူမန်မာနဲႛ ပၝလက်စတိုင်းတေကြလည်း လက်နက်မြာတာ၊ ဝယ်တာတေရြြိပၝတယ်။

လက်နက်အတြက် စေဵးဋ္ဌကီးမပေးိံိုင်သလို လူႛအခြင့်အရေးကိင်္စတြေေုကာင်း တူခားိံိုင်ငံတေကြ လက်နက်မရောင်းဖိုႛ ဝိုင်းအုကဉ်ခံထားရတဲ့ တိုင်းူပည်တေကြို အခုလို စေဵးကြက် ယူလာတာဟာ သူႛစီးပြားရေး အကဵိြးအူမတ်အတြက်လိုႛ ထိုင်းိံိုင်ငံအေူခစိုက် ူမန်မာစစ်ဖက်အရပ်ဖက် ဆက်ဆံရေး သုတေသနပညာရြင် ဦးဝင်းမင်းက ဆိုပၝတယ်။

္ဘပီးခဲ့တဲ့ ဧ္ဘပီလဆန်းက ူမန်မာစစ်အစိုးရ ဒုတိယခေၝင်းဆောင် ဒုဗိုလ်ခဵြပ်မြြးဋ္ဌကီးမောင်အေး ႟ုရြားိံိုင်ငံကို ခဵစ်ုကည်ရေး ခရီးလာရောက်ခဲ့ပၝတယ်။ ဒီခရီးစဉ်မြာပဲ ႟ုရကြ ူမန်မာစစ်အစိုးရကို လက်နက်မဵိြးစုံ ရောင်းခဵပေးမယ့်အေုကာင်း အ္ဋိံိယအေူခစိုက် PTI သတင်းဌာနက ရေးသားဖော်ူပခဲ့ပၝတယ်။

႟ုရထြုတ် စီးပြားရေး သတင်းစာူဖစ်တဲ့ Kommersat နေႛစဉ်သတင်းစာကလည်း ႟ုရကြ ူမန်မာ့ရေနံနဲႛ သဘာဝဓာတ်ငြေႚတေကြို လက်နက်နဲႛ လဲလြယ် ရောင်းဝယ်ရေးလုပ်ဖိုႛ ူမန်မာက သဘောတူလိုက်တဲ့အေုကာင်း ဒီရက်ပိုင်းမြာပဲ ရေးသားဖော်ူပခဲ့ပၝတယ်။

႟ုရကြ လက်နက်ပေးမယ်၊ ူမန်မာက သယံဇာတတြေူဖစ်တဲ့ ရေနံနဲႛ သဘာဝဓာတ်ငြေႛကို ပေးမယ်၊ နောက် ဗီယက်နမ်၊ မလေးရြား၊ အင်ဒိုနီးရြားတိုႛလို လေေုကာင်းရန် ကာကြယ်ရေးစနစ် Tor & Buk ကို ဝယ်မယ်၊ MIG-29 တိုက်လေယာဉ်တြေ ဝယ်မယ်လိုႛ သဘောတူခဲ့ုကပၝတယ်။

ူမန်မာစစ်အစိုးရဟာ ၁၉၅၀ ူပည့ိံြစ်တေကြ တ႟ုတ်ူဖြ ကူမင်တန် ကဵြးကေဵာ်စစ်္ဘပီးကတည်းက ူပည်ပ ကဵြးကေဵာ်စစ်ဆိုတာ တိုက်ရတယ်လိုႛ မရြိတော့ပၝဘူး။ ထိုင်းိံိုင်ငံနဲႛ နယ်နိမိတ်ုကား မုကာခဏ ကဵည်ကဵ နယ်လြန် ူင်္ပံနာနဲႛ အနည်းအကဵဉ်း တိုက်ပြဲငယ် ူဖစ်ခဲ့တာ ရြိပေမယ့် စစ်ပြဲဋ္ဌကီး အနေနဲႛတော့ မတိုက်ခဲ့ရပၝဘူး။ ဒၝပေမယ့် စစ်အစိုးရရဲ့ တပ်အင်အား၊ လက်နက်အင်အား တိုးခဵဲႚလာတာကတော့ ္ဘပီးခဲ့တဲ့ ၁ဝိံြစ်မြာ အံ့မခမ်းူဖစ်ပၝတယ်။ တိုင်းူပည်က အလြန်ဆင်းရဲပေမယ့် ူမန်မာစစ်တပ်ကတော့ အရြေႚတောင်အာရမြြာ အဋ္ဌကီးမားဆုံးတပ်တခု ူဖစ်လာခဲ့ပၝတယ်။

ဒၝဟာ ူပည်တြင်းရန်ကို ကေဵာ်္ဘပီး ူပည်ပရန်ကို မ္တေွာ်၊ ူပင်ဆင်လာတာူဖစ်တယ်လိုႛ ူမန်မာ့စစ်ရေးလေ့လာသူ ဦးဌေးအောင်က ရြင်းူပပၝတယ်။

ူမန်မာဟာ လူႛအခြင့်အရေး ခဵိြးဖောက်မြတြေ အလုံးအရင်းနဲႛ ခဵိြးဖောက်နေတဲ့ ိံိုင်ငူံဖစ်လိုႛ အမေရိကန်၊ ဥရောပသမဂ္ဂ ိံိုင်ငံတြေ အပၝအဝင် ကမ္တာတဝန်းလုံးက ဒီအရေး လုံူခံြရေးကောင်စီတင် ေူဖရြင်းိံိုင်ဖိုႛ ဋ္ဌကိြးပမ်းနေုကပၝတယ်။

ူမန်မာ-႟ုရြား လက်နက်နဲႛ ရေနံ လဲလြယ်ရေး အစီအစဉ်ဟာ စစ်ရေး အကူအညီူဖစ်တဲ့ စစ်လက်နက် နည်းပညာ ရောင်းဝယ်ပေးတာလို ဆက်ဆံရေးမဵိြး ထူထောင်တာူဖစ်သလို တူခားတဖက်ကလည်း လုံူခံြရေးကောင်စီမြာ ူမန်မာ့အရေး ဆြေးေိံြးဆုံးူဖတ်ရင် ူမန်မာဘက်ကရပ်ပေးဖိုႛအတြက် သံတမန်ရေး အကာကြယ်ယူတာူဖစ်တယ်လိုႛ ဦးဌေးအောင်က ေူပာပၝတယ်။

ဒၝပေမယ့် သဘာဝဓာတ်ငြေႚ၊ သစ်နဲႛ တူခားသယံဇာတတေကြ ရတဲ့ ဝင်ငြေတေဟြာ ၂၀၀၈ ခိုံြစ်မြာ ဒေၞလာ သန်း ၁,၈၀၀ရြိလာမယ်လိုႛ ခန်ႛမြန်းနေုကပၝတယ်။ ဒီလိုငေလြက်ထဲ ရြိလာတဲ့အတြက် အရင်က ရပ်ဆိုင်းထား ခဲ့တဲ့ နယူးကလီယား ဓာတ်ပေၝင်းဖိုကိင်္စ ူပန်ရောင်းခဵရုံမကပဲ ိံဵကြလီးယားလက်နက် ထုတ်တဲ့ ယူရေနီယံ သတ္ဇသြန်ႛစင်တဲ့ နည်းပညာတောင် ရောင်းခဵလာိံိုင်တယ်လိုႛ ဦးဌေးအောင်က ဆိုပၝတယ်။

လူႛအခြင့်အရေး ခဵြိးဖောက်တာတြေေုကာင့် အမေရိကန်နဲႛ အနောကိံိုင်ငံတေကြ ကုလသမဂ္ဂလုံူခံြရေးကောင်စီကနေ ူမန်မာကို အရေးယူဖိုႛ ူပစ်မြတ်ထား ဋ္ဌကိြးစားလာနေခဵိန်မြာ တဖက်မြာတော့ ူမန်မာဟာ တ႟ုတ်နဲႛ ႟ုရြားတိုႛရဲ့ မဟာဗဵဟြာေူမာက် ကစားကြက်တခု ူဖစ်လာနေပၝတယ်။

ူမန်မာနဲႛ ႟ုရြ လက်နက်နဲႛ ရေနံ ဆက်ဆံရေးထူထောင်တာကို အာစီယံဒေသမြာ မဟာဗဵဟြာ အောင်ူမင်မတြခုလိုႛ ႟ုရြ အစိုးရက ခံယူေုကာင်း ႟ုရသြတင်းအေဂဵင်စီ Novosti ကဆိုပၝတယ်။ ူမန်မာဟာ ဒေသတြင်း အင်အားဋ္ဌကီး ိံြစိံိုင်ငူံဖစ်တဲ့ တ႟ုတ်နဲႛ ႟ုရတြိုႛရဲ့ လုံူခံြရေး ပူးပေၝင်းဆောင်႟ြက်မြ ကြင်းသစ်ူဖစ်လာမယ်လိုႛ ဒီသတင်းစာက ဆိုထားပၝတယ်။

• အူပည့်အစုံနားထောင်ရန်
• Download story audio