ကမႝာ့အကဵင့်အပဵက်ဆုံးသုံးိံိုင်ငံတြင် ူမန်မာပၝဝင်

အီရတိံိုင်ငံတြင် ကုလသမဂ္ဂ၏ ‘ရိက္ခာအတြက်ရေနံ’အစီအစဉ်ူဖင့် အစားအသောက် ခြဲတမ်းရရြိရန် တန်းစီစောင့်ဆိုင်းနေသူမဵား ူဖစ်ပၝသည်။ ဆက်ဒမ် ဟူစိန် အစိုးရသည် ထိုအစီအစဉ်အောက်တြင် ဒေၞလာ သန်းတထောင်ကေဵာ်ဖိုး အလြဲသုံးစား လုပ်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ (Photo: AFP)

္ဘပီးခဲ့တဲ့စက်တင်ဘာလက ူပလြုပ်ခဲ့တဲ့ သုတေသနတေအြရ ကမႝာပေၞမြာ အကဵင့်ပဵက် ူခအစားဆုံးိံိုင်ငံ (၃)ိံိုင်ငံအူဖစ် ဆိုမာလီယာ၊ ူမန်မာ နဲႛ အီရတိံိုင်ငံတိုႛကို သုတေသနအဖြဲႚတခုက တြေႚရြိေုကာင်း ဖော်ူပလိုက်ပၝတယ်။

ဂဵာမနီံိုင်ငံ ဘာလင်အူခစိုက် TI ခေၞ ိံိုင်ငံတကာ အဂတိလိုက်စားမြ စောင့်ုကည့်အဖြဲႚ (Transparency International) က ူမန်မာအပၝအဝင် ဆိုမာလီယာ နဲႛ အီရတ်တိုႛကို ကမႝာ့အကဵင့်ပဵက် ူခအစားဆုံး (၃) ိံိုင်ငံအူဖစ် ဖော်ူပခဲ့တာပၝ။ ဒၝပေမဲ့ အီရတ် ဒုတိယဝန်ဋ္ဌကီးခဵြပ် မင်္စတာ ဘာဟမ် ဆာလေးက အီရတ်ရဲ့ အကဵင့်ပဵက်ူခစားတဲ့ ဓလေ့ဟာ ိံိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝန်းနဲႛ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ရိက္ခာအတြက်ရေနံ ဆိုတဲ့ အစီအစဉ်ေုကာင့် ူဖစ်ရတာလိုႛ စြပ်စြဲေူပာဆိုလိုက်ပၝတယ်။

ကုလသမဂ္ဂရဲ့ စီးပြားရေးပိတ်ဆိုႛခံခဲ့ရတဲ့ ၁၉၉၆ ခိုံြစ်ကနေ ၂၀၀၃ ခိုံြစ်အတြင်း ငြေတြေ အလင်္ဟံ သုံးစြဲပစ်တာေုကာင့် အီရတိံိုင်ငံ ပဵက်စီးသြားခဲ့ရတယ်လိုႛ သူကဆိုပၝတယ်။

၁၉၉၀ ခိုံြစ် အီရတ်က ကူဝိတ်ကို ကဵြးကေဵာ်လိုႛ ကုလသမဂ္ဂက စီးပြားရေးပိတ်ဆိုႛဒဏ်ခတ် အရေးယူ ခဲ့စဉ်မြာ အီရတ်ဟာ ရေနံရောင်း္ဘပီး ရိက္ခာနဲႛဆေးဝၝးဝယ်ယူခဲ့ရပၝတယ်။ ၂၀၀၀ ူပည့ိံြစ်မြာ သမတ ဆက်ဒမ်ဟူစိန်က ကုလသမဂ္ဂ အစီအစဉ်အောက်မြာ မသမာမြတြေ စတင်ူပလြုပ်ခဲ့တယ်လိုႛ ဆိုပၝတယ်။ အဲဒီတုန်းက အီရတ်အစိုးရဟာ အမေရိကန်ဒေၞလာ သန်းတထောင်ကေဵာ်လောက် အလြဲသုံးစား လုပ်ခဲ့တယ်ဆိုတာ ၂၀၀၅ ခိုံြစ်က တြေႚရြိခဲ့ပၝတယ်။

အခုတော့ အီရတ်မြာ ဝန်ဋ္ဌကီးတြေ၊ ပၝလီမန်အမတ်တြေ၊ ိံိုင်ငံတကာ ကိုယ်စားလြယ်တေနြဲႛ စီးပြားရေး လုပ်ငန်းရြင်တြေ ပထမဆုံး အတူစုပေၝင်းတြေႚဆုံုကတဲ့ လာဘ်ပေးလာဘတ်ယူ တိုက်ဖဵက်ရေး ဆြေးေိံြးပြဲကို ဇန်နဝၝရီ ၃ရက် ုကာသပတေးနေႛက ူပလြုပ်ခဲ့ပၝတယ်။ ိံိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝန်းနဲႛ ညၟိံိြင်းဆောင်႟ြက်ဖိုႛ လိုအပ်ပေမဲ့ အီရတိံိုင်ငံရဲ့ ဆုံးူဖတ်ခဵက်တေမြြာ ိံိုင်ငူံခားုသဇာသက်ရောက်မြ မရြိစေရပၝဘူးလိုႛ အီရတ် ဒုတိယ ဝန်ဋ္ဌကီးခဵြပ်ကေူပာလိုက်ပၝတယ်။

အီရတ်ဝန်ဋ္ဌကီးခဵြပ် ိူံရီ အယ်လ် မာလီကီကလည်း ၂၀၀၈ ခိုံြစ်ဟာ စီးပြားရေးဖြံႚ္ဘဖိြးမနြဲႛ အကဵင့်ပဵက်မြ တိုက်ဖဵက်ရေးိံြစ်ူဖစ်ရမယ်လိုႛ ိံြစ်သစ်အဓိဌာန်ူပခြဲ့ပၝတယ်။