ူမန်မာိံိုင်ငံက ရြေးဟောင်းပင်္စည်းတေကြို ခိုးထုတ်နေတဲ့ ဂိုဏ်းတေဟြာ အရင်ကထက် ပို္ဘပီး ရဲတင်းလာတယ်လိုႛ နယ်စပ်အေူခစိုက် ရြေးဟောင်းပင်္စည်း ခိုးတဲ့ဂိုဏ်းတေနြဲႛ နီးစပ်တဲ့ ရြေးဟောင်းပင်္စည်း ကုန်သည်တဦးက ေူပာပၝတယ်။ ဒၝ့အူပင် ူမန်မာိံိုင်ငံအရပ်ရပ်က ရြေးဟောင်းပင်္စည်း ဝယ်ခဵင်တဲ့ ကုန်သည်တေဟြာ ူမန်မာိံိုင်ငံအိံြံက ရြေးဟောင်း ဘုရားပုထိုးရြိရာနေရာတေအြထိ ကိုယ်တိုင် သြားရောက်လေ့လ္ဘာပီး ရြေးဟောင်းပင်္စည်းခိုးတဲ့ ဂိုဏ်းတေနြဲႛ စေဵးစကားေူပာ ခိုးခိုင်းနေတာလို သိရပၝတယ်။
ဒီရက်ပိုင်း နယ်စပ်ဒေသကို ခိုးထုတ်တဲ့ ရြေးဟောင်းပင်္စည်းတေထြဲမြာ ူမန်မာိံိုင်ငံ ပုဂံ၊ ညောင်ဦး၊ ပင်းတယ၊ ေူမာက်ဦး၊ မ္ဇိံလေးနဲႛ အမရပူရ ဝန်းကဵင်က ရြေးဟောင်းပင်္စည်းတေဟြာ အမဵားဆုံး ူဖစ်တယ်လိုႛ ူမဝတ္ဘီမိြႚ အေူခစိုက် ရြေးဟောင်းပင်္စည်းကုန်သည်တဦးက ေူပာပၝတယ်။
ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ ရြေးဟောင်းပင်္စည်း မြောင်ခိုထုတ်တဲ့ ကုန်သည်တေမြဵားတယ် ဆိုပေမဲ့ ဘုရာပုထိုးတေကြို သီးသန်ႛခိုးထုတ်တဲ့ ကုန်သည်အရေအတြက်က နည်းတယ်လိုႛလဲ အဲဒီ ရြေးဟောင်းပင်္စည်း ကုန်သည်က ေူပာပၝတယ်။
ရြေးဟောင်း ဘုရားပုထိုးတေကြို ခိုးထုတ်နေတဲ့ အဓိက သူခိုးဂိုဏ်းတခုရြိတယ်လိုႛ ူမဝတီအေူခစိုက် ကုန်သည်က ေူပာပၝတယ်။ အဲဒီဂိုဏ်းရဲ့ ခေၝင်းဆောင်ဟာ ူမဝတ္ဘီမိြႚမြာ အေူခခဵတဲ့ နာမည်ဋ္ဌကီး ရြေးဟောင်းပင်္စည်း ကုန်သည်တဦးူဖစ်တယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။ ဒၝ့အူပင် ူမန်မာိံိုင်ငံ အထက်ပိုင်း ရခိုင်ူပည်နယ်နဲႛ ရြမ်းူပည်နယ်တိုႛက ခိုးလိုႛရတဲ့ ရြေးဟောင်းဘုရားပုထိုးတေကြို နယ်စပ်အရောက် ပိုႛပေးတဲ့ ကုန်သည်တဦးဟာ ရန်ကုန်္ဘမိြႚမြာ အေူခခဵ္ဘပီး ရြေးဟောင်းပင်္စည်းဆိုင် ဖြင့်ထားတယ်လိုႛ ေူပာပၝတယ်။ နယ်စပ်ကိုရောက်လာတဲ့ ခိုးရာပၝ ဘုရားပုထိုးတြေ တဘကိံိုင်ငံ ကုန်သည်တြေ လက်ထဲ ရောက်အောင် အကူအညီပေးတဲ့နေရာမြာ ူမဝတီအေူခစိုက် ူမန်မာိံိုငိငံ ရဲတပ်ဖြဲႚ အရာရြိတဦးပၝ ပၝဝင် ပတ်သက်နေတယ်လိုႛ စောစောက ကုန်သည်က ေူပာပၝတယ်။
၁၉၉၃ ခိုံြစ်က နေ ၂၀၀၅ ခိုံြစ်အထိ ူမန်မာိံိုင်ငံက ရြေးဟောင်းပင်္စည်းတေကြို တာခဵီလိပ် မယ်ဆိုင်လမ်းကပဲ တလ္တေွာက်လုံး ထုတ်ခဲ့တာလိုႛ ကဵိြင်းတုံအေူခစိုက် နယ်စပ်တာဝန်ရြိသူတဦးက ေူပာပၝတယ်။ ဒၝေုကာင့်လဲ နယ်စပ်ဒေသတာဝန်ကဵ လက်နက်ကိုင်အဖြဲႚတေနြဲႛ အကောက်ခြန် ဝန်ထမ်းတေဟြာ ူမန်မာိံိုင်ငံက သမိုင်းဝင်းရြေးဟောင်း ဘုရာပုထိုးနဲႛ ရြေးဟောင်းပင်္စည်းတေကြို ဖမ်းခဲ့တာတြေ ရြိတယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။ တခဵိြႚ အရေးဋ္ဌကီး ဘုရာပုထိုးတြေ၊ ခေၝင်းလောင်းတြေ၊ ႟ုပ်ထုတေကြို ထိုင်းိံိုင်ငံဘက်က ကုန်သည်တေလြက်ထဲရောက်္ဘပီးမြ နယ်စပ်ဒေသ တာဝန်ရြိသူအခဵင်းခဵင်း ဆြေးေိံြး္ဘပီး ူပန်ယူခဲ့ရတာတြေတောင် ရြိခဲ့တယ်လိုႛပၝ နယ်စပ်တာဝန်ရြိသူက ေူပာပၝတယ်။
နယ်စပ်ဒေသကနေ ထိုင်းိံိုင်ငံထဲ ရောက်္ဘပီးမြ ူမန်မာိံိုင်ငံဘက်ကို ူပန်ယူခဲ့တဲ့ ရြေးဟောင်းပင်္စည်းတေထြဲမြာ ပင်းတယ ေ႟ြဥမင်စေတီက အလေးခဵိန် ကီလို ၄၅၀ ကေဵာ်ရြိတဲ့ ရြေးဟောင်း ေုကခေၝင်းလောင်းအထိပၝဝင်တယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။
ရြေးဟောင်းပင်္စည်းစေဵကြက်ရဲ့ လက်ရြိပေၝက်စေဵးဟာ ကုန်သည်တဦးနဲႛ တဦးမတူသလို ဝယ်တဲ့ ကုန်သည်တေရြဲ့ စိတ်ဝင်စားမြပေၞ မူတည်တယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။ ဥပမာ ပထမ အင်းဝခေတ်က ထုလုပ်တဲ့ ဉာဏ်တော် ၂ပေ အူမင့်ရြြိ သစ်ထြင်းဆင်းတုတော် တဆူရဲ့ လက်ရြိစေဵးကြက် ပေၝက်စေဵးဟာ ူမန်မာငြေ သိန်း ၂၀ ဝန်းကဵင်ရြိတယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။ လြန်ခဲ့တဲ့ လက နယ်စပ်စေဵးကြက်ကို ရောက်လာတဲ့ ၁ပေ အူမင့်ရြိ ဟံသာဝတီခေတ် ေုကသြန်း ဗုဒ္ဌ႟ုပ်ပြားတော် တဆူကို ထိုင်းကုန်သည်တဦးက ဘတ်ငြေ ၂ သိန်းနဲႛ ဝယ်ခဲ့တယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။
လတ်တလောကာလမြာ ူမန်မာိံိုင်ငံက သမိုင်းဝင် ရြေးအဆောက်အအုံတေကြ သစ်တိုင်တေကြို ရြေးလက်ရာထု္ဘပီး ရြေးဟောင်းလက်ရာအူဖစ် ူပန်ရောင်းတာတြေ ခေတ်စားလာတယ်လိုႛ တူခား နယ်စပ်ကုန်သည်တဦးက ေူပာပၝတယ်။ အထူးသူဖင့် မ္ဇိံလေး ဦးပိန်တံတားမြာ စိုက်ထားတဲ့ တိုင်ဟောင်း တိုင်သစ်လဲတဲ့အခဵိန်က သစ်တိုင်ဟောင်းတေကြို ရြေးဟောင်းလက်ရာအူဖစ် ပန်းပုထု္ဘပီး ူပန်ရောင်းတာတြေ ရြိလာတဲ့ အေုကာင်းကို အဲဒီ ကုန်သည်က ေူပာပၝတယ်။
ူမန်မာိံိုင်ငံက ရြေးဟောင်းပင်္စည်းတြေ အရောင်းအဝယ် အမဵားဆုံး ူဖစ်တဲ့ နေရာဟာ ထိုင်း ူမန်မာ နယ်စပ်္ဘမိြႚတြေူဖစ်တဲ့ တာခဵီလိပ် နဲႛ ူမဝတ္ဘီမိြႚတြေ ူဖစ်တယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။ ူမန်မာ့ရြေးဟောင်း ပင်္စည်း လက္ကားစေဵးကြက်ရဲ့ အဓိက ကုန်သည်တေဟြာ ထိုင်းလူမဵိြး ကုန်သည်တေနြဲႛ ဟောင်ကောင်အေူခစိုက် ကုန်သည်တြေ ူဖစ်တယ်လိုႛ နယ်စပ်ကုန်သည်တေကြ ေူပာပၝတယ်။ ူမန်မာိံိုင်ငံက ရြေးဟောင်းပင်္စည်း စုဆောင်းတဲ့ လက်လီစေဵးကြက် ဖောက်သည်တေထြဲမြာ ကိုရီးယား၊ ဂဵပန်၊ ဂဵာမနီနဲႛ အီတလီံိုင်ငံသားတေဟြာ အမဵားဆုံးလိုႛ သိရပၝတယ်။
အထူးသူဖင့် ူမန်မာိံိုင်ငံအိံြံႛက ရြေးဟောင်းဘုရားပုထိုးတေကြို အမဵားဆုံး ဝယ်တဲ့ ကုန်သည်တေဟြာ ဟောင်ကောင်အေူခစိုက် ကုန်သည်တြေ ူဖစ်တယ်လိုႛ နယ်စပ် ကုန်သည်တဦးက ေူပာပၝတယ်။
ဒၝ့ေုကာင့်လဲ ရြေးဟောင်းဘုရားပုထိုးတေရြြိတဲ့ ူမန်မာိံိုင်ငံ နေရာအိံြံႛကို ိံိုင်ငူံခား ရြေးဟောင်းပင်္စည်း ကုန်သည်တေဟြာ ကိုယ်တိုင်သြား ဓာတ်ပုံ႟ိုက်္ဘပီးမြ ူမန်မာရြေးဟောင်း ကုန်သည်တေလြက်ထဲကို ဓာတ်ပုူံပတယ်။ အဲဒီနောက်မြာ စေဵးစကားေူပာ အရောင်းအဝယ် လုပ်တာလိုႛ သိရပၝတယ်။ ဒၝ့ေုကာင့်လဲ နယ်စပ်အေူခစိုက် ဘုရားခိုးတဲ့ ဂိုဏ်းတေဟြာ ၂၀၀၀ ူပည့ိံြစ်နောက်ပိုင်းကနေ အခုထိ ူမန်မာိံိုင်ငံထဲကို ရဲရဲဝင် အထောက်အထာ းဓာတ်ပုံတေကြို ကိုင်္ဘပီး ဂိုဏ်းဖြဲႚ ခိုးတာတြေ လုပ်လာတာလိုႛ သိရပၝတယ်။
ူမန်မာိံိုင်ငံက ရြေးဟောင်းပင်္စည်းတေကြို ခိုးထုတ်နေတာတေနြဲႛ ပတ်သက်္ဘပီး RFA သတင်းထောက် ကိုဂေဵက စုစည်းတင်ူပထားပၝတယ်။